Resmi genel liselerde öğrenci devamsızlığı ve buna dönük okul yönetimi politikaları (Ankara İli örneği)

Abstract

ÖZETRESMİ GENEL LİSELERDE ÖĞRENCİ DEVAMSIZLIĞI VE BUNA DÖNÜK OKULYÖNETİMİ POLİTİKALARI(Ankara İli Örneği)Pehlivan, ZekiDoktora, Eğitim Bilimleri BölümüTez Danışmanı: Prof. Dr. Ali BalcıHaziran 2006, 141 + XIV sayfaBu araştırma, resmi genel liselerdeki öğrenci devamsızlığının nedenlerininbelirlenmesi ve bu sorunun giderilmesine yönelik olarak uygulanabilecek okulyönetimi politikalarının saptanmasını amaçlamaktadır. Araştırma iki boyutlu olarakyürütülmüştür. Birinci boyutta tarama modeli ile, Ankara ili merkez ilçelerinde bulunanyönetici, rehber öğretmen ve branş öğretmenlerine anket uygulanarak, ikinci boyuttaise devamsız öğrencilerden görüşme yoluyla bilgiler elde edilmiştir.Araştırmanın birinci boyutunun evrenini, Ankara iline bağlı merkez ilçelerdeki(Altındağ, Mamak, Çankaya, Keçiören, Yenimahalle, Etimesgut, Gölbaşı ve Sincan)75 lisede görev yapan 263 yönetici, 230 rehber öğretmen ve 4780 branş öğretmenioluşturmuştur. Örneklem seçiminde ?çok aşamalı tabakalı örnekleme? yöntemikullanılmıştır. Bu yöntemle seçilen 28 okulda toplam 568 (56 yönetici, 61 rehberöğretmen, 451 branş öğretmeni) katılımcıya, araştırmacı tarafından geliştirilen?Liselerde Sürekli Öğrenci Devamsızlığı ve Buna Dönük Okul Yönetimi PolitikalarıAnketi? uygulanmıştır. Elde edilen bilgiler, SPSS programında çözümlenmiştir.Araştırmaya katılanların, devamsızlık ölçeğine verdikleri yanıtların meslek ve kıdemegöre karşılaştırılmasında Tek Yönlü Varyans Analizi, cinsiyete görekarşılaştırılmasında ise t-testi uygulanmıştır. Devamsızlıkla ilgili nedenler arasındailişki olup olmadığına ilişkin olarak Pearson Korelasyon Katsayısına bakılmıştır.Birinci boyutta katılımcılar ailevi nedenlere ilişkin olarak; aile içi şiddet, kötümuamele, geçimsizlik olması, ailenin parçalanması ve ailenin eğitim düzeyinin düşükolması gibi nedenleri belirtmişlerdir. Eğitimsel nedenlere ilişkin olarak katılımcılar;öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine uygun alanlara geçişlerine olanak sağlanmaması;öğretmenlerin öğrencinin derse ilgisini arttıracak öğretim yöntemlerini kullanmaması;okul ile aileler arasında yeterli ilişki kurulamamasını belirtmişlerdir.Öğrenciden kaynaklanan nedenlerle ilgili olarak katılımcılar; öğrencinin okul dışıarkadaş gurubunun olması ve bunların öğrenciyi okuldan kaçmaya özendirmesi;öğrencinin ergenlik dönemi sorunları yaşaması; okul çevresinde öğrenciyi çekenetmenlerin (internet,sinema, kahvehane vb.) olmasını belirtmişlerdir. Ailevi, eğitimselve öğrenciden kaynaklanan nedenlerle ilgili olarak görev, cinsiyet ve kıdemdeğişkenleri açısından anlamlı bir fark bulunmamıştır. Devamsızlığın AzaltılmasınaYönelik Uygulanabilecek Politikalara ilişkin olarak katılımcılar; okul çevresindekikahvehane, internet ve oyun salonları ile işbirliği yapılarak, okul saatlerinde bu türyerlere öğrencilerin girmelerinin engellenmesi; rehber öğretmenler ve sınıföğretmenlerinin, hayatında önemli değişmeler olan öğrencilere daha dikkatli ve ilgilidavranmalarının sağlanması; o kul-aile ilişkilerinin daha fazla geliştirilmesiniönermektedirler. Devamsızlığın azaltılmasına yönelik uygulanabilecek politikalarailişkin olarak görev, ve kıdem değişkenlerine göre elde edilen sonuçlar arasındaanlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Cinsiyet değişkenine göre ise .05 düzeyindeanlamlı bir farklılık bulunmuştur.Araştırmanın ikinci boyutunda, devamsız öğrencilerle yapılan görüşmelerde,yansız olarak seçilen okullarda, o gün okulda bulunan ve görüşmeyi kabul edenöğrencilerden bilgi alınmıştır. Toplam 4 okulda 35 devamsız öğrenci ile görüşmeyapılmıştır. Görüşme yoluyla elde edilen bilgilerin analizinde sınıflandırma, yüzde (%)ve frekans (f) kullanılmıştır.Görüşme yoluyla elde edilen bulgulardan ortaya çıkan sonuçlara göre,öğrencilerin devamsızlık nedenleri; okulda sıkılma, okulu ve dersleri sevmeme,arkadaşlarının özendirmesi, eğitimle ilgili beklentilerinin olmamasıdır.Araştırma bulgularından elde edilen en önemli sonuç, devamsızlık konusundaöğretmenler ile öğrencilerin birbirlerinden farklı düşündüklerinin ortaya çıkmasıdır.Öğrenciler devamsızlık nedeni olarak okul ve öğretmenleri, öğretmenler ise, öğrencive ailesini devamsızlık nedeni olarak görmektedir.

ABSTRACTTHE ABSENTEEISM AT STATE SECONDARY SCHOOLS AND RELATEDSCHOOL MANAGEMENT POLICIES (Ankara Case)Pehlivan, ZekiPh. D. Department of Educational SciencesThesis Supervisor: Prof. Dr. Ali BalcıJune 2006, 141 + XIV pagesThe aim of this research is to find out the reasons of absenteeism at statesecondary schools and identify the school management policies which can beimplemented in order to overcome this problem.This research was carried out in two dimensions. In the first dimension, aquestionnaire has been implemented to administrators, counselling taechers, branchteachers in Ankara district with scanning model. In the second dimension, necessaryinformation have been gathered from the ?absent students? via interviews.First dimension of the research have been constituted by 263 administrators,230 counselling teachers and 4780 branch teachers who are working at 75secondary schools at Ankara district (Altındağ, Mamak, Çankaya, Keçiören,Yenimahalle, Etimesgut, Gölbaşı ve Sincan). In choosing the sampling ?multi-layeredsampling? method was used. By this method 28 schools were chosen and?Continuous Absenteeism of Students in Secondary Schools & Related SchoolManagement Policies Survey? was implemented by the researcher to 568participants (56 administrator, 61 counselling teacher, 451 branch teacher). Thegathered information was resolved in SPSS (Statistical Package for Social Sciences)programme. In accordance with the career and seniority comparison, One WayANOVA, and in accordance with the gender, t-test have been applied. BivariateCorrelation (Pearson-r) has been maintained in order to see the relation among thereasons of absenteeism.The participants stated aile içi şiddet, bad treatment, incompatibilty, intrafamilybreak ups, low level of education as the reasons concerning the family. Foreducational reasons they stated not directing students to the fields that they areinterested in, not using the appropriate trainig methodology in order to raise theinvolvement of the students, and the lack of communication between the school andparents. As for the reasons derived from the students,the participants stated thefriends encouraging them to leave the schools, students having adolescenceproblems and the existing attractive neighbourhood environment (internetcafes,movie houses,etc.). A significant discrimination couldn?t be found among thosevariables derived from families, education or students in terms of the participants?profession, seniority and sex. The suggestions of the participants about the policiesthat can be applied for reducing the absenteeism are; collaborating with theneighbourhood about prohibiting the students from coffee houses,internet cafes, etc.,paying more attention to the students who are having specific changes in their lives,improving the relationships between the school and parents. A meaningfuldiscrimination couldn?t be found among the result of the variables derived from dutyor seniority. A meaningful discrimination of 0.5 was found in accordance with thegender variable.At the second dimension of the research, information was taken from theabsentee students who were present at the day of the interview and who accepted totalk to us. Interviews were made in 4 randomly selected schools on 35 absenteestudents. Percentage (%) and frequency (f) were used during the analysis of theinformation and, according to the results, the reasons of the absenteeism are; gettingbored in schools, disliking the school and the lessons, provocative friends andstudents having no expectations from schools (education).The most important result of the research is the dissmilar approaches of thestudents and teachers to absenteeism.