Ahmet Cevdet Paşa Ve İslam hukukuna katkıları (Risâletü`l-Vefâ örneği)

Abstract

Bu çalışmanın temel gayesi, Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde yetişen, tarih, hukuk, edebiyat gibi birçok alanda çalışmalar yapmış ve eserler vermiş, ender şahsiyetlerden biri olan kanunlaştırma dönemi hukukçularından Ahmet Cevdet Paşa'yı ve İslam Hukukuna katkılarını Risâletü'l-vefâ isimli eseri ışığında incelemektir. Osmanlı Devleti'nde, Tanzimat'tan sonra girişilen kanunlaştırma çalışmalarının öne çıkan isminin Ahmet Cevdet Paşa olduğu, şüphe götürmez bir gerçektir. Ahmet Cevdet Paşa, Fransa'nın kanunlarının tercüme edilip alınması yönündeki kanaatlerin bütün şiddetiyle baskın olduğu bir dönemde, bu durumun; `bir milletin hukuk yoluyla istilâ edilmesi ve tamamen teslim olup, yok olması anlamına geleceğini` söyleyerek, bu fikirde olanların karşısına çıkmış, onlarla yaptığı çetin mücadeleler sonunda onları ikna etmeyi başarmış ve İslam Hukuku'nun kanunlaştırılması olan Mecelle'nin hazırlanmasına karar verilmesini sağlamıştır. Ne var ki iş bununla bitmemiş, Ahmet Cevdet Paşa, başkanı olduğu Mecelle'yi hazırlama sürecinde de içerden ve dışardan bu fikre muhalif olanların sürekli hile ve entrikalarıyla mücadele etmek zorunda kalmıştır. Ahmet Cevdet Paşa, sonunda adının tarihe altın harflerle yazılmasına vesile olan, Türk İslam Medeni Hukuku Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye'nin hazırlanmasını başarmıştır. Anahtar Kelimeler: İslam Hukuku, Cevdet Paşa, Kanunlaştırma, Risâletü'l-vefâ

The basic purpose of this study is to analyze Ahmet Cevdet Pasha, his contributions into the Islamic Law and his work at the Risâletü'l-vefâ, who was one of the unique personalities in his period, was educated in the late Ottoman period and conducted studies in many areas such as history, law and literature and was among the legalists of the codification period. It is an undeniable fact that Ahmet Cevdet Pasha was the pioneering figure of the codification studies undertaken after the Tanzimat reform period in the Ottoman Empire. In a period when the opinions regarding translating and adopting the French Laws were in full blast, Ahmet Cevdet Pasha stood against those who defended those opinions and argued that `this (adopting the French Law) would mean the complete invasion, surrendering and destruction of a nation through the law,` and he was able to convince them otherwise after harsh struggles that he got involved with them and caused making the decision for preparation of the Mecelle (Ottoman Code of Civil Law), which is the codification of the Islamic Law. However, the matter was not over by codifying the Islamic Law, in the process of preparing the Mecelle, Ahmet Cevdet Pasha had to continuously deal with the trickeries and plots of those who were against codification of the Islamic Law in and out. Ahmet Cevdet Pasha finally managed to get the Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye prepared, which is the Turkish (Ottoman) Islamic Civil Law. Keywords: Islamic Law, Cevdet Pasha, Codification, Risâletü'l-vefâ