Birlikte eğitim ortamlarındaki zihin engelli öğrencilere sosyal becerilerin kazandırılmasında doğrudan öğretim yönteminin etkililiğinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, doğrudan öğretim yaklaşımına dayalıolarak hazırlanan sosyal beceri öğretim programının, birlikte eğitimortamlarındaki zihinsel engelli öğrencilerin özür dileme, yardım isteme vebaşladığı bir işi zamanında bitirme sosyal becerilerini kazanmalarında ve bubecerileri genelleyebilmelerinde etkili olup olmadığını ortaya koymaktır.Araştırma için, Ankara ilinde Oğuz Kaan İlköğretim Okuluna devameden zihinsel engelli öğrenciler arasından araştırma için önkoşul özelliklerinesahip (okuyabilme, sözel yönergeleri takip edebilme ve sorulan sorulara sözlüolarak yanıt verebilme) üç öğrenci seçilmiştir. Araştırmada Öğretmengörüşmeleri, öğretmen gözlemleri ve öğretmenlerin sınıflarındaki öğrencilerinher biri için Sosyal Beceri Kontrol Listesini doldurmaları sonucunda, zihinselengelli öğrencilerin gereksinin duydukları üç öncelikli sosyal beceri ve bubecerilerde yetersizliği olan öğrenciler belirlenmiştir.Hedef sosyal beceriler olan, özür dileme, yardım isteme ve başladığı birişi, zamanında bitirme becerilerinin öğretiminde kullanılmak amacıyla doğrudanöğretim yaklaşımının temel aşamaları olan; model olma, rehberli uygulama vebağımsız uygulama aşamalarının yer aldığı öğretim planları hazırlanmıştır.Sosyal beceri programında öğretim oturumları bireysel olarak düzenlenmiş,haftada üç gün öğretim yapılmıştır. Öğretim oturumları sonunda, genellemeoturumlarına yer verilmiştir. Araştırmanın verileri her beceri için ayrı hazırlananveri toplama araçlarıyla toplanmıştır. Öğretimin etkililiğini belirlemede, tekdenekli araştırma yöntemlerinden `'denekler arası yoklama evreli çokluyoklama modeli'' kullanılmıştır.Araştırmanın sonucunda doğrudan öğretim yaklaşımına dayalı olarakhazırlanan sosyal beceri öğretim programının toplam üç zihinsel engelliöğrencinin hedef sosyal becerileri kazanmalarında ve bu becerilerigenelleyebilmelerinde etkili olduğu görülmüştür.

The purpose of this study was to determine whether direct instructionapproach based social skills program was effective on learning andgeneralizing three social skills (giving help, apologizing and finishing task ontime) of three student with mental retardation.Subjects were selected from a pool of student enrolled in Oğuz KaanElemantary School. Three student who met the folloving criteria were includedin the study:had ability to read, the qestions and comply with the direction.Three fundamental social skills that students were inadequate to express weredetermined according to the results of teacher?s checklist and theirobservations.Social skills program covered dimensions of the direct instructionapproach which are modeling, guided practices and independent practice toteach targeted social skills which are giving help, apologizing and finishingtask on time. Social skills training sessions were implemented individually,three times a week. After each training session, generalization sessions wereconducted. Data were collected by using the observations form which wasdesigned for assessing and teaching sessions seperately. Trainingeffectiveness was accessions by using one of the single case desing approachcalled multiple probe with condition across subject.The result of study indicated the target sociall skills program based ondirect instruction approach was effective for the three student with mentallyretarded to acquire targeted social skills and to generalize them