Eğitime dair epistemolojik ve metodolojik bir çözümleme:`İlişki ve süreç` olarak eğitim

Abstract

Bu çalışma; ilk olarak eğitim bilimlerindeki eğitimin ne'liğine ilişkin tartışmalarda kimi ortakduyusallaşmış görüşlerin epistemolojik ve metodolojik sonuçlarının günümüz eğitim anlayışları ile eğitim pratiğine etkilerini eleştirmeyi ve eğitimin ilişkisel bakış açısı aracılığıyla incelenmesini amaçlamaktadır. Bu bakış açısı, toplumsal ilişkiler dolayımında ortaya çıkan politik bir gerçeklik olarak eğitim dünyasının aktörlerinin etkin birer özne haline geldikleri süreçlere işaret etmekte, farklı bir eğitim anlayışı önermekte; yani eğitimi ?ilişki ve süreç? olarak kavramayı amaç edinmektedir. Bu amaçla, eğitim bilimleri geleneği içinde, eğitim dünyasının öznelerini görmezden gelen pozitivist yaklaşımın eğitimi ?şey? ya da ?durum? olarak görmesinin ortaya çıkardığı epistemolojik ve metodolojik engeller ile bu engellerin eğitim politikaları ve pratiklerine kadar yansıyan sonuçları eleştirel olarak ilişkilendirilmeye çalışılmıştır. Bu eleştirel yaklaşımın temel varsayımları, eğitim bilimleri dünyasının geleneksel kimi yaklaşımlarıyla karşılaştırılarak, tezde ?ilişki ve süreç? olarak eğitimi anlamaya çalışmanın eğitim bilimleri açısından öngörülen ontolojik, epistemolojik, metodolojik ve politik doğurguları ortaya konulmuştur. Eğitimin ilişki ve süreç olarak çözümlenmesinin amaçlandığı bu çalışmada, konu, ilgili literatür taranarak ve pratik-politik sonuçlar açısından bazı eğitim politikalarının eleştirel analizi yapılarak betimlenmiştir. Dolayısıyla analitik ve yorumlamalı bir araştırma faaliyeti olarak bu çalışmanın kavramsal çerçevesi, eğitim bilimleri alanına ek olarak konuyla bağlantılı sosyal bilimlerin diğer alanlarının ilgili alanyazını taranarak ve eğitim politikaları uygulamalarından yararlanılarak oluşturulmuştur. Oluşturulan veriler, ?eleştirel? analiz sürecinden geçirilip ilgili literatüre eleştiri ve katkı amacıyla temel araştırma bağlamında yorumlanmıştır. Bu araştırmadan elde edilen bulgularla, eğitimin, ortakduyusal tanımlarının dışında, eğitim dünyasının parçası olduğu toplumsal yapının bütünüyle olan ilişkisi ile süreç olarak eğitimsel özneler arasındaki ilişkiyi göz önünde bulunduran, dinamik bir toplumsal ilişki biçimi olduğu yönündeki savın gerekçeleri oluşturulmuştur.

This study, first of all, aims at criticizing the effects of the epistemological and methodological outcomes of some commonsensical attitudes concerning to whatness of education in educational science on recent apprehensions and practices of education and investigating education in terms of the relational point of view. This point of view indicates the processes in which the actors of the world of education, which bring about a political reality in the mediation of social relations, become the active subjects; suggests an different understanding of education; that is aims to apprehend education as a relation and a process. Depending on this purpose, in the tradition of educational science, this study intends to establish a relation between the epistemological and methodological obstacles which are revealed by the positivist attitude that sees education as a thing or a fact, and the outcomes of these obstacles that reflected on the politics and practices of education in a critical way. By comparing the basic assumptions of this critical approach and the traditional attitudes of the world of educational science; in this thesis the ontological, epistemological, methodological and political consequences that are envisaged from the point of educational science as a result of the attempt of comprehending education as a relation and a process, are put forth. In this study, which aims to analyze education as a relation and a process, the subject matter is described by searching literature and analyzing some educational politics in terms of the practical and political consequences critically. Thus, although this study criticizes given approaches, it as an analytical and interpreting activity of investigation is dependent on the survey method, since it has the aim of describing the educational reality from the point of a different view. The analytical and conceptual frame of this investigation is founded by searching literature concerning to other branches of social sciences additional to the literature of educational science and by utilizing the applications of educational politics. Constituted data is interpreted by a process of critical analysis with the aim of critics and addition to related literature in the context of this investigation. With the results founded by this investigation, the grounds of the idea, which asserts that education is a dynamic type of a social relation that considers the relation between educational subjects as processes and the relation between the world of education and the whole of its social structure except the commonsensical definition of education, is constructed.