Devlet orman işletmelerinde dikili ağaç satışı uygulamasının yapısal eşitlik modellemesiyle analizi

Abstract

Bu çalışmada, ülkemizde Orman Genel Müdürlüğü (OGM)'nün odun hammaddesi satışlarını daha rasyonel gerçekleştirebilmek amacıyla uygulanmasına ağırlık verdiği dikili ağaç satışı uygulamasına (DASU) yönelik olarak ilgi gruplarının algı ve tutumları modellenmiş ve analiz edilmiştir. Çalışma kapsamında yapılan analiz esas itibarıyla yapısal eşitlik modellemesi (YEM) üzerine kurulmuştur. DASU'ya yönelik algı ve tutumları teknik, ekonomik, sosyal, yasal, yönetsel ve çevresel boyutlar itibarıyla modellenen ilgi grupları devlet orman işletmeleri teknik personeli, orman köyleri kalkındırma kooperatifi yöneticileri, orman köyleri kalkındırma kooperatifi üyesi köylüler ve orman ürünleri endüstrisinde faaliyet gösteren firmalar olmak üzere dört grupta ele alınmıştır.Çalışmada ilk önce yukarıda bahsedilen dört ilgi grubunun algıları ve tutumları doğrulayıcı faktör analizine (DFA) tâbi tutulmuştur. Daha sonra, her bir ilgi grubu için ayrı ayrı ve ilgi gruplarının tümüne ait DASU-Algı ve DASU-Tutum modelleri geliştirilmiştir. MIMIC (multiple indicator-multiple cause) tipi modeller ile çoklu grup karşılaştırması yapılmıştır. Ayrıca DASU-Algı ve DASU-Tutum modelleri arasındaki ilişkiye de bakılmıştır. Bu sayede, DASU'da ilgi gruplarının hangi konularda fikir birliğinde oldukları ve hangi konularda çatışmaların yaşandığı da incelenmiştir. Çalışma sonucunda, DASU-Algı modellerine göre birincil ilgi gruplarının DASU'nun teknik, sosyal ve yönetsel boyutlarına ilişkin olumsuz algılarının olduğu doğrulanmıştır. Bununla birlikte DASU-Tutum model sonuçlarına göre DASU'nun katılımcı yaklaşımla yeniden düzenlenmesi gerektiği belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar ışığında DASU'nun geliştirilmesine ilişkin öneriler sunulmuştur. Böylece, özellikle karar vericilere ve ilgi gruplarına DASU hususunda önemli somut bilgiler ve politika seçeneklerinin sağlandığı söylenebilir.

This study modeled and analyzed the perceptions and attitudes of various stakeholders towards Sales of Standing Timber (stumpage sales, DASU) which has been focused on by General Directorate of Forestry (GDF) in order to conduct the sales of wood raw material in a more rational way in Turkey. Analyses in this study are conducted essentially through Structural Equation Modelling (SEM). Perceptions and attitudes of four stakeholder groups, namely, GDF, forest village development cooperatives (ORKOOP), forest villagers and the forest products companies, towards DASU were modeled by technical, economic, social, legal, administrative and environmental dimensions. First, perceptions and attitudes of four stakeholder groups were tested via confirmatory factor analysis (CFA). Then, structural models of DASU-Perception and DASU-Attitude for each stakeholder group as well as for whole groups collectively were constructed. Inter-group differences were analyzed using MIMIC (Multiple Indicator - Multiple Cause) models. Also, relationships between DASU-Perception and DASU-Attitude for each stakeholder group as well as for all groups collectively were modeled. Moreover, subjects on which stakeholder groups agreed or disagreed were examined.Results of the DASU-Perception models confirmed that the primary stakeholder groups have negative perception of technical, social and administrative aspects of the DASU. According to DASU-Attitude models, DASU needs to be reorganized with a participatory approach. In light of the results, suggestions on the improvement of DASU were presented, which may serve to provide decision-makers and interest groups with tangible information and policy options as regards DASU.