Düzce kent merkezi yaya yollarında engelli erişilebilirliği

Abstract

Engelli bireyler ile fiziksel bir engeli olmayan bireylerin kentsel yaşama katıldığı bazı noktalarda ihtiyaç farklılıkları bulunmaktadır. Doğuştan veya doğum sonrası oluşan engeller nedeniyle engelli bireyler toplumsal yaşama katılımda çeşitli sorunlarla karşılaşmaktadırlar. Bu yüzden engelli bireylerin kendilerini daha rahat hissedebilmelerini, toplum ile bütünleşmelerini ve dış mekânlarda daha fazla vakit geçirmelerini sağlamak için kentsel mekânların bütün kullanıcı tiplerine uygun şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada amaç; öncelikle engelli bireylerin kentsel mekânlara erişebilirliğini engelleyen kısıtlayıcıların belirlenmesidir. Belirlenen bu kısıtlayıcılar doğrultusunda engelli kişilere yapılan anketler ile birlikte yaya mekânlarının mevcut fiziksel durumlarını ortaya koymak olmuştur. Çalışma kapsamında, Space Syntax (mekân dizin yöntemi) ile Düzce Kent Merkezi'ndeki yaya yolu kullanım potansiyeli yüksek olan alanlar belirlenmiş ve oluşturulan alan gözlem formu uzman kişi tarafından değerlendirilmiştir. Ayrıca Düzce Kenti'ni en az bir defa ziyaret etmiş olan ve rastgele seçilen 138 engelli bireye anket formları uygulanmış ve elde edilen verilerin SPSS 20 istatiksel analiz programı yardımıyla sıklık ve tek yönlü varyans analizleri yapılmıştır. Gözlem formu ile anket formu karşılaştırılmıştır. Aralarında anlamlı bir ilişki olması durumunda bu kriterlerin eksiklikleri saptanıp belirli bir standarta oturtularak ileride engelli erişebilirliği ile ilgili yapılacak olan çalışmalara altlık olması ve ulaşılabilirlik kalitesini ortaya koyması amaçlanmıştır. Sonuç olarak; Düzce Kent Merkezi'nde ki mevcut yaya yolları değerlendirilmiş ve erişebilirliğin sağlanabilmesi amacıyla uygun tasarımların bulunmadığı veya yapılan düzenlemelerin eksik kaldığı görülmüştür. Düzce Kenti'nde en uygun yaya aksı Uzun Mustafa Caddesi, en yetersiz yaya aksı ise Stadyum Sokak olarak tespit edilmiştir. Görme engelli ve zihinsel engelli bireyler çevresel ve yapısal faktörlerden diğer engel tiplerine göre daha fazla etkilendikleri sonucu ortaya çıkmıştır. Engelli kullanıcıların cinsiyet, yaş, aylık gelir, iş ve eğitim durumu, engel tipi ve durumuna göre erişilebilirlik kısıtlayıcılarında değişim olduğu sonucuna varılmıştır. Sosyalleşebilmek amacıyla kent merkezine gelen kullanıcıların psikolojik ve duygusal açıdan kısıtlandığı saptanmıştır. Arazi gözlem verileri ile anket sonuçlarından elde edilen veriler birbiri ile karşılaştırılmış ve kullanıcı beklentilerinin arazi gözlem verileri ile örtüştüğü ortaya çıkmıştır. Ayrıca alan gözlem formunun erişilebilirlik açısından diğer çalışmalar için uygulanabilirliği de saptanmıştır.

There are certain differences of needs in the participation of urban life between physically disabled people and people with no disabilities. Due to natal or post-natal disabilities, physically disabled individuals encounter some problems in participation of the community life. Thus, urban spaces should be arranged to fit the needs of both user types to make sure that physically disabled people can feel more comfortable, integrate into the society and spend more time outdoors. This study aims primarily to determine the constraints that hinder physically disabled people to access urban spaces. Determined constraints would be put to use in surveys carried out with physically disabled people to demonstrate the current physical conditions of pedestrian ways. Space Syntax (spatial index method) is used within the scope of the study to determine the potential pedestrian ways with high pedestrian traffic in Duzce city centre and the observation form created was assessed by the experts. In addition to that surveys were conducted with 138 randomly chosen physically disabled people who visited Duzce province at least once. Frequency and one-way variance analyses were carried out with the help of SPSS 20 statistical analysis program. Observation form and the survey form were compared. The aim was to determine deficiencies of the criteria if there would be a significant relationship between them, so that they can be based on certain standards as a basis for future studies and it would also demonstrate the quality of accessibility. Consequently, existing pedestrian roads in Duzce city centre were assessed, and it was revealed that necessary designs were not carried out to enable accessibility of physically disabled or arrangements made were insufficient. Results of comparing the observation data and survey revealed overlapping user expectations. Besides that, the applicability of the observation form in terms of accessibility of physically disabled is detected.