Kent kimliği oluşumunda kültürel peyzajın rolü: Konuralp örneği

Abstract

İnsanlar yerleşik hayata geçip, toplu yaşamaya başlamalarıyla birlikte çevrelerini kendi istek ve gereksinimleri doğrultusunca değiştirmeye başlamışlardır. Çevremizi sarmalayan ve algılayabildiğimiz peyzajın insan eliyle değişmesi sonucu oluşan kültürel peyzajın yaşayanlarca benimsenip sahip çıkılması ve mekânda oluşan maddi ve manevi değerlerin ortak bellek olarak kabullenilmesi mekânda kimliğin oluşumunu sağlamaktadır. Fakat hızlı kentleşme ve küreselleşen dünya ile yaşam alanlarımız, kentlerimiz, kimliksizleşmeye(tek tip) dönüşmektedir. Kent kimliğinin önemli belirleyicileri genelde, tarihi kentsel dokular, arkeolojik alanlar, özgün, yöresel konut dokuları, geleneksel işlev alanları içinden çıkmaktadır. Dolayısıyla tarihi geçmişi hellenistik döneme ulaşan Osmanlı İmparatorluğu döneminde de yerleşim yeri olan tarihi peyzaj alanı Konuralp Beldesi, Prusias ad Hypıum antik kenti, kent kimliğinin tesbiti ve kimliğin oluşumunda kültürel peyzaj öğelerinin etkisinin incelenmesi için araştırma alanı olarak seçilmiştir. Araştırma da literatür araştırması, anket yöntemi ve uzaktan algılama yöntemleri kullanılarak, Beldenin kültürel peyzaj öğeleri, 1982-2015 yılları arasındaki peyzaj karakter değişimi ve çevrenin yaşayanlarca nasıl algılandığı araştırılmıştır. Belde; Düzce depremi, Üniversitenin kuruluşu ve gelişimi ile hızlı bir yapılaşma sürecine girmiştir. Bu hızlı büyümenin tarihi beldenin kentsel ve kırsal dokusuna, kimliğine etkileri, Beldenin kültürel peyzaj elemanlarının 1982-2015 yılları aralığındaki değişimi araştırılarak irdelenmiştir. Yoğun bir yapılaşma faaliyeti içinde olan ve sanayi yatırımlarının da yer seçimi yaptığı tarihi peyzaj alanının kimliğinin korunması ve güçlendirilmesi, UNESCO 'un 2011 Tavsiye Kararı prensipleri doğrultusunca kentin dinamikleri göz ardı edilmeden koruma ilkesine uygun olarak öneriler geliştirilmiştir. Anahtar sözcükler: Kent Kimliği, Kentsel kültürel peyzaj, Kırsal kültürel peyzaj, Konuralp, Tarihi Kentsel Peyzaj

When people passed to settled life, the start of public life began to change the environment along with their own wishes and requirements. The cultural landscape is the landscape we perceive and surrounds our environment which transformed as a result of man-made changes and where place identity advance when inhabitants adopted intangible or tangible values as a collective memory that occur in the cultural landscape. But with rapid urbanization and a globalized world, our habitat, our city is transformed into uniform. In general, historic urban fabric, archaeological sites, authentic local housing tissue and traditional function areas are important determinants of urban identity. Because of the historical past to extent helenistic period and was an important city during the ottoman period, the antique city 'Prusias ad Hypium' or Konuralp is chosen as a search area in order to investigate the role of cultural landscape in the formation of urban identity. In this research literature, was reviewed, survey methods and remote sensing methods were used to study the town's cultural landscape elements and landscape character exchange between the years 1982-2015 and how it is perceived by inhabitants of the area. In order to conserve and enrich the urban identity of historical urban landscape area, proposals were developed according to the UNESCO's recommendation of 2011 without ignore the dynamics of the historical town.Key words: Urban ıdentity, Urban cultural landscape, Rural cultural landscape, Konuralp, Historical urban landscape