Ortaokul öğrencilerinin vatandaşlık algılarının bazı sosyolojik değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, sekizinci sınıfa devam eden öğrencilerin vatandaşlık algısının cinsiyet, doğum sırası, kardeş sayısı, akademik başarı, öğrenim gördüğü okulların sosyoekonomik düzeyi, anne-baba öğrenim ve çalışma durumu, aile tipi ve aile gelir durumuna göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini, 2013-2014 öğrenim yılında Çankırı il merkezinde bulunan ortaokullarda öğrenim gören sekizinci sınıf öğrencileri oluşturmuştur. Araştırma tabakalı örnekleme yoluyla seçilen 10 ortaokulda gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya dâhil edilen ortaokullar sosyoekonomik düzeye göre alt, orta ve yüksek olarak belirlenmiştir. Araştırmaya 493 kız 470 erkek olmak üzere toplam 963 öğrenci alınmıştır. Araştırmada öğrenciler ve aileleri hakkındaki demografik bilgileri toplamak amacıyla Aile Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verileri, geliştirilen Vatandaşlık Algısı Ölçeği ile toplanmıştır. Ölçeğin kapsam geçerliği için hazırlanan ön deneme formu alandaki uzmanlara gönderilmiş ve uzmanlardan gelen görüşler doğrultusunda gerekli düzenlemeler yapılarak 45 maddelik ön deneme formu oluşturulmuştur. Oluşturulan form 349 kız 323 erkek olmak üzere toplam 672 sekizinci sınıf öğrencisine uygulanmıştır. Yapılan Açımlayıcı Faktör Analizi sonucunda ölçeğin `demokratik vatandaşlık` ve `geleneksel vatandaşlık` olmak üzere iki faktörde toplandığı ve 38 maddeden oluştuğu görülmüştür. Güvenirlik analizleri sonucunda ölçeğin toplamı için elde edilen iç tutarlılık katsayısının (Cronbach α) 0.80 olduğu belirlenmiştir. Sonuçta Vatandaşlık Algısı Ölçeği'nin sekizinci sınıftaki öğrencilerin vatandaşlık algılarını değerlendirmede geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin vatandaşlık algılarının bazı değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesinde tek yönlü varyans analizi (One-way ANOVA) ve ilişkisiz örneklemler t-testi (Independent Samples t Test) kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; kızların, yüksek sosyoekonomik düzeydeki okullarda öğrenim görenlerin, son çocukların, anne ve babası yükseköğrenim düzeyine sahip olanların, babası çalışanların, çekirdek aileye sahip öğrencilerin, aile gelir durumu asgari ücret üstünde olanların ve akademik başarısı çok iyi öğrencilerin vatandaşlık algısının anlamlı düzeyde yüksek olduğu saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Vatandaşlık Algısı, Vatandaşlık Algısı Ölçeği, Demokratik Vatandaşlık, Geleneksel Vatandaşlık, Sekizinci Sınıf Öğrencisi

The purpose of this study is to investigate if the citizenship perception of the eighth grade students showes significiant difference according to sex, birth order, number of siblings, academic succes, socio-economical status of the school, parents educational background, type of family and the level of income, or not. The research sample was composed of eighth grade students who studies at the secondary schools in the Çankırı city centre at 2013-2014 school year. Study conducted at 10 secondary school that was choosen by stratified sampling method and the schools were divided in to three groups according to their socio-economical status as high, middle and low. The study includes 493 female, 470 male, totaly 963 students. Family information form was used to gather demographic information about the students and their families. Quantitative data of the study was gathered by using citizenship perseption survey which was developped by the researcher. Pre-trial form that was prepared for the extent validity of the survey was sent to the specialist and some arrangements was made according to the specialists opinion, a pretesting form which was composed of 45 item was created and applied to 349 female, 323 male, totally 672 students. As a result of the exploratory factor analysis it was seen that the survay includes 38 items and was concentrated on two factors including `democratic citizenship` and `conventional citizenship`. According to the reliability analysis, coefficient of consistence (cronbach α) value was found to be 0.80. Eventually it was determined that the citizenship perception survey is valid and reliable in evaluating the citizenship perception of eighth grade students. To determine if the citizenship perseption of students showes differences according to some variables or not, statistical analyses were performed using One-way ANOVA factorial analysis of variance and independent samples t-test. According to the results of the analysis, citizenship perception of females, students who studies at schools that have high socio-economical status, who is succesful academicly, whoes family has high educational status, who has working father, who has elementary family, whoes family makes minimum wages or more ,who is the last child of the families is significiantly higer than the others.Key Words: Perception of Citizenship, Citizenship Perception Survey, Democratic Citizenship, Conventional Citizenship, Eighth Grade Student.