Batı Karadeniz bölgesinde odunlarda zarar yapan böcekler ve bazı endüstriyel odunların etkin türlere karşı doğal dayanıklılıkları

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Batı Karadeniz Bölgesi orman depolarındaki böcek türlerini belirlemektir. Ayrıca, tespit edilen böceklerin zarar şiddetlerine göre sınıflandırılması ve şiddetli zarar yapan türlerin endüstriyel öneme sahip ağaçların odunlarındaki zarar durumlarının tespit etmektir. Bölge genelinde, yedi farklı il (Düzce, Bolu, Zonguldak, Bartın, Karabük, Kastamonu, Sinop) ve bu illerde bulunan 21 farklı tomruk deposu çalışma alanı olarak seçilmiştir. Tüm araştırma sahaları ve yöntemleri göz önüne alındığında toplamda 5 takım 33 familya ve 151 farklı böcek türü tespit edilmiştir. Feromon tuzaklarında en fazla böcek tür sayısı Düzce ilinde ve Yığılca tomruk deposunda görülmüştür. Feromon tuzaklarında tespit edilen böcek türleri familya bazında yoğunlukları, uçma zamanları, çevresel faktörlerle olan ilişkileri ve zarar şiddetlerine göre değerlendirilmiştir. Müsadereli emvallerde Hylotrupes bajulus, Anobium punctatum, Dorcus parallelipipedus ve Camponotus vagus türlerinin zarar şiddeti oldukça yüksek iken, feromon tuzaklarında yakalanan türlerden Arhopalus rusticus, Monochamus galloprovincialis, Acanthocinus aedilis, Acanthocinus griseus ve Buprestis dalmatina türlerinin zarar şiddeti yüksek çıkmıştır. Odunlar üzerinde en şiddetli zarar yapan böcek türleri (H. bajulus ve A. punctatum) belirlenerek, endüstriyel olarak en çok kullanılan odunların bu böceklere karşı doğal dayanımları laboratuvar ölçeğinde test edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre H. bajulus larvaları en az ölüm oranı göknar (Abies nordmanniana) ve sarıçam (Pinus sylvestris) odununda hesaplanmıştır. Larva deneyi sonucunda mikroskop altında yapılan boyutsal ölçümlerinde sarıçam odunundaki H. bajulus larva boyutlarının göknar odunundakilerden daha büyük boyutlu larvalar olduğu görülmüştür. A. punctatum larvalarının en az ölüm oranı kızılağaç (Alnus glutinosa) odununda iken en fazla ölüm oranı yabancı odun türlerinde ve meşe ile akçaağaçta (Acer carpinifolium) görülmüştür. A. punctatum larva boyut ve ağırlık ölçümlerinde en yüksek değerler yine kızılağaç odun türünde görülmüştür. Anahtar sözcükler: Batı Karadeniz Bölgesi, Odun, Orman deposu, Zararlı böcekler

The purpose of this study was to identify insect species in log depots in Western Black Sea Region. In addition to classifying the detected insects according to severity of damage, it was also to determine the damage cases of insects species in industrially important woods. In the region, seven different provinces (Düzce, Bolu, Zonguldak, Bartın, Karabük, Kastamonu, Sinop) and 21 different log depots were selected as working area. When all the research fields and methods are considered, a total of 5 taxa, 33 families and 151 different insect species have been identified. The number of insect species and their density in pheromone traps were highest in Düzce province and Yığılca Aksu log depot. The insect species detected in the pheromone traps were evaluated on the basis of their density, flight time, relation to environmental factors and severity of damage. While damage severity of Hylotrupes bajulus, Anobium punctatum, D. parallelipipedus and Camponotus vagus was found very high in holding woods and trap woods, damage severity of Arhopalus rusticus, Monochamus galloprovincialis, Acanthocinus aedilis, Acanthocinus griseus and Buprestis dalmatina was higher damage in pheremone traps. The most severe damaging insect species were identified (H. bajulus and A. punctatum). The natural durability of the industrially most used woods against these insects were tested on laboratory scale. According to the findings obtained, the mortality rate of H. bajulus larvae was calculated in fir (Abies nordmanniana) and yellow pine (Pinus sylvestris) woods. After larval test, it was observed that H. bajulus larvae sizes in the yellow pine wood were larger than the fir woods in the dimensional measurements made under the microscope. The least mortality rate of A. punctatum larvae was resulted in alder wood (Alnus glutinosa) while the highest mortality rate was resulted in exotic woods and oak and maple woods. The highest values in the size and weight measurements of A. punctatum larvae were also found in the alder wood species.Keywords: Forest depot, Harmful insects, Wood, Western Black Sea Region