Türkiye`de 2005-2017 yılları arasında izlenen eğitim politikalarının ilkokul hayat bilgisi dersi öğretim programlarına yansımalarının değerlendirilmesi

Abstract

Ailede başlayıp okul çağında devam eden bir süreç olan eğitimden istenengetirilerin elde edilmesi ve bu getirilerin kalıcılığının sağlayabilmesi için eğitimprogramların düzenlenmesi ve gerektiğinde güncellenmesi çok önemlidir. Okul sistemiiçinde öğrencinin hayata dair ilk bilgileri aldığı, istenen yönde değer ve tutumlarkazandığı, Hayat Bilgisi dersi, gelecek nesillerin sağlıklı bir şekilde yetiştirilmesiaçısından önemli bir derstir.Bu araştırmada, Türkiye'de 2005-2017 yılları arasında izlenen eğitimpolitikalarının İlkokul Hayat Bilgisi dersi öğretim programlarına yansımalarının analizedilmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemitekniklerinden doküman incelemesi ve politika analizi teknikleri kullanılmıştır. Buaçıdan, öncelikle literatüre dayalı olarak bir analiz çerçevesi oluşturulmuş, daha sonraMilli Eğitim Şuralarında alınan tavsiye kararlarının Beş Yıllık Kalkınma Planları veHükümet Programlarında yer bulan eğitim yaklaşımı ve politikalarının, 2005, 2015 ve2017 Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programlarına yansımaları analiz edilmeyeçalışılmıştır.Araştırma, zaman kesiti olarak, 2005-2017 yılları arasıyla ve bağlam olarak,2005, 2015 ve 2017 Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programları ile bu programlar öncesiyayınlanan, Milli Eğitim Şuralarında alınan kararlar, Beş Yıllık Kalkınma Planları veHükümet Programları ile sınırlıdır.Araştırma kapsamında elde edilen bulgulara dayalı olarak elde edilen sonuçlarüzerinden, ülkemizde eğitim politikalarının oluşturulmasının siyasi müdahalelere açıkbir alan olduğu, bundan dolayı, adeta yap-boz tahtasına dönen eğitim sistemimizdesüreklilik sağlanamadığı söylenebilir. Sık sık program değişikliğine gidilmesi, eğitimsistemimizin önemli sorunlarından biri olarak dile getirilebilir.Araştırmanın sonuçları daha spesifik olarak ele alındığında, Milli Eğitim Şuraları,Beş Yıllık Kalkınma Planları ve Hükümet Programlarında yer bulan politikyaklaşımların, öğretim programlarında yer alan ilkelere, amaçlara, vizyona, kişiselniteliklere, öğrencilere kazandırılacak becerilere ve değerlere yansımalarının oldukçafazla olduğu görülmüştür. Öğretim programlarının, alınan kararlarla uyumlu bir biçimdeöğrenci merkezli eğitimi ve öğrenmeyi önemseyen, öğrencilerin bilgi teknolojikullanma becerilerinin ve öz yönetim becerilerinin artırılmasına ağırlık veren,çocukların değer eğitiminin özellikle 'milli ve manevi' değerlerinin geliştirilmesineilişkin vurguların yoğunlukta olduğu bir yaklaşımla hazırlandığı görülmektedir. Ayrıca,Milli Eğitim Şuraları, Beş Yıllık Kalkınma Planları ve Hükümet Programlarında yerbulan politik yaklaşımlara bakıldığında, 2000'li yıllardan itibaren Atatürkçülük veCumhuriyet ile ilgili değini ve vurguların giderek azalmasına paralel olarak, öğretimprogramlarında yer alma durumlarının da zayıfladığı görülmektedir.Eğitim programları belirlenirken eğitimle ilgili tüm tarafların görüş ve önerileridikkate alınmalı, toplumun ve bireylerin ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalıdır.Programların, eğitimin temel bileşenlerinden bağımsız olarak planlanması, eğitselamaçlara ulaşılmasının önünde bir engeldir; ancak sistematik olarak bir bütün halindegeliştirilen programlar, amacına ulaşabilir. Bir başka açıdan, programların, bilimsel,demokratik ve evrensel standartlara göre yapılması büyük önem taşımaktadır.Programların geliştirilme ve yenilenme süreçlerinde üniversitelerin, eğitim örgütlerininve diğer toplumsal kesimlerin düşünceleri alınmalıdır.Anahtar Sözcükler: Eğitim, Politika, Eğitim Politikası, Hayat Bilgisi Dersi, ÖğretimProgramları

It is very important to arrange the education programs and update them ifnecessary so that the benefits optained from education, which is a process that starts inthe family and continues in the school age, can be achieved. Within the school system,the Social Studies, in which the student acquires the first information on life and attainsvalues and attitudes in the desired direction, is an important course for educating futuregenerations in a healthy manner.In this research, it was aimed to analyze and evaluate the reflection of theeducation policies applied in Turkey between 2005-2017 on the curriculum of primaryschool Social Studies. Document analysis and policy analysis techniques were used inqualitative research method techniques. In this respect, an analysis framework was firstcreated based on the literature and then it was tried to analyze the reflections of therecommendations of the National Education Advisory Board, the educationalapproaches and policies of the Five-Year Development Plans and GovernmentPrograms to the Education Programs of Social Studies at years of 2005, 2015 and 2017.The research was carried out in time intervals, between 2005 and 2017 and incontext, with the Decisions on the 2005, 2015, 2017 Social Studies Curriculum and theNatioanl Education Advisory Board published before these programs, GovernmentPrograms.Based on the findings obtained within the scope of the research, it can be saidthat the formation of education policies in Turkey is an open area for politicalinterventions and therefore, the continuity of Turkish education system, which is almostreturned to the jigsaw puzzle, has not been achieved. Frequent changes to the programcan be expressed as one of the major problems of Turkish education system.When the results of the research are handled more specifically, it is seen that thepolitical approaches found in the National Education Advisory Board, Five-YearDevelopment Plans and Government Programs reflect a lot of the principles, goals,vision, personal qualities, skills and values that students will have in the curricula. Itwas observed that the teaching programs accordanced with the taken decisions in that;students have an emphasis on the development of values and especially 'national andspiritual values' of value education, student-centered education and learning, use ofinformation technology skills and self-management skills by students. Moreover,considering the political approaches in the National Education Advisory Board, Five-Year Development Plans and Government Programs, it is seen that since the 2000s, theposition of participation in curriculums has weakened in parallel with the decreasingimportance and emphasis on Atatürkism and the Republic.When deciding education programs, the opinions and recommendations of allparties concerned about education and the needs of the society and the individual shouldbe taken into account. Planning programs independently of the basic components ofeducation is a barrier to reach educational goals. However, through the programs thatare systematically developed within a whole can reach educational goal. On the otherhand, it is very important that programs are carried out in accordance with scientific,democratic and universal standards. During the development and renewal of programs,the views of universities, educational organizations and other social sectors should betaken into consideration.Key words: Education, Policy, Education Policy, Social Studies, Teaching Programs