7-11 yaş aile eğitim programının etkisinin anababalar ve çocuklar üzerinde değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırmada, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) 7-11 Yaş Aile EğitimProgramı'nın (AEP) anababalar ve çocuklar (Ndeney= 34; Nkontrol=39) üzerindeki etkisiyarı deneysel araştırma yöntemiyle değerlendirilmiştir. Program, toplam 14 oturumdanoluşmaktadır. Deney grubundan ön test, son test ve bir yıllık izleme testi, kontrolgrubundan ön test ve son test ölçümleri alınmıştır. Bu ölçümlerde anababalar KısaSemptom Envanteri, Anababalık Stres Aracı, Anababalık Yetkinlik Ölçeği, ÇocuğunOlumsuz Duygularıyla Başetme Ölçeği, Aile Değerlendirme Ölçeği, 6-18 Yaş Çocuk veGençler için Davranış Değerlendirme Ölçeği, Duygu Ayarlama Ölçeği, çocuklar iseÇocuğun Bireysel Yaşantıları Ölçeği-Kişisel Bildirim ve Çocuğun Sosyal DavranışÖlçeği-Kişisel Bildirim'i doldurmuşlardır. Eğitim sonu bulgularına göre, deney grubuanababalarının ruhsal belirtilerinin (U= 155.50, z= -4.99, p<.05) ve anababalık stresdüzeylerinin (U= 313.50, z= -3.51, p<.05) kontrol grubuna göre anlamlı şekilde azaldığı,anababalık benlik saygılarıyla (t(70)=3.94, p<.05) duygu ifadesini kolaylaştırıcı tepkileri(U= 316.50, z= -3.34, p<.05) ve probleme odaklı tepkilerinin (U=399.50, z=-2.17, p<.05)anlamlı bir şekilde geliştiği görülmüştür. Ayrıca, deney grubunun genel fonksiyonlar (U=332.50, z= -2.47, p<.05) bakımından kontrol grubuna göre daha sağlıklı aile işlevlerinesahip olduğu bulunmuştur. Eğitim sonunda deney grubu çocuklarının CBCL (6/18)toplam problem düzeylerinin (U= 380.50, z= -2.68, p< .05) kontrol grubuna göre anlamlıbir şekilde azaldığı, duygu ayarlama becerilerinin (F(1, 69)=15.14, p<.05) ise geliştiğigörülmüştür. Deney grubu bir yıllık izleme ölçümlerinde programın, anababaların ruhsalbelirtileri, anababalık stresi, anababalık benlik saygısı, anababaların küçümseyicidavranışları dışında duygu sosyalleştirme becerileri, aile işlevleri ve çocuk duygusal-davranışsalsorunları üzerindeki etkilerinin devam ettiği görülmüştür. Ancak programınçocukların duygu ayarlama becerilerini artırmadaki etkisi bir yıl sonra ortadan kalkmıştır.Öte yandan, program çocukların akran ilişkilerindeki saldırganlık düzeylerinde kısa veuzun dönemde etkili bulunmazken, çocukların akran ilişkilerindeki mağduriyetleriniazaltmada uzun dönemde etkili olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, anababaların veçocuklarının bu programdan büyük oranda yarar sağladığı görülmüştür.Anahtar Sözcükler: Aile Eğitim Programı, Anababa Eğitim Programı, Anababalık,Çocuk

This research evaluates the effectiveness of Ministry of National Education(MNE) 7 -11 Age Family Training Program (FTP) upon parents and children by usingquasi-experimental design (Nexperimental=34; Ncontrol= 39). The program is composed oftotal 14 sessions. Baseline, post-test and one-year follow up test measurements were takenfrom experimental group whereas, baseline and post-test measurements were taken fromcontrol group. Within the measurements, parents filled Brief Symptom Inventory,Parenting Stress Instrument, Parenting Sense of Competence Scale, Coping withChildren's Negative Emotions Scale, The McMaster Family Assessment Device andChild Behaviour Checklist for Ages 6-18 while children filled Children's Self ExperienceQuestionnaire-Self Report and Children's Social Behaviour Scale-Self Report. Accordingto findings after intervention, experimental group parents' psychological symptoms (U=155.50, z= -4.99, p<.05) and parenting stress level (U= 313.50, z= -3.51, p<.05)significantly decreased whereas, parenting self-esteem (t(70)=3.94, p<.05), expressiveencouragement (U= 316.50, z= -3.34, p<.05), problem-focused reactions (U=399.50, z=-2.17, p<.05) significantly increased, compared with the control group. In addition,experimental group had significantly healthier family functions in terms of generalfunctions (U= 332.50, z= -2.47, p<.05) compared with the control group. Afterintervention, children's in experimental group CBCL (6/18) total scores significantlydecreased (U= 380.50, z= -2.68, p< .05) and emotion regulation skills significantlyincreased (F(1, 69)=15.14, p<.05) compared with the control group. In experimental groupone-year follow-up results, program's short term effects on parents' psychologicalsymptoms, parenting stress levels, parenting self-esteem levels, parents' emotionsociolization reactions except minimization reactions, family functions and children'semotional and behavioral problems maintained after one year. However, FTP's effect on children's emotion regulation didn't maintain in long term. On the other hand, FTP wasn'tfound to be effective on children's aggression in peer relations both in short and longterm, was effective on reducing children's victimization level in peer relations only inlong term. In conclusion, parents and children greatly benefited from that program.Keywords: Family Training Program, Parent Training Program, Parenting, Child.