Öğrenci başarısındaki gelişimin artışa dayalı ve koşullu gelişim modelleriyle incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın genel amacı; eğitimde hesap verebilirlik çerçevesinde, öğrenci ve okulözelliklerini öğrenci gelişim modellerine dâhil ederek bu özelliklerin öğrenci gelişimiüzerindeki etkisini belirlemektir. Bu genel amaç için öğrencilerin dilde anlam becerileriningelişimleri modellenmiş ve öğrenci gelişimleri; öğrencinin cinsiyetine, sosyoekonomikdüzeyine, okul büyüklüğüne ve okul olanaklarına göre ayrı ayrı incelenmiştir. Taşıdığı özelliknedeniyle çalışma, zamansal tarama modelinde, izleme yaklaşımına göre yapılandırılmıştır. Buçalışmanın katılımcılarını Ankara, Altındağ ilçesinde bulunan 52 okulda eğitim alan 2416öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmaya dâhil edilen öğrenciler 2011-2012 eğitim-öğretim yılındaAnkara'nın Altındağ ilçesindeki 52 okulun 6. sınıfında eğitim alarak 2012-2013 eğitim-öğretimyılında 7. sınıfa devam etmiş olan öğrencilerdir. Bu çalışmanın verileri Türkçe başarı testlerininyanı sıra öğrenci (cinsiyet ve sosyoekonomik düzey) ve okul özellikleri (okul büyüklüğü veokul olanakları) anketleri olmak üzere iki farklı veri toplama aracından yararlanılarak eldeedilmiştir. Çalışmada, kullanılan testlerin kalibrasyonu Rasch Modeline dayalı olarakyapılmıştır. Kullanılan testlerin ölçeklenmesi eşzamanlı kestirim yöntemiylegerçekleştirilmiştir. Ayrıca, çalışmada kullanılan testlerin kesme puanları, işaretlemeyöntemiyle belirlenmiştir. Öğrencilerin gelişimi; artış puan modeli, kategorik gelişim modeli,izleme modeli, artık gelişim modeli, öğrenci gelişim yüzdelikleri modeli, izdüşüm modeliylemodellenmiştir. Her bir modelde öğrenci gelişimine yönelik kestirimlere ilişkin göstergelerkullanılarak öğrenci ve okul özelliklerinin öğrenci gelişimi üzerindeki etkisi çok düzeylimodeller, hiyerarşik genelleştirilmiş modeller ve çok düzeyli gelişim modelleriyle analizedilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde R programı, Mplus 8, HLM 7.03 ve IBM SPSS 20kullanılmıştır. Çalışmaya göre artışa dayalı modellerle koşula dayalı modellerin ortak bulgularıolsa da tüm modeller öğrencilerin gelişimlere dayalı farklı bulgular sunmaktadır. Çözümleme sonuçlarına göre artış modeli dışındaki tüm gelişim modellerinde cinsiyetin, öğrenci gelişimdekızlar lehine etkili olduğu bulunmuştur. İzleme modeli dışındaki tüm gelişim modellerindeöğrenci gelişimi üzerinde sosyoekonomik düzeyin ise manidar, negatif ve pratik anlamda etkiliolmayan bir rolü olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte hiçbir gelişim modelinde okulözelliklerinin manidar etkisine ulaşılmamıştır. Öğrencilerin gelişimleri kategorik gelişimmodeliyle incelendiğinde, öğrencilerin her iki yılda da başlangıç düzeyi ya da kabul edilebilirdüzeyde olması olasılığının diğer kategorik gelişim türlerinin gerçekleşmesi olasılığından dahayüksek olduğu görülmüştür. Sonuç olarak bu çalışmayla öğrenciler ve okullar arasındaakademik gelişim açısından farklılıklar olduğu ortaya koyulmuştur. Bu kapsamda, öğrencigelişim modellerinin okullarda uygulanması önerilebilir. Böylece öğrencilerin gelişimiizlenerek beklenen performans düzeyine çıkıp çıkamadıklarına, akademik akranlarına görekonumlarına ve gelişimlerine mevcut performanslarıyla devam etmeleri durumundagelecekteki performans düzeylerine ilişkin bilgiler de elde edilebilir.

In the context of educational accountability, the main purpose of this research was todetermine the effects of some student- and school–level variables on student growth usingstudent growth models. For this purpose, comprehension skills in language were modelled withdifferent student growth models, selecting gender and socioeconomic level as student levelvariables, and school size and resources as school-level variables. The participants of thisresearch were 2,416 sixth-grade students in 2011 who became seventh-grade students in 2012.These students were selected from 52 schools belonging to the Altındağ district of Ankara. Theresearch data was collected through two achievement tests, student (gender and socioeconomiclevel) and school questionnaires (school size and school resources). Two achievement testswere calibrated using the Rasch Model and were scaled using the concurrent estimation method.Moreover, the cut-off scores of these tests were determined by using bookmark method.Students' growth was modelled with the gain score model, residual gain model, categoricalmodel, trajectory model, student growth percentile model, and projection model. All data wasanalyzed using multilevel models, hierarchical generalized linear models, and multilevelgrowth models. These analyses were carried out in R software, Mplus 8, HLM 7.03 and IBMSPSS 20. The findings of the study showed that gain based and conditional growth models hadsomewhat common results; however, all growth models indicated different results regardingstudents' growth. Moreover, all growth models except the gain score model revealed thatgender had a significant effect on students' growth. In these models, the girls' growth washigher than that of boys. In this study, socioeconomic level had a negative and significant, butnot a practical effect on students' growth according to all growth models except the trajectorymodel. However, neither of the school variables had a significant effect on student performance.The findings of the categorical models showed that the possibility of showing no transitionbetween performance levels was higher than the possibility of students' appearing in othercategories during these two years. In conclusion, it was revealed in this study that there were differences between students' and schools' growth. As a result of the overall findings of thisresearch, it can be stated that student growth models can be utilized in schools. In this way, itcan be determined whether students meet the expected standards, how growth percentiles ofstudents change, or how their performance would be in upcoming years.