Zihinsel yetersizliği olan bireylere aşçı yardımcısı mesleğinin kazandırılmasında içerisinde yüksek risk barındıran becerilerin öğretiminin etkililiği

Abstract

Araştırmada zihinsel yetersizliği olan bireylere aşçı yardımcısı mesleğinin kazandırılmasında içerisinde yüksek risk barındıran becerilerin öğretiminin etkililiği değerlendirilmiştir. Ayrıca araştırmaya katılan denekler, deneklerin aileleri ve işveren/çalışanların (şef) araştırmada kullanılan aşçı yardımcısı becerilerinin kazandırılmasında içerisinde yüksek risk barındıran beceri öğretimi ve öğrendikleri beceriler hakkında görüşlerinin neler olduğu incelenmiştir.Aşçı yardımcısı mesleğinin kazandırılmasında içerisinde yüksek risk barındıran becerilerin öğretimi, bilişsel duyuşsal ve psikomotor hedefleri içermektedir. Araştırmada psikomotor hedefleri içeren üç alanla ilgili (ocak kullanma, fırın kullanma, bıçak kullanma) dokuz yüksek risk barındıran becerinin öğretimi yapılmıştır.Araştırmaya Çorum ili Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (kız meslek lisesi) özel eğitim sınıfına devam eden üç öğrenci katılmıştır. Araştırmada tek denekli araştırma yöntemlerinden beceriler arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Araştırma Çorum ili Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (Otelcilik Turizm Meslek Lisesi) mutfak atölyelerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın genelleme bulguları Otelcilik Turizm Meslek Lisesi Uygulama Oteli'nde sanayi tipi gerçek mutfak ortamında gerçekleştirilmiştir.Araştırmanın bulguları, aşçı yardımcısı mesleğinin kazandırılmasında içerisinde yüksek risk barındıran becerilerin öğretiminin zihinsel yetersizliği olan bireyler üzerinde etkili olduğunu göstermiştir. Araştırmadan 1, 2 ve 4 hafta sonra deneklerin öğrendikleri becerileri sürdürebildikleri ve farklı ortam, kişi, araç gerece genelleyebildikleri görülmüştür. Araştırmanın sosyal geçerlilik verileri deneklerin, ailelerin ve işveren /çalışanların aşçı yardımcısı mesleğinin kazandırılmasında içerisinde yüksek risk barndran becerilerin öğretimini olumlu bulduklarını, deneklerin çalışma sonrası özgüvenlerinin geliştiğini, mutfak becerileriyle uğraşırken risklerle baş edebildiklerini belirtmişlerdir. Araştırmanın sınırlılığının beceri öğretimleri sırasında çok fazla öğretim oturumunun gerçekleşmiş olmasının öğrencilerde bıkkınlık oluşturduğunu belirtmiş olmalarıdır.

The purpose of the research was to evaluate the the effectiveness of teaching the skills that involve high risk in the acqusition of cook assistant profession to young adults with intellectual disabilities maintance and generalization effects of teaching the skills that involve high risk in the acqusition of cook assistant profession were investigated in this study as well. Furthermore, social validity of the study was also assesed by asking the subjects and subjects family and employer (chef) ideas on effectivenes of teaching the skills that involve high risk in the acqusition of cook assistant profession and teaching skills.Teaching the skills that involve high risk in the acqusition of cook assistant profession, included cognitive, sensory and psychomotor targets. In the study three areas (using stove, using bakery, using knife) were taught related to nine high risk skills in psyhomotor targets.The effectiveness of teaching the skills that involve high risk in the acqusition of cook assistant profession was evaluated by using a multiple probe across skills design and replicated across three adults with mild intellectual disabilities. All instructional and maintenance sessions occured in kitchen workshop in a hotel and tourism vocational high school. Generalization of skills was assessed in a kitchen of hotel. Results indicated that teaching the skills that involve high risk was effective in the acqusition of cook assistant profession young adults with intellectual disabilities. Skills, which were maintained after one, two and four weeks and further genaralized different environment (hotel big kitchen), different equipment and different people (employers-chefs). Social validity results were positive about effectiveness of teaching the skills that involve high risk in the acqusition of cook assistant profession to young adults wıth intellectual disabilities. Some employer-chef stated in studies sessions was too much and so, the studies subjects got bored.