Osmanlı`dan Cumhuriyet`e Mustafa Abdülhalik Renda (1881 - 1957)

Abstract

Mustafa Abdülhalik Renda,1881 yılında Yanya'da dünyaya gelmiştir. Hem Osmanlı Devleti'nin son yıllarında hem de yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında çeşitli görevlerde bulunmuş önemli bir bürokrattır. İlk olarak doğduğu topraklarda başladığı memuriyet hayatına, dönemin şartlarına göre çok çeşitli coğrafyalarda devam etmiştir. Balkanların çeşitli bölgelerinde başladığı idarecilik hayatına Anadolu'da Siirt ve Bitlis vilayetlerinde ve sonrasında Halep, Batum gibi farklı yerlerde devam etmiştir. Bitlis'teki çalışmalarına istinaden asılsız suçlamalarla sürgüne gönderildiği Malta'dan döndükten sonra da yeni kurulan Cumhuriyetin önemli isimlerinden birisi olmuştur. Milli Mücadele zamanında Konya ve İzmir Valisi olarak görev almış, 1923 yılında TBMM'ye Çankırı Milletvekili olarak seçilmesiyle valilik yılları da son bulmuştur. Siyasi hayatında da Maliye ve Milli Müdafaa Bakanlıklarında bulunan Renda, TBMM'nin en uzun süre Meclis Başkanlığı yapan ismi olarak 1950'de emekli olmuştur. Emeklilik günlerini İstanbul'da geçiren Mustafa Abdülhalik Renda, 1957 yılında vefat etmiştir. Çalışmamızda uzun yıllar devam eden idari ve siyasi hayatı boyunca yapmış olduğu görevler çerçevesinde yakın tarihimiz mercek altına alınmıştır. Kendisi tarafından hazırlanmış olan raporlar, ailesi tarafından çalışmamızda kullanmamız için verilen kendisine ait günlükler ve çeşitli yazılarla desteklenmiştir. Sonuç olarak Cumhuriyet Tarihi açısından oldukça önemli olan bir döneme yeni bir bakış açısı getirilmeye çalışılmıştır

Mustafa Abdülhalik Renda was born in Yanya in 1881. He was an important bureaucrat who had different missions both in the last years of Ottoman Empire and in the first years of the new founded Turkish Republic. He began his official life first in the lands that he was born, and then went on in different geographies according to the conditions of the period. He began his life as a manager in different regions of the Balkans and continued in different places in Anatolia such as Siirt and Bitlis and after Halep, Batum. After he came back from Malta, that he was sent into exile because of the baseless accusings with his workings in Bitlis, he became one of the important names of the new founded Turkish Republic. He worked as Konya and İzmir Vali (governor) in the times of the Turkish National Struggle for Independence, and in 1923 his management years ended with his being elected as Çankırı deputy in Turkish Grand National Assembly. Renda, he officiated in Finance and National Defence Ministries in his political life, was retired in 1950 as a name who had been an assembly speakership for the longest time in Turkish Grand National Assembly. Having spent his days, as retired, in İstanbul, Mustafa Abdülhalik Renda died in 1957. In this study, our recent history is observed within the missioons that he did for long times as a manager and a politician. The study is supported with reports that were prepared by himself, his diaries and different kinds of his writings given by his family in order us to use in this study. In conclusion, it is tried to bring a new point of view to this very important period in terms of Turkish Republic History in this study.