Bir siyâsetnâme örneği olarak Gencîne-i Adâlet (Transkripsiyon ve Değerlendirme)

Abstract

Siyasetnameler vezirler ve devlet adamları tarafından kaleme alınan yöneten-yönetilenler arasındaki münasebetlerin nasıl olması gerektiğine dair bilgiler içeren önemli tarihi kaynaklardır. Hükümdarın yaratıcının yeryüzündeki temsilcisi olduğunu düşünürsek, yöneticinin adaleti sağlaması ve hukukun devamlılığı noktasında büyük bir sorumluluk üstlendiğini de görürüz. Dolayısıyla hükümdarın üstlenmiş olduğu bu vazifeyi yaratıcıya olan sorumluluğundan dolayı en iyi şekilde yerine getirmesi gerekmektedir. Çalışmamıza konu olan Kâtibî'nin Gencîne-i Adâlet'i 1603-1617 yıllarında Osmanlı Devleti hükümdarı I. Ahmet'e takdim edilmiştir. Bu döneme kadar kaleme alınmış olan siyasetnameler içerisinde Gencîne-i Adâlet'in önemli bir yeri vardır. Gencîne-i Adâlet, diğer siyasetnamelere nazaran uzun bir eserdir. Ayrıca eserin dili ağır olup Arapça ve Farşça tamlamalar oldukça fazladır.XVII. yüzyıl Osmanlı Devleti'nin yükselişten duraklamaya adım attığı bir dönemdir. Zira Osmanlı hayatında işlerliği olan pekçok kurumda bozulmalar bu dönemde meydana gelmiştir. Osmanlı Devleti'nin duraklamaya başladığı bir dönemde devrin hükümdarına söz konusu siyasetnamenin takdim edilmesi kuşkusuz tesadüfi değildir. Gencîne-i Adâlet dönemin olaylarına ışık tutması ve dönemin hükümdarına muhtelif tavsiyelerde bulunması açısından da önemli bir kaynaktır.Hazırladığımız bu çalışma ile siyasetnameler içerisinde önemli bir yere sahip olan Gencîne-i Adâlet'in transkripsiyonu yapılarak diğer siyasetnameler arasında yer edinmesi sağlanmış ve devrin siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik alanlarındaki bazı hususlar açıklanmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Siyasetname, Kâtibî, Gencîne-i Adâlet, Yöneten-Yönetilen Münasebetleri

Siyasetnames director-managed by viziers and statesmen how it should be managed which contains information from the ruler of providing justice and the law which requires the continuity of important historical sources. The ruler of the creator of the earth, we believe it is representative, the administrator of justice, and to ensure continuity of law is a big responsibility at the point of risks that we see.In 1603-1617, Katibi's Gencine-i Adalet subject to study the ruler of the Ottoman Empire I. Ahmed has been presented. Which were written up in this period Siyasetnames Gencine-i Adalet is certainly a lot of importance. Gencine-i Adalet is a longer book than other Siyasetnames. Arabic and Persian are also diffucult to understand the language of the book rather than prepositional phrase.XVII. century, the rise of the Ottoman Empire is a period of stagnation has taken a step. Many institutions because of the deterioration in the functioning of Ottoman life has occurred. Siyasetnames mentioned the ruler of the Ottoman Empire to be presented to pause at the beginning of the era of course not accidental. Gencine-i Adalet, shed light on the events of the period and to make recommendations in terms of the various rulers of the period is an important resource.Siyasetnames prepared in this study have an important role in the acquisition of the Gencine-i Adalet's are provided and the transfer of transcription Siyasetnames to do other political, social, cultural and economic fields tried to explain some of the issues.Keywords:Siyasetname, Katibi, Gencine-i Adalet, Director-Managed Relationship