31 Mart olayı ve hareket ordusunun mahiyeti

Abstract

0 Z 3 T ' 1908 yılma girerken Osmanlı İmparatorlu. <u;ida -.enel Durum l-Smırlar;Tabii sınırları Adriyatik Denişinden Kızıl Denizim ne Karadeniz'den Umman ve Akdeniz'e kadar uzanan İtrisine Arap, ^ Yarımadasına ^ibyayı Balkanları IJakadonya'yı ve Anadolu ile fc-_,e Adalarını kaps yan yaklaçık 5 milyon km2 den fc3İÛ topa7aija sa_ * Iıip ti. Zencin petrol yatakları mevcut olup askeri ticari yt'ncleıı statejik konuma sahipti.Böyle zengin ve -enia bir ülke başka dev-, letlerin dikkatlerini üzerinde topluyor hatta topraklarının -iz li olarak taksimini bile yapmaktaydılar. 20.Yüzyıl başlarında Osmanlı Devletine hasta adan diyorlardı. 2-îki nci Ue 3i-u ti ve t Döneni _?ikir Akımları: Bu dönende iki önemli fikir toaı vardır. ± Meşrutiyetin îlanı ile &eni.ş hürriyet hak.rından istifade ile fikir alanları gelişme is ti dakı kösteydi. a) Türkçülük (Türk iülliyetçili^DJ-ikir akını b) İslamcılık fikir akımı.N Bu fikir akımları gazeteler ^aracılığıyla propoganda yapılı- yor, öğrenci, memur, asker ve halk arasında taraftar toplanıştır. 3-1908-1909 arası- Osmanlı İmp.luftu sadrâzamları: a) Sait Paşa kabinesi 5 Ağustos 1908 e kadar kaldı. 5 Ağustos 1908 de Sait-Paşa'nın 1st if asiyle 6 Ağustos 1908 de fi. p**s*~ Pe<iM ; b)Kamil Paşa Kabinesi kuruldu. (6-8 1908 ile 14.2.1909) arasında işbaşında kaldı.Ancak i s ti facts ederek 14 Şubat 1909 da ayrıldı. c)Hüseyin Hilmi Kabinesi 14 Şubat 1S09 da kuruldu ve 13 lîisan 1309 31 Hart Olayı ile istifa etti. Yerine. Tevfik Paşa Ilabinesi kuruldu.d)Tevfik Pcşa Kabinesi 14 Çisaıiı 1909 da kuruldu. 5 Lcyıs. 1909 a kadar devam etti. Ancak Hareke t Ordusunu duruma haizin olmasıyla İttihat ve Terakki. C e niyetinin isteriyle Hüseyin Hilmi Paşa kabinesi 5 Mayıs 1909 dan 3onra işbaşına gelâiştir. 4-M.ıh --lef e t Ce phesi :, 3 1 art Vakası, ogün çıkan yani birgün önce kaleme alın - mış muhale, at gazetelerinin yazılarınian da anlaşılacağı üzere önceâen a.j arlanmış, İttihat ve Terakki. Cemiyeti aleyhine askeri - bir gösteri /di. 3u gösteri er ve e roas lar tarafından subaylara rağmen zorla yapıldığı için buna ayaklanmada diyebiliriz. 01 aya ve başta ilmiye Talebeleri ulama olmak üzere, birçok siviller katıl dı. Muhale let deyince başta Sabahattin Bey olmak üzere Kamil' Paşa ile oğluAait Paşa, İsmail Kemal, ve Ilüf it Beyler, İttihat ve Tera kki Cemiyetinde aradığını bulamamış (Murat Bey ve Derviş 7a.it e di gibi).Teşkilat olarak Ahrar :?ırkası,İ<ttihad-ı Muhammedi Cemiye ti, kast edilmektedir. Ayrıca. Türk olmayan unsurların 31 üart ola yında muhalefet cephesini destekledikleri anlaşılmaktadır. 5-Kamil Paşa Hükümetinin Düşürülmesi: Kamil Paşa Kabinesi oybirliğiyle güvenoyu yeren mebusan meclisi, kısa zaman sonra İttihatçı subayların gövde gösterileri arasında büyUk `çoğunlukla paşaya güvensizlik oyu vermişti. 31 Mart Vakası, o olayın intikamı olacak ti. Amaç er ve erbaş- r -ların yapacağı düzenli ve kansız bir gösteri sayesinde İttihat ve Terakkinin Mebusan Heclisi üzerinde kurduğu sanılan askeri baskıyı gidermek, ve böylece sadarete kamil, harbi yeye Kasım Pa şaların Mebusan Meclisi başkanlığına İsmail Kemal Beyinciğe İme - sini saglamakta.Volkan Gazetesinin yayınlarından anladığımız Üzere Alime t Rıza' vs Hüseyin Cahit gi^i faal ve ileri gelen ittiği ve Terakki ciiari sindirilmesi 'jz da İsts.ıoui dışına citme* çorun da bırakılmaları tasarlanmıştı. Bu tasarı kısa bir süre inin bc-.. + -sî.0 6-31 Hart Olayının Sebebi: 31 Mart Hareketinin başarı ile başlatılabilmesini ve kolayca yayılmasını sağlayan olay şüphesiz 7 gün önce Serbesti Gazetesi baş yazarı Hasan Pehmi'nin Karaköyde öldürülmesi idi. Hiçbir medeniyet anlayışının kabul edemeyeceği bu cinayet îtti-, hat Terakki'ye mal olmuştur. Cemiyet ise olaya tepki göstermiye- rek ve gösterilen tepkilerin soğuk karşıl-yartfk adeta bu cinaye ti kabullendi.Bu durum İ t ti hu t Terakkiye bir ba^lılı^ı olmayan herkeste nefret uyandırdı. 31 Mart ayaklanması bu sert hatta co;~ ku cemiyet algıtarı havada çok büyük kola-ylıkla gelişebildi ş.tir. 7~Abdulhamiâin Tahtan İndirilmesi Olayı: Be varki gösteri kötü düzenlendiği işin beklenen leki'lds Gelişmedi.Ayaklanan asker onu hareket ;;e?.iran muhalefetin dene timi dışına çıktı. Dolayisiyle subaylarla olan davalarına kanıla rak birçok aşırılıklar yaptılar. Birçok kimse öldür'.'llü.îstanbul1 j kaplayan bu kanlı gösteriler karşısında. Hasan * elimi 'nin kanlı ol/.- mü adeta unutuldu. ileclisten isteklerinin kabulünü bu arada cS edil melerini isteyen askerler, bu isteklerinin birtürlü ço;nlu ;u sağlayamayan mebuslar tarafından dek:Ude,Abâullıamit taradı: lan karşılandığını görünce padişaha bağlandılar.Abaulkamit haberdar olduğu aleyhindeki tertiplerden korunmak için askerin kendisine bağlılık göstermesine müsaade etti.^akat Hareket Ordusu İstanbul önlerinde toplandığı saman padişahla isyancıların aynı saftaymış gibi görünmesi muhalefetin ayaklanmanın suçunu Abdulh-mide yük- Ismek ve kendisini temize çıkarmak i akanı verdi.Böylece ayaklan manın Abdu&hanit tarafından çıkarılmış olduğu inancı.yayıldı. ju inancı benimsetmek İttihat ve Terakkinin ve Hareket Ordu 3 ununda işine ;i,eldi.Sira Sıkıyönetim sayesinde muhalefeti saten siyrset s almc binden silmeye k rarlı elan kuvvetler ayrıca.odux.ia=.._a ' :.. e ta.. tan indirerek siyasi duruma tamamen hanim olabilecekler..i.e tizi si altında kalan lillli Ileclis 27 171 2 an 1939 tari..li bir leşik toplantısında tahtan indirmeyi kararlaştırdı. *?.. Yerine kardeşi Sultan Reşat Kehmet'i Padişah olarak talk ta çıkardı. 8-D17 atici; Büyük devletlerin olaydaki payına gelince muaaL-3-ati.ı katıksız bir İn^ilis Siyaseti gütmekte yana -.Idu^unu vs iktida ra geldiği takdirde İngiltere'nin maddi ve r..anevi yardımını `J- receğine güvendiği olduğu kanaatma vardık. Gerçekten de İngiL- -tere Hürriyetin ilanından kısa Mr sJre sonra İttihat re uerakki Ce: -d ye tine karşı söguk davranmaya başlamıştı. 0 dereceki,. mürdü müz Üzere.; jre şmi.-ye.resmi ^olmayan İngiliz ilerci ve çevreleri or taya kanlı bir kargaşalığın çıkmış olduğunu görmemezlikten ge lerek 31 Mart' 1 iyi karşıladılar. Ve olumlu bir şekilde tanıtmak ve desteklemek için ellerinden geleni yaptılar. Ayrıç a Hareket Ordusunun kuruluşunun da aleyhinde bulundular. Ye onun İstanbul'a girmeye teşebbüs etmesini hoş karşılamadılar. Hatta Selanik'te İngiliz konsolosu Hahmut Şevİet Paşa' yi bu hususta iki defa ziyaret etmiş, Hareket Ordusunun İstanbul'a gönderilmemesini- ondan istemişti. Hareket Ordusunun İstanbul'a gelerek isyancıların ayalden- masını bastırmış 25 Ki san 1909 tarifinden itibaren ürfi İdare ilan olunmuş suçlular yargılanmıştır. İttihat ve Terakki Cemiyeti iktidara tamamen hakim clauş, Skim 1909 dan itib.ren cemiyet siyasal bir parti olmuştur.