XVIII. ve XIX. yüzyıllarda İngiliz ve Fransız seyahatnamelerinde Osmanlı toplumu

Abstract

Sınırlarını XVIII. ve XIX. yüzyıllar olarak belirlediğimiz bu çalışma; söz konusu iki yüzyıllık dönemde dini, siyasi, gezi ve askeri amaçlarla Osmanlı Devleti topraklarına gelen İngiliz ve Fransız seyyahların Osmanlı toplumu hakkındaki izlenimlerini irdelemektedir. Çalışmanın temel amacı Osmanlı sosyal tarihi için önemli kaynaklar arasında yer alan bu seyahatnamelerin aktarmış olduğu bilgiler değerlendirilerek Osmanlı toplumunu ve toplumun sosyal ve kültürel yaşantısını incelemek üzerinedir. Çalışmanın kapsamının belirlenmesinde İngiliz ve Fransız seyyahlarının Osmanlı toplumu hakkında verdikleri bilgiler esas alınmış ve bu hususlar üzerinde durulmuştur. Hem İngiliz hem de Fransız seyahatnamelerini bir arada incelememizin odak noktası ise farklı kültür ve siyasi tabanda olan iki toplum ve seyahatname temsilcilerinin, aynı dönemde farklı perspektiflerle bakmasının temel sebeplerinin neler olduğunun ayrımıdır. Bu temsilcilerin ait oldukları toplumların inançları, bakış açılarındaki farklılıklarındaki abartı, gerçek dışı tasvir, anlatım ve yorumlara sebep olabilmektedir. Çalışmada seyahatnamelerin yanında konu ile ilgili araştırma eserlerden de faydalanılmış ve konu bütünlüğü sağlanmaya çalışılmıştır.Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde seyahatnamelerin tanımı ve özellikleri, seyyahlar, seyahatnamelerin Osmanlı sosyal tarihi için kaynak değeri ve seyahatnamelerde yer alan resim ve gravürlerin önemi incelenmiştir. İkinci bölümde Osmanlı toplumunun iki ana unsuru olan Müslüman ve Gayrimüslim halkın sosyal yaşamı alt başlıklar altında incelenmiştir. Osmanlı toplumunun aile hayatı, kadınları ve çocukları, evde yaşamı, gelenek görenekleri ile dini inançları araştırılmıştır.

This study whose limits we have determined for XVIII. and XIX. centuries, examines the impressions of British and French travelers who came to Ottoman State for religious, political, sightseeing and military purposes in Ottoman society in this two hundred year period. The main aim of the study is to examine Ottoman society and the social and cultural experiences of this society by evaluating informations transmitted by these travel books, which are important sources for the Ottoman social history. While the scope of the work was determined, informations provided by the British and French travelers on the Ottoman society were taken as basis and these issues were emphasized. The focus of our study of both British and French travel books is to understand that what the main causes of different point of view of the representatives of the two communities and the travel book, who had the different cultural and political backgrounds in the same period. Differences in the beliefs and viewpoints of the communities in which these representatives belong may lead to exaggeration, unrealistic description, narration and interpretation. In addition to travel books in the study, research works also related to the subject were also utilized and the subject matter integrity was tried to be ensured.The study consists of two chapters. In the first chapter, It was examined that the definition and characteristics of travel books, source value of these travel books for Ottoman social history and the importance of paintings and engravings in travel logs. In the second chapter, It was examined under subheadings that social life of Muslim and non-Muslim people, which are the two main elements of Ottoman society. It was researched that the family life, women, children, life at home, traditions and religious beliefs of the Ottoman society.