17. yüzyıl divanlarında adı geçen savaşlar

Abstract

Tarih boyunca birçok devlet kuran Türkler, geniş bir coğrafi alana hâkim olarak farklı devletlerle etkileşim içerisine girmişlerdir. Savaş, barış, din, edebiyat, resim, müzik, el sanatları, giyim, yemek kültürü ve daha birçok konuda bu etkileşimden söz etmek mümkündür. Yalnız hiç kuşku yok ki bahse konu karşılıklı etkileşimlerin en yıkıcısı ve en belirleyicisi olarak savaş olgusunu göstermek doğru olacaktır. Nitekim Türklerin İslamiyet'e geçişi bile Müslüman Araplar ile Çinliler arasında yapılan bir savaşın sonucunda olmuştur. Bu yeni din doğal olarak yeni bir kültürü de getirmiştir.Türklerin tanıştığı yeni kültür içerisinde, edebiyat önemli bir yer tutmuştur. Özellikle Osmanlı Devleti döneminde gelişen ve büyüyen Divan Edebiyatı'nın etkisi günümüze kadar ulaşmıştır. Yalnız bu büyük edebiyat için özellikle tanzimatla birlikte `halktan ve sosyal hayattan kopuk` eleştirisi yapılmıştır. İşte bu çalışma, halkın sosyal yaşantısını derinden etkileyen savaşların Divan edebiyatına ne denli yansıdığını görmek için yapılmıştır. Çalışmanın kapsamı olarak 17.yy. seçilmiştir. Buradaki amaç ise cihan devleti Osmanlı, gücünden uzaklaşırken dönemin şairlerinin kaleminden zirvede tutunma çabalarını görmektir. Çalışmamıza ilk olarak 17.yy.da yaşamış ve divan yazmış olan şairlerin tespiti yapılarak başlanılmıştır. Daha sonra tespit edilen çalışılmış divanlarda yer alan savaşlar ele alınmıştır. Hangi devletler ile hangi savaşların yapıldığı ortaya çıkarılmıştır. `İsyanlar` ve `Kızıl Elma Ülküsü` başlığı altında da şiirler incelenmiştir. Sonuç kısmında bu veriler sayılara dökülerek, genel bilgiler verilmiştir.

Turks who established many states throughout history have interacted with different stattes, dominated by a wide geographical area. War, peace, religion, literatüre, painting, music, handicrafts, clothing, food culture and many more… Definetely, interactions that the most destructive and determinant of the mutual interactions is war. Indeed, even the Islamic transition of the Turks is the result of a war between the Muslim Arap and Chinese. This new religion has naturally brought a new culture.In the new culture that Turks have met literature has taken an important place. Particularly, the effect of the divan literature that has developed and growing in the period of the ottoman state reached to today. But in this great literature, especially, with tanzimat, there is a disconnected criticism from `the public and social life`. This work was done to see how the wars that deeply affect the social life of the people reflect on divan literature. The 17th century was chosen as the content of the work. The aim is to see the efforts of the poets of the period to climb to the top while away from the ottoman power of the world state. My work was initiated by first identifying the poets who lived in the 17th century and wrote the divan. Later, the battles taking place in the studied divans were examined. I revelaled which battles have been made with which states. Poetry has been viewed `rebellion` and `red apples ideals` under the title. In the conclusion section, general information was gived by using numerical data.