Bîrûnî`nin coğrafya alanındaki çalışmalarının incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada Bîrûnî ele alınmıştır.Tez kapsamında Bîrûnî'nin günümüze kadar ulaşan ve Türkçe'ye çevrilen beş eseri analiz edilmiştir. Araştırmanın yöntemi doküman analizidir. Bu eserler, daha önce listelenen coğrafyanın temel kavramları kullanılarak taranmıştır. İçerik analizi ile elde edilen veriler sınıflandırılmış ve frekans tabloları oluşturulmuştur. Buna göre Bîrûnî'nin eserlerinde hangi kavramlara ne sıklıkta yer verdiği belirlenmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda Bîrûnî'nin coğrafyanın neredeyse her alanında bilgisinin olduğu ve ilgili alanlara dair kavramlardan sıklıkla bahsettiği tespit edilmiştir. Bulgulara göre Bîrûnî'nin incelenen eserlerinde önemli derecede coğrafi bilgi verildiği anlaşılmaktadır. Ayrıca fosil oluşumu, tortulanma, geodezik ölçüm ve hesaplamalar, kıta hareketleri, Amerika kıtasının varlığı gibi birçok coğrafi bilgiyi ilk kez onun eserlerinde bulmak mümkündür.

In this study, Birûnî is discussed.Within the scope of the thesis, five of Bîrûnî's works, which have survived to the present day and have been translated into Turkish, have been analyzed. The method of the research is document analysis. These works have been searched using the basic concepts of geography listed earlier. The data obtained by content analysis were classified and frequency tables were created. Accordingly, it was determined which concepts and how often Bîrûnî included in his works. As a result of the findings, it was found that Bîrûnî had knowledge in almost every field of geography and frequently talked about the concepts related to the related fields. According to the findings, it is understood that Bîrûnî's works were given significant geographical information. In addition, it is possible to find many geographical information such as fossil formation, sedimentation, geodetic measurements and calculations, continental movements and the existence of the American continent for the first time in his works.