Atatürk Dönemi eğitim kültür politikalarının Hatay`a yansımaları

Abstract

Bu çalışmada temel amaç; Atatürk dönemi eğitim-kültür politikalarının ve modernleşme olgusunun 1921-1938 yılları arasında, Hatay halkı tarafından nasıl algılandığını tespit etmeye çalışmaktır. Atatürk'ün öncülüğünde gerçekleşen millileşme çabalarının, Hatay'da nasıl algılandığı, Hatay'ın Türkiye ile olan kültürel bağlarını sağlamak uğruna neler yaptığı belirtilmeye çalışılmıştır.Üç bölümden oluşan araştırmada; Giriş bölümünde, 1939'a kadar Hatay'ın siyasal süreci aydınlatılmaya çalışılmıştır. 20 Ekim 1921 Ankara Anlaşması ve 24 Temmuz 1923 Lozan Konferansıyla elde edilen kültürel, sosyal, siyasal, ekonomik kazanımlara açıklık getirilmiş ve bağımsızlığa giden süreç aydınlatılmıştır. Cumhuriyet dönemindeki kültürel değişimlerinin, Sancak ve Hatay Devleti dönemine yansımalarını anlamada giriş bölümü önem arz etmektedir. Birinci bölümde, Türkiye'de eğitimde millileşme, laikleşme ve çağdaşlaşma için gerçekleştirilen 3 Mart 1924 Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun kabulü ve 22 Mart 1926 Maarif Teşkilatı Kanunu'na yer verilmiştir. Maarif Teşkilatı Kanunuyla birlikte okullarda yapılan değişiklikler irdelenmiştir. Ayrıca her iki kanunun, Hatay'ın kültürel hayatına nasıl etki ettiği incelenmiştir.İkinci bölümde, Türkiye'de ulus-devlet olmanın gereği, okuma yazmayı kolaylaştırma, dilde millileşme, konuşma diliyle yazı dili arasındaki farkı ortadan kaldırma adına gerçekleştirilen Harf İnkılâbı'nın kabulü ve yeni alfabenin, Hatay halkı üzerinde yarattığı etkiler ele alınmıştır.Üçüncü bölümde, Türk tarih ve dil alanındaki çalışmaların, Hatay'a yansımaları incelenmiştir. Türk tarih teziyle, genç Cumhuriyet'in milli kimlik yaratma olgusunun ve dilde millileşme eğiliminin, Hatay'a nasıl yansıtıldığı ve Hatay'da nasıl algılandığı, yaşanan değişiklikler 1921-1938 yılları çerçevesinde incelemeye alınmıştır.

In this study the main aim is to try to determine how the public opinion in Hatay was influenced and informed about Atatürk?s eager for educational and cultural modernisation between 1921 and 1938. It draws attention to how Hatay perceived Turkey?s efforts for nationalism and modernisation conducted under the leadership of Atatürk, and what Hatay did for the sake of improving close relations and bolstering cultural ties with modern Turkey.This research is consisted of three parts. In the introduction it is tried to highlight the political events connected with Hatay until 1939. Socio-politic, economic and cultural issues come to the front with the Ankara Treaty of 20 October 1921 and the Lausanne Treaty of 24 July 1923 were fully assessed and the period around broad independency themes were examined. It is also important to understand the reflection of cultural changes in the republican period on the subdivisional affairs of the province, during the Hatay Republican period and following Hatay?s incorporation into the motherland, Turkey, in 1939.The first part includes the importance of the Tevhidi Tedrisat Law (1924) at aiming at unification and secularisation of the educational institutions in Turkey as well as the repercussions of the Law on Hatay?s cultural life and educational institutions during the period under study. In the second part, the effect and the importance of the Turkish adoption of Latin Alphabet in 1928, with a focus on the role of the spoken and written forms of Turkish language in establishing nationalistic links between Hatay and Turkey, will be studied. In the final part, the reflection of the newly establish Turkish Republic?s historical and linguistic studies on Hatay in 1930 is examined. Thus it will be possible to understand the contribution of the Turkish educational revolutions to gains in national and institutional sense of Hatay?s cultural panaroma between 1921 and 1938.