Milli Mücadeleden cumhurbaşkanlığına kadar Celal Bayar (1919-1950)

Abstract

Celal Bayar'ın siyasi hayatı İttihat ve Terakki Fırkasının İzmir Katib-i Mesulü olarak başlamıştır. Milli Mücadele döneminde ?Galip Hoca? kimliği ile Batı Anadolu'da Yunan işgaline karşı mücadelede yer almış, ayrıca Akhisar Milli Alay Komutanlığı görevinde bulunmuştur. TBMM'nin kurulması sonrasında bir süre iktisat vekilliğini yürütmüştür.Cumhuriyet döneminde mübadele, imar ve iskân vekilliğinden sonra, İş Bankasının kurulması görevini üstlenmiştir. 1932 yılında iktisat vekilliğine getirilmesi ile uygulanan iktisadi politikalarda değişikliğe gidilmiştir. Devletçilik uygulamalarında değişikliğe gidildiği bu dönemde, Sümerbank, Etibank gibi yeni kurumlar oluşturulmuştur. 1937 yılında İsmet İnönü'nün istifası sonrasında başbakanlığa getirilmiştir.Başbakanlık döneminde, Atatürk'ün ölümü üzerine İsmet İnönü'nün cumhurbaşkanlığı seçimi gerçekleşmiştir. Kısa süreli ikinci başbakanlığından 1939 yılında ayrıldıktan sonra, 1946 yılına kadar siyasette yer almakla birlikte, aktif görevde bulunmamıştır.Celal Bayar 1947'de Demokrat Parti Başkanı olarak tekrar siyasetteki aktif yerini almıştır. Türkiye'de ilk kez gerçekleşen çok partili ortamda, 1947 ile 1950 yılları arasında muhalefet partisinin liderliğini yürütmüştür. 1950 yılındaki seçimlerde Demokrat Parti iktidara gelirken, Celal Bayar cumhurbaşkanı olmuştur.Anahtar Kelimeler: Galip Hoca, Mahmut Celal Bey, Celal Bayar, iktisat vekili, başvekil, muhalefet lideri.

Celal Bayar?ın siyasi hayatı İttihat ve Terakki Fırkasının İzmir Katib-i Mesulü olarak başlamıştır. Milli Mücadele döneminde ?Galip Hoca? kimliği ile Batı Anadolu?da Yunan işgaline karşı mücadelede yer almış, ayrıca Akhisar Milli Alay Komutanlığı görevinde bulunmuştur. TBMM?nin kurulması sonrasında bir süre iktisat vekilliğini yürütmüştür.Cumhuriyet döneminde mübadele, imar ve iskân vekilliğinden sonra, İş Bankasının kurulması görevini üstlenmiştir. 1932 yılında iktisat vekilliğine getirilmesi ile uygulanan iktisadi politikalarda değişikliğe gidilmiştir. Devletçilik uygulamalarında değişikliğe gidildiği bu dönemde, Sümerbank, Etibank gibi yeni kurumlar oluşturulmuştur. 1937 yılında İsmet İnönü?nün istifası sonrasında başbakanlığa getirilmiştir.Başbakanlık döneminde, Atatürk?ün ölümü üzerine İsmet İnönü?nün cumhurbaşkanlığı seçimi gerçekleşmiştir. Kısa süreli ikinci başbakanlığından 1939 yılında ayrıldıktan sonra, 1946 yılına kadar siyasette yer almakla birlikte, aktif görevde bulunmamıştır.Celal Bayar 1947?de Demokrat Parti Başkanı olarak tekrar siyasetteki aktif yerini almıştır. Türkiye?de ilk kez gerçekleşen çok partili ortamda, 1947 ile 1950 yılları arasında muhalefet partisinin liderliğini yürütmüştür. 1950 yılındaki seçimlerde Demokrat Parti iktidara gelirken, Celal Bayar cumhurbaşkanı olmuştur.ABSTRACTCelal Bayar?s political life starts with his position as the İzmir General Secretary to the Ittihat and Terakki Party. During the National Liberation period, he was involved in the counter-attack against the Greeks in the Western Anatolia, he also worked as the Commander of Akhisar National Land Forces. After the National Assembly?s (TBMM) foundation, for some time, he worked as the minister of finance.During the Republican period, after serving as the minister of exchange (of the Turks outside Turkey), and as the minister of development and accommodation, he undertook the job of establishing Is Bank. In 1932, upon his appointment as the minister of finance, there were some changes in applied financial policies. In this period when the implementations of Etatism were undergoing some changes, some other new institutions like Sümerbank and Etibank were created. After İsmet İnonü?s resignation in 1937, he was elected as the prime minister.During his office as the prime minister, upon Atatürk?s death, İsmet İnönü was elected as the president. After he left his short-lived second period of office as the prime minister in 1939, he did not hold office until 1946 though he was involved in politics.In 1947, he resumed his position in active politics as the Leader of the Democratic Party. In the multi-party context, which was the first in Turkey, he worked as the opposition leader between 1947 and 1950. In the 1950 elections, when the Democratic Party became the ruling party, Celal Bayar became the president.