3 numaralı Çankırı Şer`iyye Sicilinin (H.1091-1092/M.1680-1681) transkripsiyon ve değerlendirmesi

Abstract

XVII. yüzyılda Osmanlı teşkilatının bozulmasına sebep olarak gösterilen bazı olgular vardır. Bu olgular veraset sisteminin değişmesi, küçük yaşta padişahların tahta geçmesi, bunun sonucunda cülus bahşişinin artması ve Celali İsyanları etkisiyle ekonominin bozulması, askeri sistemde usule aykırı alımların yapılması ve yeniçerilerin askerlik dışı meslekler ile uğraşması, beşik ulemalığı sistemiyle ilmiye teşkilatının bozulmasıdır. Şüphesiz Osmanlının bu durumu merkez ve taşra teşkilatını etkilemiştir. XVII. yüzyılda idarî ve adlî olarak bir sancak ve aynı zamanda kaza merkezi olan Çankırı da şüphesiz bu gelişmelerden payını almıştır. Kaza idaresinin başı konumunda olan kadılar, bu gelişmeleri yakından takip edebileceğimiz kadı kayıtları da denilen sicilleri tutmuşlardır. Bu siciller Osmanlı şehir tarihine, bürokrasisine, merkez ve taşra teşkilatına, halkın yaşantısına ışık tutacak birinci elden kaynaklara arasında yer almaktadır.Çankırı'nın 3 Numaralı Şer'ıyye Sicilini ele alan bu çalışma H.1091-1092/ M.1680-1681 yıllarını kapsamaktadır. Çalışmada transkripsiyon metinden yararlanılarak Çankırı'nın o yıllardaki fiziksel yapısı, sosyo-ekonomik ve kültürel yaşamı incelenmiştir. XVII. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı Devleti'nde meydana gelen olayların ve merkezi yönetimin kaza idaresine yansımaları ele alınmaya çalışılmıştır. Bu şekilde özelde Çankırı şehir tarihine katkı sağlamak amaçlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Şer'ıyye sicili, Çankırı, XVII. Yüzyıl, Kaza

In the 17th century, there are some facts that have been shown to cause corruption of the Ottoman empire. These facts are change of inheritance system, the sultans ascend the throne at a early age.As a result of the increase in culus and disruption of the economy due to the effect of jelali revolts.Also llegal procurement in the military system.This problems caused that the Ottoman Empire to enter the period of stagnation. Certainly, this situation of the Ottoman Empire affected the central and provincial organizations. In the 17th century, Cankırı took its share from these developments because Cankırı is a administrative flag and forensic flag. The muslim judges at the head of the township administration hold registers so we can follow these developments closely. These registers light the way to the history of the ottoman empire, to bureaucracy, to central and provincial organizations,to to the life of the people. This study deals with Cankırı's Number Three Court Recorts covers H.1091-1092/M.1680-1681 years. By using transcription text in the study,phsical structure of Cankırı those years socio-economic and cultural structure was examined.Keywords: Court records, Çankırı, 17th century, township