12 Eylül dönemi Türk yazılı basınında Atatürk ve Atatürkçülük

Abstract

12 Eylül 1980 askeri darbesi tüm alanlarda olduğu gibi basın üzerinde de biçimlendirici bir etki yaratmıştır. Darbeyi Atatürkçülük olarak açıklayan ve böylece darbeyi Atatürk üzerinden meşrulaştırma gayreti güden 12 Eylül rejimi, bu süreçte en çok basından yararlanmış ve basını kamuoyunu ikna etmek için bir araç olarak kullanmıştır. 12 Eylül basınındaki Atatürk ve Atatürkçülük konulu haber, yorum, ilan ve karikatürleri de kapsayacak şekilde inceleyen bu çalışma, 12 Eylül basının Atatürk'ü bir bütün olarak değil, parça parça ele aldığı varsayımından hareket etmektedir. Atatürk ve Atatürkçülüğün hemen her konuda bir referans noktası olarak görüldüğü 12 Eylül döneminde basın da farklı ideolojileri Atatürk ve Atatürkçülük üzerinden meşrulaştırma çabasına dahil olmuştur. Bunu yaparken de Atatürk'ü bir bütün olarak ele almaktan ziyade, Atatürk'ün kendilerince uygun gördükleri yönlerini okurlara yansıtmayı seçmişlerdir. Çalışma kapsamında incelenen basın kuruluşlarının Atatürk'ün hangi yönlerini benimsediklerini, hangi yönlerini reddettikleri, Atatürkçülüğü nasıl tarif ettikleri, Atatürk üzerinden diğer basın kuruluşları ile yaptıkları tartışmalar ve 12 Eylül rejiminin basının Atatürk konulu haber ve yorumları üzerindeki etkisini ele almaktadır.

The September 12, 1980 military coup had a formative impact on press as it had on all the other segments of society. The `12 September Regime` attempted to legitimize the coup over (the legacy of) Atatürk and identified the ideology of Atatürkism as its basic principle. To that end, it took the advantage of the media and used it as a tool to convince the public opinion. This study which is an analysis of the news, comments, adverts and caricatures that appeared in the `12 September Media` about Atatürk and the ideology of Atatürkism, starts off with the assumption that the `12th September Media` instead of dealing with Atatürk as a whole, cut his legacy into pieces. In the 12th September Period Atatürk and Atatürkism became reference points in almost all every aspect of politics and society, the media has also joined this trend and attempted to legitimize different ideologies through them. While doing this, instead of dealing with his legacy as a whole, they behaved selectively and chose some of the features of Atatürk which were deemed as appropriate by them. With regard to the media institutions that are studied, this study addresses the following questions: Which features of Atatürk they highlighted and which ones they dismissed?, How did they define Atatürkism, as well as the following issues: The discussions that they conducted with other media institutions over Atatürks legacy and the influence of 12th September Media over the Atatürk themed news and comments.