Bir eylem ve düşünce adamı: Doğan Avcıoğlu

Abstract

13 Mart 1926 yılında Bursa'da dünyaya gelen Doğan Avcıoğlu, 1930'lu yıllarda eğitim hayatına başlamıştır. 1944 yılında İstanbul Hukuk Fakültesi'ne kaydolmuş, iki yıl sonra burayı bırakarak eğitimine Fransa'da Paris Siyaset ve Ekonomi Bilimleri Fakültesi'nde devam etmiştir. Avcıoğlu, Fransa'da olduğu dönemde Türkiye ile Batı arasındaki gelişmişlik düzeyleri arasındaki farkı görebilmiş, aynı zamanda Marksizm'le tanışmıştır. Fransa'dan sonra İngiltere'ye de giden Avcıoğlu, ekonomi bilgisini artırmak, İngilizcesini geliştirmek için London School of Economics'e kaydolmuştur.1955 yılında Türkiye'ye dönen Avcıoğlu, önce Merkez Bankası'nda raportör olarak çalışmış, daha sonra Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü'nde (TODAİE) araştırma asistanlığı yapmıştır. Bu dönemde doktora derecesi almak için Mülkiye'ye başvuran Avcıoğlu, `pekiyi` derecesi almasına rağmen akademiyi tercih etmemiştir. Forum, Kim, Akis dergilerinde Vatan ve Ulus gazetelerinde yazan Avcıoğlu aynı zamanda CHP Genel Sekreterliği Araştırma ve Dokümantasyon Bürosu'nda müdür yardımcılığı yapmıştır. Daha sonra Kurucu Meclis Üyesi olarak Anayasa Komisyonu'na seçilmiş ve 1961 Anayasası'nın hazırlanmasına da bizzat katkı sunmuştur. Buna rağmen, kalkınmanın güçlü bir hükümet ile mümkün olacağına inanan Avcıoğlu, anayasaya ret oyu vermiştir. Dolayısıyla 1961 Anayasası ve 1961 genel seçim sonuçları Avcıoğlu'nu yeni bir mecraya itmiş ve Yön dergisini çıkarmıştır. Dergi, Avcıoğlu'nun kalkınma stratejisini belirleyecek siyasal ekonomik tartışmalar için bir platform işlevi görmüştür. 1961 seçim sonuçlarının Yön'ün çıkmasına neden olması gibi, 1969 seçim sonuçları da Devrim dergisinin çıkmasına vesile olmuştur.1961-67 arası çıkan Yön, sosyalist fikirleri yaymak, sosyalist kadrolar yetiştirmek için oluşturulan bir platformken, 1969-71 arası çıkan Devrim ise Yön' ün açtığı yoldan giderek askerden aldığı destekle sosyalist yönetimi hedefleyen bir dergi olmuştur. Buna ek olarak 12 Mart'a giden süreçte Avcıoğlu'nun cuntacı ekiplerle kurduğu sıkı ilişki `Madanoğlu Cuntası` dosyası ile yargılanmasına yol açmıştır. Bir süre cezaevinde yatan Avcıoğlu, beraat ettikten sonra tarih çalışmalarına yoğunlaşmıştır. Böylece Türkiye'nin Düzeni Dün-Bugün-Yarın ve 31 Mart'ta Yabancı Parmağı yapıtlarında ortaya koyduğu tarihsel perspektifi, dört ciltlik Milli Kurtuluş Tarihi ve altı ciltlik Türklerin Tarihi ile de daha da genişletmiş ve zenginleştirmiştir.Anahtar Kelimeler: Azgelişmişlik, Devrim, Doğan Avcıoğlu, Emperyalizm, Kalkınma, Kemalizm, Milliyetçilik, Sol, Yön

Dogan Avcioglu, who was born in Bursa on March 13, 1926, started his educational life in 1930s. He enrolled to Istanbul Faculty of Law in 1944, left it two years later, and continued his education at Paris Faculty of Political and Economic Sciences in France. Avcioglu was able to see the difference between the levels of development between Turkey and the West during his time in France, and at the same time, he met Marxism. Avcioglu went to England after France, and enrolled at the London School of Economics to improve his knowledge on economics and his English.Avcıoğlu returned to Turkey in 1955, previously worked as the rapporteur of Central Bank, and as a research assistant at the Middle East Public Administration Institute (TODAIE). Avcioglu applied to Civil Service to obtain a Ph.D. during this period; however, he did not choose the academy despite receiving a `Very Good` degree. Avcioglu, who wrote for Forum, Kim, Akis magazines, and in Vatan and Ulus newspapers, also worked as the Deputy Manager of the Research and Documentation Bureau of the General Secretariat of CHP. He was later elected as the Founder Assembly of the Constitutional Commission, and personally contributed to the drafting of the 1961 Constitution. However, despite these, Avcioglu, who believed that development would be possible with a strong government, voted against the constitution. For this reason, the 1961 Constitution and the 1961 general election results forced Avcioglu to a new medium, and he published the Yön Journal. The journal acted as a platform for political economic debates that would determine Avcioglu's developmental strategy. Just as the 1961 election results led to the publishing of the Yön Journal, the 1969 election results led to the publishing of the Devrim journal.The Yön Journal, which was published between 1961 and 1967, was a platform that was created to spread socialist ideas and train socialist cadres, the Devrim, which was published between 1969 and 1971, became a magazine that targeted socialist government with the support it received from the military. In addition, in the period that lead up to March 12, Avcioglu's close relations with the Junta teams led to his trial with the `Madanoglu Junta` file. Avcioglu, who spent some time in prison, concentrated on historical studiesafter being acquitted. In this way, the Order of Turkey, Yesterday-Today-Tomorrow, and his historical perspective on March 31st expanded and enriched the historical perspective put forth in the works of Foreign Finger in the four-volume National Liberation and the History of the six-volume Turks.Keywords: Development, Devrim, Doğan Avcıoğlu, Imperialism, Kemalism, Left, Nationalism, Underdevelopment, Yön