Çankırı ili meşe (Quercus spp.) ormanlarındaki zararlı Lepidoptera türleri ve doğal düşmanları ile zarar durumlarının uydu görüntüleri yardımıyla izlenmesi

Abstract

Çankırı İli Meşe (Quercus spp.) Ormanlarındaki Zararlı Lepidoptera Türleri ve Doğal Düşmanları ile Zarar Durumlarının Uydu Görüntüleri Yardımıyla İzlenmesi isimli bu tez çalışması 2007-2013 yılları arasında Devrez ile Şabanözü Orman İşletme Şefliklerinin sorumluluk alanında bulunan ormanlarda yürütülmüştür.Yapılan çalışma sonucunda Lepidoptera takımına bağlı olarak Arctiidae familyasından 6 tür [Arctia caja L., Arctia festiva Hufnagel, A.villica (L.), Chelis maculosa Denis&Schiffmüller, Phragmatobia fuliginosa (L.), Watsonarctia deserta (Bartel)] Cossidae familyasına bağlı 1 tür [Cossus cossus (L.)], Geometridae familyasına bağlı 3 türün [Erannis defoliara (Clerk), Operophtera brumata L., Phigalia pilosaria L.], Gracillariidae familyasına bağlı 2 tür [Phyllonorycter abrasella (Duponchel) ve P.mannii (Zeller)], Lasiocampidae familyasına bağlı 3 tür [Malacosoma castrense (L.), Malacosoma neustria (L.), Phyllodesma tremulifolia (Hübner)], Lymantriidae familyasına bağlı 2 tür [Euproctis chrysorrhoea L., Lymantria dispar L.] Sphingidae familyasından 4 tür [Laothoe populi (L.), Macroglossum stellatarum (L.), Marumba quercus (Denis&Schiffmüller), Smerinthus ocellatus L.] ve Notodontidae familyasına bağlı 1 türün [Phalera bucaphala (L.)], Tortricidae familyasına bağlı 2 tür [Archips xylosteana (L.), Tortrix viridana L.] ve Zygaenidae familyasından 1 türün [Zygaena filipendulae (L.)] olmak üzere 25 tür belirlenmiştir. Tespit edilen türlere ait larvalarının beslendiği periyotlar, Q.infectoria alanlarındaki tüm lepidopter larvaları arasındaki payları ve geçmiş yıllarda salgın yapma durumu da dikkate alındığında, bu türlerden Archips xylosteana (L.), Tortrix viridana L. (Tortricidae), Euproctis chrysorrhoea L. ve Lymantria dispar L. (Lymantriidae), Phyllonorycter abrasella (Duponchel) ve P.mannii (Zeller) (Gracillariidae)'nin olmak üzere 6 türün Çankırı Q.infectoria ormanlarında salgın yapabilecek ve ciddi zarara neden olabilecek türler olduğu kanısına varılmıştır. Yapılan bu çalışmada ayrıca, sözü edilen bazı Lepidoptera türlerinin parazitoiti durumunda olan 9 tür [Brachymeria intermedia (Nees) (Hymenoptera: Chalcididae), Achrysocharoides albiscapus (Delucchi), Pediobius bruchicida (Rond.), P.pyrgo (Wlk.), Sympiesis gordius (Walker) (Hymenoptera: Eulophidae), Dirophanes invisor (Thunberg), Itoplectis maculator (Fabricious) (Hymenoptera: Ichneumonidae), Telenomus euproctidis Wilcox (Hymenoptera: Scelionidae), Monodontomerus aereus Walker (Hymenoptera: Torymidae)] de saptanmıştır. Sonuç olarak, bu çalışmada Lepidoptera takımına bağlı 25 tür (6 ana zararlı, 10 potansiyel zararlı, 9 faunistik açıdan önemli) ile 9 tür de doğal düşman olmak üzere 34 tür saptanmıştır.Çalışmada tespit edilen böcek türlerinin popülayonlarının izlenmesi amacıyla Landsat uydu görüntülerinden yararlanılmıştır. Bu amaçla temin edilen 2000-2011 yıllarına ait uydu görüntülerinden yararlanılarak NDVI değerleri hesaplanmıştır. Bu değerlerin, Devrez ve Şabanözü Orman İşletme Şefliklerinin sorumluluk alanında bulunan saf ve karışık Q.infectoria orman alanlarına uygulanması sonucunda; uydu görüntüleri yardımıyla böcek zararlarının tespit edilebileceği, saf meşcereler ile karışık meşcerelerin böcek zararından değişik oranlarda etkilendiği bu çalışmada ayrıca ortaya konulmuştur.

This Ph.D. thesis, `Harmful Lepidoptera Species and Their Natural Enemies in Oak (Quercus spp.) Forests in Çankırı Province and Monitoring The Damage via Satellite Images` is carried out in Devrez and Şabanözü Forest Districts between 2007 and 2013.As a result of this study, a total of 25 species of Lepidoptera that consist of 6 species of Arctiidae [Arctia caja L., Arctia festiva Hufnagel, A.villica (L.), Chelis maculosa Denis&Schiffmüller, Phragmatobia fuliginosa (L.), Watsonarctia deserta (Bartel)], 1 species of Cossidae [Cossus cossus (L.)], 3 species of Geometridae [Erannis defoliara (Clerk), Operophtera brumata L., Phigalia pilosaria L.], 2 species of Gracillariidae [Phyllonorycter abrasella (Duponchel) and P.mannii (Zeller)], 3 species of Lasiocampidae [Malacosoma castrense (L.), Malacosoma neustria (L.), Phyllodesma tremulifolia (Hübner)], 2 species of Lymantriidae [Euproctis chrysorrhoea L., Lymantria dispar L.], 4 species of Sphingidae [Laothoe populi (L.), Macroglossum stellatarum (L.), Marumba quercus (Denis&Schiffmüller), Smerinthus ocellatus L.], 1 species of Notodontidae [Phalera bucaphala (L.)], 2 species of Tortricidae [Archips xylosteana (L.), Tortrix viridana L.] and 1 species of Zygaenidae [Zygaena filipendulae (L.)]. It was determined that Archips xylosteana (L.), Tortrix viridana L. (Tortricidae), Euproctis chrysorrhoea L., Lymantria dispar L. (Lymantriidae), Phyllonorycter abrasella (Duponchel) and P.manni (Zeller) (Gracillariidae) are evaluated as potentially harmful species in Çankırı oak forests and may cause serious damage with regard to feeding periods of the larvae, occurance ratios in Q.infectoria forests and also prior outbreaks. Also, 9 parasitoid species of certain Lepidoptera species [Brachymeria intermedia (Nees) (Hymenoptera: Chalcididae), Achrysocharoides albiscapus (Delucchi), Pediobius bruchicida (Rond.), P.pyrgo (Wlk.), Sympiesis gordius (Walker) (Hymenoptera: Eulophidae), Dirophanes invisor (Thunberg), Itoplectis maculator (Fabricious) (Hymenoptera: Ichneumonidae), Telenomus euproctidis Wilcox (Hymenoptera: Scelionidae), Monodontomerus aereus Walker (Hymenoptera: Torymidae)] have been determined as a result of this study. In conclusion, a total of 34 species of which 25 species of Lepidoptera (6 main pests, 10 potential pests and 9 faunistically important species) and 9 parasitoid species have been determined in this study.Landsat satellite images have been used in this study in order to determine the pest populations. To that end, NDVI values have been calculated for the years between 2000 and 2011. After application of these values to pure and mixed stands of Q.infectoria in Devrez and Şabanözü forest districts, it has been determined that the damage of insects could be monitored via satellite images and also, pure and mixed Q.infectoria stands are affected differently from the harmful insects.