Atık limon posalarından sekonder metabolitlerin izolasyonu karakterizasyonu ve biyokimyasal aktivitelerinin incelenmesi

Abstract

Bu tez kapsamında meyve suyu fabrikalarında atık halde bir yan ürün olan limon posasının sekonder metabolitlerinden, kimyasal izolasyon yöntemleriyle ayrılıp, saflaştırılan moleküllerin yapıları NMR teknikleri ile belirlendi. Ayrıca, bazı bileşenlerin biyokimyasal aktiviteleri belirlendi. Bu kapsamda limon suyu üretimi sonucu açığa çıkan posalar, DİMES meyve suyu fabrikasından temin edilerek kurutuldu, suda kaynatma yöntemi ile ekstraksiyon işlemine tabi tutuldu. Sulu ekstre tekrar etil asetat ile ekstrakte edilerek etil asetat ekstresi elde edildi. Bu ekstre sefadex LH 20 kolon kromatografisi ile farklı çözücü sistemleri kullanılarak arda arda fraksiyonlandırıldı. İzolasyon işlemleri ile ekstrede var olan ana bileşenlerden; limonin, skopoletin, sitropten, umbelliferon, hesperidin, hesperetin, kateşol, benzenetriol, p-kumarik asit, protokateşik asit, glikolik anhidrit, 2-hidroksi-4-metoksi benzenepropanoik asit metil ester, 2-hidroksi-4-metoksi benzenepropanoik asit ve eriodiktiol izole edildi. Limonin ve etil asetat ekstrelerine uygulanan antioksidan, indirgeme gücü, linoleik asit peroksidasyonu önleme, hidrojen peroksit giderme, metal şelatlama aktivite testlerinde yüksek olduğu tespit edildi. İzole edilen bileşenlerden limonin, protokateşik asit, eriodiktiol ve diglikolik anhidrit bileşiklerinin, PC3 kanser hücre hatlarına karşı in vitro koşullarda düşük aktivite gösterdikleri belirlendi. Yapılan tez çalışması kapsamında, limon posalarından biyoaktif bileşenlerin ayrıştırılması, saf biyoaktif bileşenlerin izolasyonu, karakterizasyonu ve alternatif bir kaynak olarak kullanımı ve değerlendirilmesi için kromatografik yöntemler geliştirildi.

In this thesis, compound structures of secondary metabolites which seperated and purified with chemical isolation method from lemon pulp which formed to be a by-product in juice factory were determined by NMR techniques. In addition, biochemical activities of certain components were determined. In this context, the pulp which are the result of the production of lemon juice were obtained from DIMES fruit juice factory and dried, was subjected to extraction by water boiling, the aqueous extract was extracted again with ethyl acetate to give ethyl acetate extract. This extract was fractionated into various fractions using different solvent systems by Sephadex LH 20 column chromatography, and was divided into several subfractions. The main components present in the extract; limonin, scopoletin, citropten, umbelliferon, hesperidin, hesperetin, catechol, benzenetriol, p-coumaric acid, prothocathecuic acid, diglikolic anhydrite, 2-hidroxy-4-metoxy benzenepropanoic acid methyl ester, 2-hydroxi-4-metoxy benzenepropanoic asit and eriodictiol were isolated with isolation processes. Antioxidant, reducing power, linoleic acid peroxidation inhibition, hydrogen peroxide removal and metal chelating activity tests on limonin and ethyl acetate extracts were found to be highly activities. From the isolated components, limonin, protocatechuic acid, eriodictiol and diglycolic anhydrite was tested in vitro against in PC 3 cancer cell lines. Within the scope of thesis study, chromatographic methods were developed that for separation, isolation and characterization of pure bioactive components from lemon pulps to use and evaluation as an alternative source.