Türkiye`de üretilen katı formdaki ilaç şekillerinin memleketimiz coğrafi ve iklim özelliklerine bağlı olarak stabilitelerinin araştırılması

Abstract

7. ÖZET Bu çalışmada, Türkiye1 de imal edilen katı ilaç şekli yapısındaki müstahzarların, Türkiye' de hüküm süren iklim koşullarındaki fiziksel ve kimyasal stabilite kontrolleri, örnek olarak alman değişik tablet ve kapsül şeklindeki preparatlar üzerinde yapılmıştır. Bu amaçla ülkemizde imal edilen ve kullanılan deksametazon, prednisolon, indometazin, ketoprofen etken maddelerini içeren tablet ve kapsül yapısındaki 8 ayrı müstahzar seçilmiş ve bunlar hem laboratuvar düzenlemeleriyle sağlanan memleketimizin değişik iklim özelliklerini içeren 5 değişik ortamda, hemde memleketimizin çeşitli yörelerindeki değişik doğal depolama şartlarını yansıtan 3 değişik ilimizde 21 ay süreyle tutularak, stabiliteleri gözlenmiştir. Ayrıca her preparatta ve bunların etken maddelerinde yüksek sıcaklıklarda yapılan hızlandırılmış stabilite testlerinin uygulanabilirliği araştırılmıştır. İklim koşulları olarak, Türkiye'nin meteorolojik verilerinin göz önüne alınmasıyla laboratuvar düzenlemeleriyle hazırlanan ortamlar 37 °C, 22°C ve 4°C sıcaklıklar ile % 50, % 60 ve % 90 bağıl nem ortamları kullanılmıştır. Memleketimizin doğal iklim özelliklerini içeren en nemli iklim bölgelerini temsilen Samsun ili, en az nemli ve en sıcak iklim bölgelerini temsilen Gaziantep ili, en soğuk iklim bölgelerini temsilen Erzurum ili seçilmiştir. Hızlandırılmış stabilite testleri ise 40-90 °C sıcaklıklar arasında uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, preparatların laboratuvar koşulların da hazırlanmış olan yüksek sıcaklık ve nem içeren ortamlarda, örneğin; % 90 bağıl nemde 22 °C ve 37 °C sıcaklıklardaki ortamlarda, daha düşük nem ve sıcaklık içeren örneğin; % 50 ve % 60 bağıl nem içeren 4 °C ve 22 °C sıcaklıklardaki ortamlara ve doğal ortamlara (Samsun, Gaziantep, Erzurum illeri) oranla daha az dayanıklı oldukları tespit edilmiştir. Bunun yanısıra tablet şeklinde olan Al, Ali, BI ve Bil kodlu preparatların kapsül şeklinde olan CI, CII, Di ve Dil kodlu preparatlara oranla fiziksel ve kimyasal açıdan daha dayanıklı oldukları anlaşılmıştır. Ayrıca bu preparatların dayanıklılıklarında, farklı firmalara ait olmalarından dolayı ileri gelen formül, imalat ve ambalaj farklılıklarınında önemli rolleri olduğu belirlenmiştir.Sonuç olarak, ülkemizde üretilen katı ilaç şeklindeki preparatların satışta kalma sürelerinin güvenilir bir şekilde saptanabilmesi için her türlü yaşlanma etkisinin, organoleptik, fiziksel ve kimyasal değişik liklerin, preparat şeklinin ve ambalaj malzemeleri ile olabilecek etkileşimlerin göz önünde bulundurulması gerektiği ortaya çıkmaktadır. Preparatların içerdiği etken maddeler zamanla kimyasal olarak aşırı bir bozunma göstermeseler bile preparatların fiziko-farmasötik stabil itelerinde değişikliklerin ortaya çıkması ile ilaçların kullanılmaz hale geldiği izlenmektedir. Sonuçlar ilaçların stabilite testlerinde kullanılacak test ortamlarının, her ülkenin kendi coğrafi ve iklim yapısına bağlı olarak özenle saptanması gerektiğinide ortaya koymaktadır.

- 170 SUMMARY In this study, the physical and chemical stability tests of solid dosage forms produced in Turkey, has been studied in the climate conditions reigned in Turkey, on the tablet and the capsule dosage forms taken as a sample. For this aim, 8 different! preparations that has been produced and used in our country, which contains dexamethasone, prednisolone, indomethazine and ketoprofen as an active ingredient has been selected as a sample. These were kept 21 months in 5 different media that reflects Turkey's different climate characteristics which has been obtained with the laboratory arrangements, also in three different cities which were reflected different natural storage conditions of our countries different regions and their stabilities has been observed. Additionally, the application of the accelerated stability tests of each product and their active ingredients at high temperatures has been investigated. For the climatic conditions, the meteorological data of Turkey has been assessed and the media at 37 °C, 22 °C, 4 °C temperature with % 50, % 60 and % 90 relative humidity has been used Samsun city as to represent the most humid region, Gaziantep city as to represent the most warm and less humid regions, Erzurum city as to represent the most cold regions showing Turkey's natural climate characteristics have been selected. Accelerated stability tests has been applied between 40-90 °C temperatures. According to the obtained results, the preparations that were stored in the laboratory media containing high temperature and humidity (i.e.: % 90 relative humidity and 22-37 °C temperature) were less stabil in proportional with the media containing less humidity and temperatures (i.e.: % 50 and % 60 relative humidity and 4 °C and 22 °C temperatures) and the natural media (Samsun, Gaziantep and Erzurum cities) has been established. Together with these, the preparations which are in the tablets dosage forms which has been coded as AI, All, BI and BII were more stabil inpropartional with the capsule dosage forms coded as CI, CII, DI and DII. In addition, the differences existing in the formulations, production and packaging have an important role in the stability of these products because of belonging to the different firms.171 As a result;, it has been observed that in order to reliably establish the marketing duration of the solid dosage forms produced in Turkey, all kinds of the aging effect, organoleptic, physical and chemical changes and the interactions between the packaging materials and dosage forms must be taken account. Even the active ingredients does not excessively degrade chemically by the course of time, the drugs has become useless by the changes on their physico-pharmaceutical stabilities. The results have been showed that, the test media for the stab ility tests must be selected carefully according to the geographical and climatic structures of countries.