Türkiye esmer ve holştayn sığır ırklarında protein polimorfizmi ve ebeveyn kontrolündeki önemi

Abstract

-115- 5. ÖZET Bu araştırma, Türkiye1 de yetiştirilen bazı Esmer ve Holştayn sürülerinde Hb, Tf, Pa, AmI, AmII ve Cp fenotiplerini, bu fenotiplerin dağılımlarını ve allel frekanslarını tesbit etmek, polimorfik protein sistemlerinin ebeveyn kontrolündeki önemini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır Araştırma materyalini 365 Esmer ve 165 Holştaya olmak üzere toplam 530 baş sığır ve bunların içerisinde yer alan 174 aile oluşturmuştur. A B Hb lokusunda, Hb ve Hb olmak üzere iki allel a bulunmuş, ve Hb aile linin frekansı Esmer ve Holştaynda 0.760 ve 0.994 olmuştur. Tf lokusunda, TfA, Tf5, TfDı, TfD2 ve TfB allel- leri olmak üzere 5 allel gözlenmiş, frekansları sırasıyla Esmerlerde 0.186, 0.007, 0.497, 0.215 ve 0.095, Holştayn- larda 0.336, 0.006, 0.430, 0.146 ve 0.082 olarak hesaplan- mıştır. Her iki ırktada Tf 1 frekansı en yüksek olmasına karşılık ırklar arasında Tf allel frekanslarında belirgin A B farklar gözlenmiştir. Pa lokusunda Pa ve Pa allelleri B tesbit edilmiş, Pa frekansı iki ırktada en yüksek ve Esmerlerde 0.878, Holştaynlarda 0.928 olarak bulunmuştur.-116- AmI lokusunda AmiIB ve AmIC allelleri gözlenmiş, AmI frekansı Esmerlerde 0,825, Holştaynlarda 0.591 olarak yüksek bulunmuştur. Holştaynlarda AmI ve AmI frekansları birbirine yakın değerlerde olmuştur. Üç kodominant allelin kontrol ettiği Amil lokusunda, Amil frekansı Esmerlerde 0.982 ve Holştaynlarda 0.857 ile en yüksek olmuştur. Diğer taraftan Esmerlerde A C Amil ve Amil ve frekansları Holştaynlarda belirgin ölçüde düşük bulunmuştur. Cp lokusunda ise her iki ırktada polimorfizm tesbit edilememiştir. Yapılan ebeveyn testlerinde Hb sistemiyle % 8.6, Tf sistemiyle % 12, Pa sistemiyle % 5.1, AmI sistemiyle % 10.3, Amil sistemiyle % 2.8 ve kombine sistem aracılığıyle % 18.4 oranında hatalı kayıt ortaya çıkartılmıştır. Sistemlere göre hatalı pedigrileri ortaya çıkarma ihtimalleri Hb, Tf, Pa, Ami, Amil ve Kombine sistemler için sırasıyle % 9.6, % 45.5, % 9.6, % 16.4, % 7.9 ve % 65.7 olarak hesaplanmıştır. Ebeveyn kontrolü etkinliğinin yüksek düzeyde sağlanması için her sistemin tek tek kullanılması yerine birden fazla polimorfik sistemin kombine edilmesi gerekir.-117- Ayrıca hatalı kayıt oranlarını düşürebilmek için spermanın alınmasından kayıtların tutulmasına kadar ilgili tüm personelin kayıtların önemi hakkında bilinçlendirilmesi ve eğitilmesinin gerekli olduğu sonucuna varılmıştır.

-118- 6. SUMMARY `Blood protein polymorphism and its use in parentage tests in Turkish. Brown and Hols- tein cattle` The material of the study consisted of 365 Turkish Brown and 165 Holstein cattle which constitu ted 174 family groups. Hemoglobin, amilaz I and ceruloplasmin vari ants were determined by starch gel electrophoresis; transferrin, post albumin and amilaz II variants were determined by polyacrylamide gel electrophoresis. Two alleles were found in the Hb locus which were called Hb and Hb with the frequencies of 0.760 and 0.994» respectively. Five alleles were observed which were called Tf^ TfB, TfDi* TfD2 and TfE in the Tf locus. The frequencies of those alleles were 0.186, 0.007, 0.497, 0.215 and 0.095 in Turkish Brown and 0.336, 0.006, 0.430, 0.146 and 0.082 in Holstein breeds, respectively. The frequency of Tf ı were found with a high frequency in both breeds but there was a marked differences bet- ween the breeds in the Tf allele frequencies. Pa and-119- B B Pa alleles were found in the postalbumin locus. Pa A allele frequency was higher than Pa in both breeds with the value of 0.878 in Turkish Brown and 0.928. in the Holstein. B C Ami and Ami alleles were observed in the ami-.p laz I locus and the Ami frequency was 0.825 in Turkish Brawn and 0.591 in the Holsteins. The frequencies of B 0 Ami and Ami alleles were nearly the same in Holstein breed. In the Amil locus which was controlled by three ?p codominant alleles, Amil had the highest frequency and the mean values were 0.982 in Turkish Brown and 0.857 in A C Holsteins. The frequency of Amil and Amil were markedly lower in Turkish Brown than Holstein cattle. No polymorphism was identified in the ceruloplas- min loci in both breeds. As a result of parentage control tests, 8.6, 12.0, 5.1, 10.3, 2.8 and 18.4 % pedigree errors were found with the Hb, Tf, Pa, AmI,.AmII and combined systems, res pectively. According to the Hb, Tf, Pa, Ami, Amil and com bined systems, exclusion probabilities were calculated as 9.6, 45.5, 9.6, 16.4, 7.9 and 65.7 %, respectively.-120- It was concluded that the effectivenes of paren tage tests- could be maximised by using combined polymorp hic instead of individual systems. Training of artificial insemination technicians and record keeping personnel could also decrease the possibility of committing pedigree errors.