Helianthemum germanicopolitanum Bornm.`un in vitro çoğaltımı

Abstract

Bu çalışmada, yarı kurak ve kurak alanlara sahip Çankırı ilinde, lokal endemik olarak yetişen, tıbbi aromatik bitkiler arasında yer alan ve ayrıca yok olma tehlikesi altında bulunan (EN) Helianthemum germanicopolitanum Bornm. bitkisinin, in vitro teknikler yardımı ile çoğaltımı ve aklimitizasyonu amaçlanmıştır. Bu doğrultuda H. germanicopolitanum' un in vitro yöntemle çoğaltımı için 3 farklı temel besin ortamı [a) Murashige ve Skoog (MS) b) Gamborg's B5 c) Nitsch & Nitsch (N&N)], 2 farklı katılaştırıcı (agar 7g/L-gelrite 2.1 g/L), 8 sitokinin ve 8 oksin [a) 6-benziladenin (BA)-(0 mg/L, 0,5 mg/L, 1 mg/L, 2 mg/L), b) Kinetin (KIN)-(0 mg/L, 0,5 mg/L, 1 mg/L, 2 mg/L), c) Indol-3-bütürik asit (IBA)-(0 mg/L, 0.25 mg/L, 0.5 mg/L, 1 mg/L), d) α-naftalenasetikasit (NAA)-(0 mg/L, 0.25 mg/L, 0.5 mg/L, 1 mg/L)] dozunun yer aldığı 64 farklı kombinasyonda hazırlanan bitki büyüme düzenleyicilerle birlikte besin ortamlarına 30 g/L sakaroz ilave edilmiş ve ortamın pH'sı 5.7'ye ayarlanmıştır. Bitkinin çoğaltımı aşamasında, sık sık yüzeysel ve içsel enfeksiyona rastlanmış ve bu durum geliştirilen protokolle çözüme ulaştırılmıştır.In vitro çoğaltım aşamasında en iyi sürgün gelişimi (1.141) ve sürgün uzunluğu (0.572) Gamborg's B5 besin ortamında KIN (0.5 mg/L)+IBA (0.5 mg/L) BDM kombinasyonu bulunan ve gelrite ile katılaştırılan ortamda elde edilmiştir. Maksimum sürgün sayısı (19.5) ise MS besin ortamında BA (1 mg/L)+IBA(0.5 mg/L) BDM kombinasyonu bulunan ve agar ile katılaştırılan ortamda elde edilmiştir. Köklendirme aşamasında ise maksimum kök sayısına (30) MS besin ortamında katılaştırıcı olarak gelrite kullanılan ortamda ulaşılmıştır. Sürgün ve kök gelişimi bakımından H. germanicopolitanum bitkisini en iyi temsil eden 100 adet bitki aklimitizasyon aşamasına alınmıştır. Bu bitkilerden 32 tanesi dış koşullara uyum göstermiştir.

In this thesis, it was aimed to in vitro propagation and acclimatization of Helianthemum germanicopolitanum Bornm. plant which is a local endemic in Çankırı Province with arid and semi-arid lands, and an endangered (EN) species taking part among medicinal and aromatic plants. In this respect, 3 different basal media [a) Murashige and Skoog (MS) b) Gamborg's B5 c) Nitsch & Nitsch (N&N)], 2 different gelling agents (agar 7 g/L-gelrite 2.1 g/L), 8 cytokines and 8 auxin doses of plant growth regulators [a) 6-benzyladenin (BA)-(0 mg/L, 0,5 mg/L, 1 mg/L, 2 mg/L), b) Kinetin (KIN)-(0 mg/L, 0,5 mg/L, 1 mg/L, 2 mg/L), c) Indole-3-butyric acid (IBA)-(0 mg/L, 0.25 mg/L, 0.5 mg/L, 1 mg/L), d) α-napthaleneaceticacid (NAA)-(0 mg/L, 0.25 mg/L, 0.5 mg/L, 1 mg/L)] prepared in 64 different combinations with 30 g/L sucrose was added to the basal media and adjusted to pH 5.7 for in vitro propagation of H. germanicopolitanum.During the in vitro propagation of the plant, external and internal infections were frequently encountered and this was solved by the developed protocol.The best shoot growth (1.141) and shoot length (0.572) were obtained in the Gamborg's B5 basal media in combination with KIN (0.5 mg/L)+IBA (0.5 mg/L) PGR and solidified with gelrite. The maximum number of shoots (19.5) were obtained in the media containing BA (1 mg/L)+IBA (0.5 mg/L) PGR in MS media solidified with agar. At the rooting stage, the maximum number of roots (30) were reached in the MS media containing gelrite. In terms of shoot and root growth were taken to acclimatization stage 100 plants representing the best H. germanicopolitanum. 32 of these plants adapted to external conditions.