Nicotiana rustica L. (Deli tütün, Hasankeyf tütünü) alkaloitleri üzerinde farmakognozik araştırmalar

Abstract

-IDG - 6. QZET Nicotiana rustica L. Gaziantep ve Kahramanmaraş böl gelerimizde `Deli tütün` ya da `Hasankeyf ` olarak bilinmek te ve bu bölgede kültürü yapılmaktadır. Bu bitkiden hazırla nan ve ticari olarak satılan toz haldeki `Maraş otu` alt dudak ve diş etleri arasına konularak kullanılmaktadır. İşlem görmüş Nicotiana rustica (Kahramanmaraş) yaprak ları işlem görmemiş N. rustica L. (Ankara) yaprakları ve ti cari olarak satılan (Maraş otu) içinde nikotin, nornikotin ve anabazin miktarı kantitatif olarak ölçüldü. N.tabacum L. (Bafra yapraklarında sadece nikotin miktarı kar şılaştırmak amacıyla saptandı. Tütün alkaloitleri (nikotin, nornikotin ve anabazin) ters faz Yüksek Basınçlı Sıvı Kromatograf ik metod (Novapak- C.R 15 cm x 3.9 mm. i.ç.) kolonu üzerinde ayrımı yapıldı ve tayin edildi. Mobil faz olarak trietilaminle pH = 7.25'e tamponlanmış, % D. 2 fosforik asit içeren % 40'lık metanol kullanıldı. Analiz süresi yaklaşık 3D dk. dır. ve çok iyi ayrım elde edilmektedir.- İDİ - % Nikotin (gr/IDDgr) % Nornikotin (gr/100 gr) % Anabazin (gr/100 gr) İşlem görmüş N.rustica L. yaprakları (Kahramanmaraş) 7.78 0.1157 0.159Q İşlem görmemiş N.rustica L. yaprakları (Ankara) 2.19 0.0736 D. 0391 Ticari ürün `Maraş otu` 1.19 0.D372 0.0482 N.tabacum L. yaprakları (Bafra) 1.43 Nikotin ve Kûtinin işlem görmüş N.rustica L. yapraklarından kolon kromatografisi ile izole edildi. Yapı tayinleri UV ve H-NMR spektroskopik yöntemler ve standart örnekler kullanı larak aydınlatıldı. N.rustica ve N.tabacum yaprak tozları üzerinde mikros- kopik analizler yapıldı, Karakteristik elementlerden billur kumu ve salgı tüylerinde farklılık gözlendi. Gaziantep'te 40, Kahramanmaraş'ta 500 kişi üzerinde anket çalışması yapıldı. Araştırmalarımız sonucunda: Maraş otu; ağız mukozası yoluşla nikotin in alındığı bir çeşit tütün kullanımıdır. Maraş otu ile bir kez kullanımda bir sigaraya göre daha fazla nikotin alındığından daha fazla keyif verici ve sakinleştirici etki göstermektedir.-102- Maraş otu, Gaziantep ve Kahramanmaraş ta sigarayı bı rakmak amacıyla kullanılmaktadır. Ancak kullanımı ile bağım lılık oluşturmaktadır.

- 103.6. SUMMARY Nicotians rustics L. has a very limited cultivation in Southeast Anatolia around Gaziantep and Kahramanmaraş. It is called `Deli tütün` or `Hasankeyf` locally. Commercial avai- labe chewing tabocco powder `Maraş otu` has been used by placing between gums and lower lip in Gaziantep and Kahramanmaraş. In this research amount of nicotine, nornicotine and anabasine are quantitatively determined in the leaves of cu red N.rustica L. (ciltivated in Kahramanmaraş), uncured leaves of N.rustica L. (ciltivated in Ankara) and commercial chewing tobacco powder (Maraş otu). For the comparison the amount of nicotine are also determined in the leaves of N.tabacum L. (collected from Bafra). Tobacco alkaloids (nicotine, nornicotine and anabasine) were separeted and determined by reversed phase High Pressure Liquid Chromatographic method (Novapak - C,R, 15 cm x 3.9 mm. I.D., Waters). For the elution, we used methanol ^D % (v/v) containing 0.2 % phosphoTic acid (v/v) and the mixture was buffered to pH = 7.25 with triethylamine ( ). The elution time was 30 ninutes and got good separation. Results are given be low table.- 1Q4 - Nicotine % Nornicotine % Anabasine % (gr/IDDgr) (gr/10D gr) (gr/IDD gr) Nicotine and cotinine were isolated from cured leaves of N.rustica (Kahramanmaraş) by column chromatography and structure elucidation of these two alkaloids mere made by spectroscopic methods (UV. and H-NMR) and with the. compari son of authentic samples. Misroscopic analysis were carried out both on powder leaves of N.rustica and N.tabacum the different characteris tic were observed in sand type of crystal and gland. Questionnare was applied 60 person in Gaziantep and 500 person in Kahramanmaraş.- 105 - According ta results : Maraş otu is a kind of product of tobacco and has an usage of nicotine with the way of mouth mucous. Because of more nicotine are taken in one time usage it has a more pleasure and relaxing effect than one cigarette, Maraş otu are used for the stop smoking cigarette by the local people in Gaziantep and Kahramanmaraş but habitu- tation are occured during this usage.