Yeni doğan buzağılarda deneysel cryptosporidiosisde klinik, hematolojik değişiklikler ve sağaltım

Abstract

-131- OZET Bu çalışma, yeni doğan buzağılarda deneysel Cryptosporidium enfeksiyonunda; klinik, hematoloj ik ve patolojik bulguları belirlemek ve hastalığın sağaltımın da Oksitetrasiklin ve Lasalosid-Na 'un etkinlik derecelerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla, deneysel enfeksiyonda kullanılacak etkenleri elde etmek için, 2-30 günlük, genelde kültür ırkı ve değişik cinsiyette 120 buzağının dışkı örnekleri Cryptosporidium yönünden muayeneye alındı. Bu muayenelerde 75 ishalli buzağının 36'smda (%48.8) ve 45 ishalsiz buzağının 4'ünde olmak üzere toplam 120 buzağının 40'ında (%33.3) çeşitli yoğunlukta Cryptosporidium oocyst 'leri tesbit edildi. Cryptosporidium oocyst` i yönünden pozitif bulunan 40 buzağıda, en karekteristik klinik bulgu olarak ishal dikkati çekti. Ayrıca değişik şiddette; anoreksi, halsizlik, apati, dehidrasyon ve eksikosis belirtileri gözlendi. Dışkı renginin açık sarıdan koyu sarıya kadar değiştiği, çoğu kez mukus, fibrin, gaz kabarcığı ve kan izleri içerdiği ve pis kokulu olduğu tesbit edildi. Bu buzağıların beden ısılarında hafif yükselme gözlenmekle birlikte genel olarak beden ısısı, nabız ve solunum frekanslarında belirgin bir değişiklik saptanmadı.-132- Deneysel enfeksiyonda kullanılan 2-3 günlük yaşta, 14 adet erkek Holstein buzağıya, doğal enfeksiyonlardan elde edilen Cryptosporidium inokül umundan her buzağıya 3 milyon dozda peros verildi ve enfeksiyon oluşturuldu. Deneysel enfeksiyonlarda, doğal enfeksiyonlardaki klinik belirtiler gözlenmekle birlikte, bu enfeksiyonlarda hastalığın seyri genellikle daha şiddetliydi. Bu buzağılarda prepatent süre 2-3, patent süre ise 9-13 gün olarak belirlendi (bu süre iki buzağıda 4-5 gün olarak tesbit edildi). Deneysel enfekte edilen buzağılardan elde edilen laboratuvar bulgularında bazı farklılıklar görülmekle birlikte, genelde enteritisli buzağılarda beklenen sonuçlar tesbit edildi. Deneysel enfekte edilen I. gruptaki 3 buzağı, 50 mg/kg dozda, 5 gün süreyle parenteral (i.m) Oksitetrasiklinle sağaltıma alındı. Bu gruptaki buzağılarda klinik iyileşme meydana gelmekle beraber, ilacın etkenlere karşı etkisiz olduğu belirlendi. Ön deneme grubundaki buzağı 15 mg/kg dozda peros Lasalosid-Na ile sağaltıma alındı. İlacın bu dozda toksikasyon oluşturduğu belirlendi ve buzağı ilaç verilmesinden sonra 5 saat içinde öldü. İkinci gruptaki 4 buzağı 3mg/kg dozda, 3 gün süreyle peros Lasalosid-Na ile sağaltıma alındı. Buzağılarda klinik iyileşme meydana gelmekle beraber ilacın, etkenlerin barsaklardan eliminasyonunda etkisiz olduğu saptandı. Üçüncü gruptaki 4 buzağı 5mg/kg dozda, 3 gün süreyle peros Lasalosid-Na ile sağaltıma alındığında buzağılarda klinik iyileşme meydana geldi. Ancak, bu dozda 2 buzağıda dışkıda Cryptospordium-133- oocyst ' lerine rastlanmazken, diğer 2 buzağıda etkenlere rastlandı ve ilacın etkisiz olduğu görüldü. Sağaltıma alınan buzağılarda, özellikle sıvı ve elekrolit sağaltımı başta olmak üzere, semptomatik sağaltımın iyileşmede önemli rol oynadığı dikkati çekti. Kontrol grubunu oluşturan 2 buzağı, deneysel enfeksiyondan sonra sağaltıma alınmayarak bunların ölmeleri beklendi. Bu buzağıların nekropsilerinde ince barsaklarda hastalığa özgü belirgin bir villöz atrofi bulguları saptandı.

-134- 6. SUMMARY This 9tudy was carried out in order to determine clinical, haematological and pathological findings in experimental Cryptosporidum infections of new-born calves and to investigate the efficacy of Oxytetracycline and Na-lasalocid used in the treatment of this disease. For this purpose, faeces samples of 120 male and female exotic 2-30 day old calves were checked for the peresence of Cryptosporidium with the intention of isolating the disease causing agents. Thirty six out of 75 calves with diarrhoea (48.8%) and 4 out of 45 calves without diarrhoea (33%of total of 120) harboured Cryptosporidium oocystes in varying concentrations. Diarrhoea was the main clinical condition of the 40 calves which were positive for Cryptosporidium oocystes. As well as this there were varying degrees of anorexia, debility, apathy, dehydration and exicosis The colour of the faeces varied between light and dark yellow and on most occasions was seen to contain mucus, fibrin, bubbles of gas, traces of blood and was foul -smelling. Although many of the calves had a slightly elevated body temperature this was not significant. The pulse rate and breathing rate were normal.-135- Infection was produced in each of the 14, 2 to 3 year old male Holstein calves by giving orally a 3 million dose of the Cryptosporidium inoculum initially obtained from the natural infections. The clinical symptoms seen in the experimentally infected calves were more severe than those of calves naturally infected with Crytptosporidum, The prepatent period in the experimental calves was 2-3 days, the patent period 9-13 days (for two calves this was 4-5 days). Although the laboratory findings in experimentally calves were slightly variable, in general the results obtained for the calves withs enteritis were as expected. The three calves constituting group I which were infected experimentally, were treated parenterally (intramuscularly) for 5 days with oxytetracycline at 50 mg/kg. The calves recovered clinically but the treatment was ineffective against the disease causing agents. A calf initally given a 15 mg/kg dose of Na-Lasalocsid died 5 hours later indicating the toxicity of this drug at this concentration. The four calves in group II were treated orally for 3 days with 3 mg/kg of Na-Lasalocid. Although there was clinical recovery the drug was ineffective in eliminating the disease cousing agents. The 4 calves in group III when treated orally for 3 days with a 5 mg/kg dose of Na-Lasalocid recovered clinically. Cryptosporidium oocystes were found in the faeces of 2 calves but not in the faeces of the other 2 calves, and the treatment was ineffective against the disease causing agents. Symptomatic-136- treatment, particularly fluid and electrolyte therapy played an important role in the recovery of the calves. The 2 calves in the control group which were not treated after infection died. At necropsy, villous atrophy, a specific symptom of this disease was evident in the small intestine.