Koçlarda sperma kalitesi üzerine mevsimin etkisi

Abstract

Bu çalışmada, sıfat sezonu içinde ve dışında koçlardan farklı sperma alma yöntemleriyle alınan ejekulatlardaki spermatolojik özellikler üzerinde mevsimin etkisi, ırk, yaş, mevsim ve sperma alma yöntemleri gibi faktörlerin etkileriyle birlikte araştırıldı. Buna ilave olarak, testis ve scrotum ölçüleri araştırma dönemlerinde (İlkbahar, Sonbahar mevsimi başlangıcı ve Sonbahar mevsimi) ölçüldü, üç ırkta, bazı spermatolojik özellikler ile testis ve scrotum ölçüleri arasında ilişki incelendi. Libido, farklı mevsimlerde (ilkbahar, Yaz, Sonbahar mev simi başlangıcı ve Sonbahar mevsimi) saptandı. Konya Hayvancılık Merkez Araştırma Enstitüsünde bulunan 12 Merinos ırkı, 11 Akkaraman ırkı ve 11 İvesi ırkı koç kullanıldı. Yaş gruplarından 0-2 arası için 18, 2 ve büyük yaşlar, için 16 koç ayrıldı. Sun'i vajen yöntemiyle 18, elektroejekulatör yöntemiyle 16 koçtan sperma alınmıştır. Östrüs, sperma almaya başlamadan 2 gün önce 15 mg dietilstilbesterol dipropionati.m. yapılarak, reforme koyunlardan oluşturuldu. Spermalar renk, miktar, kıvam (0-5), kaynama hareketi (0-5), kitle hareketi (0-5), motilite {%), yoğunluk (x 10 /mi), anormal spermatoza oranı (%) yönünden değerlendirildi. Sıfat sezonunda ve dışında, suni vajen ve elektroejekulatör yöntemleri ile alınan ejekulat Tarda sırasıyla kirli krem (renk) (%) 76±3 ve 49±3;miktar(ml ) 1.08±0.03 ve 0.95±0.03; kıvam 3.51+0.07 ve 3.11±0.06; kaynama hareketi 4.09±0.09 ve 3.38±0.09; kitle hareketi 4.1810.09 ve 3.38; motilite(X) 83.37±1.2 ve 66.61±1.2; yoğunluk (x 10 /mi) 31 2S±1 1 7 ve 2771±68.14; pH 6.6510.03 ve 6.9610.03 anormal spermatozoa oranı (%) 3.31±0.31 ve 3.5210.21 elde edilmiştir. En çok görülen anormal spermatozoa tipleri kıvrık kuyruk, orta kısım kopuk ve sınırlı miktarda protoplazmik damlacık olmuştur. Sıfat sezonunda ve dışında sağ ve sol testis ölçüleri, dorso-vent ral, cranio-caudal, mediolateral uzunluk olarak, scrotal çevre uzunluğu ve scrotal kalınlık sırasıyla 14.1910.2- 14.0910.2 ve 11.6810.2-11.5610.2; 6.2810.1-6.3010.1 ve 5.2010.1 -5.2510.1; 6.1610.1-6.0810.1 ve 5.3510.07-5.3210.03; 34.2010.4- ve 30.0810.3 cm; 0.7110.02 ve 0.8210.11 mm olmuştur. Sezon içi ve dışında, scrotal kalınlık ile motilite ve anormal spermatozoa oranı arasında negatif (p<0.01); sağ ve sol testisin cranio- caudal uzunluğu ile yoğunluk arasında, dorso-vent rai uzunluk ile motilite ve kitle hareketi arasında pozitif (p<0.05) korelasyon olmuştur. Sezon içi ve dışı libido değerleri sırasıyla 3.86 atlama /10 dakika peryod, 3.13 atlama/10 dakika peryod olmuştur. Sperma kalitesi sezon içinde yüksek olurken, sezon dışında düşmüştür. Benzer şekilde scrotum ve testis ölçüleri sezon içinde büyük olurken sezon dışında küçülmüştür. Aynı değişiklik libidoda da görülmüş ve kısa günlerde (Sonbahar ve Son bahara mevsimi başlangıcı) yükselme eğilimindedir.

Influence of Season on the Semen Quality of Rams In this study, influence of season on spermatological characteristics of semen collected from rams during the breeding season and the outside of breeding season was investi gated with effective factors such as breed, age, season, semen collection methods. In addition, testicular and scrotal size were measured for the experimental period(spring,the onset of autumn and autumn). The relationship between some spermatological characteristics and testis and scrotal size was investigated with 3 breed rams.. Libido was determined during different seasons (spring, summer, the onset of autumn and autumn). The animals were 12 Merino rams, 11 Akkaraman rams and 11 Awassi rams and reformed ewes maintained from the Konya Central Animal Research Institute. Eighteen of the rams were at 0 to 2 year of age, sixteen were 2 years and older. The semen of 18 rams was collected using artificial vagina. The semen of 16 rams was collected by means of electro-ejecula- tor.Estrus was induced in the stimulus by i.m injections of 15 mg diet i 1st i Ibesterol dipropionat 2days before collecting semen Semen was eveluated for color, volume, consistency (0-5), boiling activity (0-5), mass activity (0-5), sperm motility (%), sperm concentration (x 10 /ml), pH, sperm morphology (%). The breeding season and outside the breeding season, the means of semen samples collected with the A.V and E.E were thick creamy (color) 76±3 and 49±3; volume 1.0810.03 and 0.95±0.03 ml ;consistency 3.51±0.07 and 3.11±0.06; boiling activity 4.09± 68 0.09 and 3.38±0.09;mass activity 4.18±0.09 and 3.3810.09; sperm motility 83.3711.2 and 66.6111.2 %/ sperm concentration 31281 117 and 2771168 x10/ml;pH 6.6510.03 and 6. 9610.03; sperm morpho logy 3.3110.3 and 3.5210.2 %, the most detected abnormal sperm types were bent-tail, tailless and to a limited degree proto plasmic droplet. In the breeding season and outside the breeding season, right and left the testis measurements such as dorso-ventral, cranio-caudal and medio-lateral lenght, scrotal circumference and scrotal thickness were 14.1910.2-14.0910.2 and 11.6810.2- 11.5610.2; 6.2810.1-6.3010.1 and 5.2010.1-5.2510.1; 6.1610.1- 6.0810.1 and 5.3510.07-5.3210.03; 34.2010.4 and 30.0810.3 cm; 0.7110.02 and 0.8210.11 mm, respectively. Scrotal thickness was negatively correlated (p<0.01) with motility and percentage of abnormal cells in autumn. Right and left the testis measurement such as cranio-caudal was positively correlated (p<0.05) with sperm concentrations in spring. Lenght cranio-caudal of testis was positively correlated (p<0.05) with motility and mass activity at the onset of autumn. Libido was 3.86 mount/10 minute period in autumn. Outside the breeding season, libido was 3.31 mount/10 minute period in rams. As a result, col lected semen with the A.V and E.E in the breeding season has better ejeculate quality than outside the breeding season. Testis and scrotum size decrease from autumn to the onset of.autumn. There were correlations between spermatological characters and testis and scrotal size. Libido tended to be higher on the sort days.