Alkil kurşun bileşiklerine maruziyetin biyolojik izlenmesi

Abstract

80 VI ÖZET Çalışmamızda rafineri işçileri (rr.49), benzin istasyonları çalışanları (n:42) ve ellerini benzinle yıkayan oto tamircilerinde (n:50) organik kurşun maruziyeti araştırılmıştır. Kontrol grubu olarak şehir içinde yaşayan insanlar (kontrol I, n:35) ve kırsal kesimde yaşayan insanlar (kontrol II, n:20) olmak üzere iki ayrı grup kullanılmıştır. Maruziyet ve kontrol gruplarında idrarda kurşun tayini için yöntem geliştirilmiştir. İdrarda kurşun tayin edilmesine yönelik FAAS ile bilinen pek çok yöntem olmasına rağmen bu çalışma için analiz yönteminin daha duyarlı hale getirilmesi gereği ortaya çıkmıştır. Bu nedenle FAAS-yarıklı kuars tüp (atom yakalama tekniği) ve şelasyon-ekstraksiyon yöntemleri kombine olarak kullanılmış ve hassasiyet 4.43 kez arttırılmıştır. Bu sayede çok düşük idrar kurşun konsantrasyonları ile karşılaşıldığında bile (özellikle kontrol gruplarında) güvenilir ölçümlerin yapılabilmesi mümkün olmuştur (duyarlılık: 0.030 jıg/ml). Rafineri işçilerinde ortalama idrar PbT değerleri 105.52 (27.45-239.22) /xg Pb/I ve 91.07 (42.56-209.83) ng Pb/g kreatinin, ortalama PbO/PbT oranı ise 0.28 olarak bulunmuştur. Ellerini benzinle yıkayan oto tamircilerinde yaptığımız araştırmada ortalama PbT değerleri 89.15 (34.96-241.82) ng Pb/I ve 67.25 (15.89-160.71) ^g Pb/g kreatinin, ortalama PbO/PbT oranı ise 0.31 olarak bulunmuştur. Üçüncü maruziyet grubu olan benzin istasyonları çalışanlannda ortalama idrar PbT değerleri 85.42 (18.14-238.52) ng Pb/I ve 74.24 (22.12-189.46) ng Pb/g kreatinin, ortalama PbO/PbT oranı ise 0.33 olarak bulunmuştur. Kontrol I grubunda tespit edilen ortalama PbT değerleri 51.58 (22.45-85.42) /xg Pb/I ve 50.52 (25.46-87.79) ^g Pb/g kreatinin, Kontrol II grubunda ise 7.18 (3.38-12.58) ug Pb/I ve 6.96 (3.84-16.56) ^g Pb/g kreatinin olarak81 bulunmuştur. Rafineri işçileri, oto tamircileri ve benzincilerde ölçülen ortalama kurşun konsantrasyonları her iki kontrol grubuna göre de yüksek bulunmuştur (p<0.05). Rafineri işçileri ve ellerini benzinle yıkayan oto tamircilerinde idrarla atılan ALA miktarlan da incelenmiştir. Rafineri işçilerinde ortalama 2.50 (0.95-8.21) mg/l ALA ve ellerini benzinle yıkayan oto tamircilerinde ise ortalama 2.42 (0.90-5.66) mg/l idrar ALA tespit edilmiştir. Rafineri işçileri ve oto tamircilerinde yaptığımız çalışmalarda İdrarla atılan PbT konsantrasyonu ile idrarla atılan ALA arasında anlamlı bir ilişinin olduğu gösterilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Biyolojik izleme, Tetraetil kurşun maruziyeti, Kurşun, Tetraetil kurşun, ALA.

82 Vn. SUMMARY In this study we investigated organolead exposure in refinery workers, gasoline station workers and in motor mechanics who use gasoline as a cleaning agent for cleaning their hands. Control urine samples were collected from the subjects who were living in Ankara (Control I) and 30 km away from Ankara (Control II). At the begining of the study, we tried to modify the conventional urine lead determination method by FAAS to impruve its sensitivity. The best sensitivity was achieved when we used FAAS-Slotted Tube Atom Trap (STAT) in combination with organic solvent extraction procedure. The sensitivity of the assay was increased 4.43 times by this procedure. This modified method allowed us to determine the low Pb concentrations particularly in control groups. 49 urine samples were collected from the refinery workers. The mean levels of PbT in urine were found 105.52 (27.45-239.22) ng Pb/I and 91.07 (42.56-209.83) jxg Pb/g creatinine and the mean PbO/PbT ratio were calculated as 0.28. 50 urine samples were collected from the motor mechanics. The mean levels of PbT in urine were found 89.15 (34.96-241.82) u,g Pb/I and 67.25 (15.89-160.71) /xg Pb/g creatinine and the mean PbO/PbT ratio were calculated as 0.31. 42 urine samples were collected from the gasoline station workers. The mean levels of PbT in urine were found 85.42 (18.14-238.52) ig Pb/I and 74.24 (22.12- 189.46) ng Pb/g creatinine and the mean PbO/PbT ratio were calculated as 0.33. The mean PbT levels in all exposure groups were found significantly (p<0.05) higher than control groups (control I and control II). The mean PbT levels in control I83 and control I! were found 51.58 ± 14.20 ng/l (50.52 ± 17.36 ^g/g kreatinin) and 7.18 ± 2.59 ng/l (6.96 ± 3.43 /xq/q kreatinin) respectively. In the last part of our study we determined the urine ALA levels in both refinery workers and motor mechanics. The mean urine ALA levels in both groups were found 2.50 (0.95-8.21) mg/l and 2.42 (0.90-5.66) mg/l respectively. We also observed a positive correlation between urine PbT and urine ALA excretion in refinery workers (r8= 0.6583, n= 49, p<0.001) and motor mechanics (rs= 0.4876, n= 50, p<0.001). KEY WORDS: Biological monitoring, Tetraethyllead exposure, Lead, Tetraethyllead, ALA.