Bazı sefalosporinlerin voltametrik incelenmesi

Abstract

121 ÖZET Sefalosporinler p-Laktam ailesinden yarı sentetik antibiyotikler yapı bakımından penisilinlere benzerler. Bunlar antibakteri etkilidir. Sefotaksim ve seftriakson III. kuşak sefalosporinlerdendir. Sefalosporinlerin basit sıvılarda ve vücut sıvılarında tayini için mikrobiyolojik kolorimetrik, kromatografik (özellikle HPLC ), spektroskopik, fluorimetrik ve enzimatik metotlar vardır. Bu maddelerin tayininde elektroanalitik yöntemlerde kullanılmaktadır, fakat bunlar çoğunlukla redüksiyon yönünde uygulanmaktadır. Bu çalışmada sefotaksim ve seftriakson'un elektroanalizleri için oksidatif voltametrik teknik kullanılmıştır. Deneyler çeşitli pH 'lardaki çeşitli elektrolit çözeltileri içerisinde, değişik tarama hızlarında platin, özel bir yöntemle aktifleştirilmiş camsı karbon ve karbon pasta elektrotlarla yapılarak oksidasyon olayı üzerine elektrolit çözeltisinin pH 'sı ve elektrot maddesinin etkileri araştırılmıştır. Eğrilerin şeklinin ve yükseltgenme basamağı sayısının elektrodun cinsine bağlı olarak değiştiği gösterilmiştir. Sefotaksim için 0.2 M H3P04 içerisinde pik akımı ile konsantrasyon arasında karbon pasta elektrotla 2.1 0`5 - 8.1 0'5 M ve camsı karbon elektrotla 2.1 0'5 - 1.1 0`4 M konsantrasyon aralıklarında doğrusal ilişki bulunmuştur. Deney sonuçları seftriakson konsantrasyonunun pik akımına karbon pasta elektrotla 0.5 M H2S04 içerisinde 1.1 0`5 - 8.1 0'5 M aralığında 0.2 M H3PO4 içerisinde camsı karbon elektrotla 1.10`5- LIO^M aralığında doğrusal bir ilişki olduğunu göstermiştir. Bu doğrusal ilişkilerle ilgili istatistiksel analiz sonuçları aktifleşmiş camsı karbon elektrodun çalışılan her iki madde içinde en uygun elektrot olduğunu göstermiştir. Geliştirilen bu voltametrik yöntemin doğruluk derecesi geri kazanım deneyleri ile kontrol edilmiştir. ANAHTAR KELİME: Seftriakson, Sefotaksim, Voltametri, Tayin, Camsı Karbon Elektrot, Carbon Pasta Elektrot.

122 SUMMARY Cephalosporins are semi - synthetic antibiotics of the 3-lactam family and are thus closely related in structure to penicillins. They have antibacterial activity. Cefotaxime and Ceftriaxone are among the third class cephalosporins. There are several methods for the determination of cephalosporins in simple solutions or in body fluids. Namely, microbiological, colorimetric, chromatographic (especielly HPLC), spectroscopic, fluorimetric and enzymatic methods. Electroanalytical techniques also have been employed for the determination of cephalosporins, but most of these techniques have been applied in the direction of reduction. In this study, the oxidative voltammetric technique was used for electroanalysis of cefotaxime and ceftriaxone. The tests were performed in various electrolyte solutions having different pH values with various scan rates, using Pt, specially activated glassy carbon and carbon paste electrodes and the effects of the nature of electro solution, pH and electrode material on the oxidation reaction were investigated. It was shown that tne shapes of the curves, and tne number of oxidation steps are changed depending on the electrode material. For cefotaxime a linear dependence between the cocentration and peak current was obtained in 0.2 M H3P04 solution with carbon paste and glassy carbon electrodes in the range of 2. 1 0'5 - 8. 1 0`5 M and 2. 1 0'5 - 1. 1 0`4 M respectively. The tests were revealed that the peak current is linearly dependent on concentration of ceftriaxone in 0.5 M H2S04 solution in the range of 1.10'5 -8.10'5 M with carbon paste electrode and in 0.2 M H3P04 solution in the range of 1.10'5- 1.10`4 M with glassy carbon electrode. The results of the statistical analysis concerning these linear relationships showed that activated glassy carbon electrode is more convenient for the determination both of the substances under study. The accuracy of the developed voltammetric method was checked with recovery test. KEYWORDS: Ceftriaxone, Cefotaxime, Voltammetry, Determination, Glassy Carbon Electrode, Carbon Paste Electrode