Akkaraman koyunlarda östrus siklusu süresince progesteron düzeyleri

Abstract

42 AKK ARAMAN IRKI KOYUNLARDA ÖSTRUS SiKLUSU SÜRESİNCE PROGESTERON DÜZEYLERİ. ÖZET Bu çalışmada Akkaraman ırkı koyunlarda östrus siklusu süresince plazma progesteron konsantrasyonları belirlendi. Bu araştırmada, 3-4 yaşlarında on koyun ve 5 yaşında bir arama koçu kullanıldı. Üreme mevsimimde bu koçla östrus belirtileri açığa çıkartıldıktan sonra kan örnekleri, iki östrus siklusu boyunca her gün toplandı. Plazma örnekleri progesteron hormonu için mikrotitrasyon Enzymeimmu- noassay tekniği (EIA) kullanılarak analiz edildi. EIA hassasiyeti delik basma 0.25 pg/delik olarak ölçüldü. Deneyiçi varyasyon katsayıları düşük ve yüksek kontrol plazma örnekleri için sırasıyla % 13.10 ve % 3.70 idi. Deneylerarası varyasyon katsayıları aynı örnekler için % 13.59 ve % 4. 10 olarak elde edildi. Ortalama östrus siklusu uzunluğu 16.0 ± 0.65 gün olarak bulundu. Östrus periyodu sırasında ortalama plazma progesteron konsantrasyonları, sudusun diğer günlerinde bulunmuş konsantrasyonlar arasında çok düşük 0.18 ± 0.06 ng/ml idi. Plazma progesteron düzeyleri östrus siklusunun devam eden günlerinde azar azar arttı. Plazma progesteron değerleri foliküler faz sırasında 0.45 ±0.10 ng/ml' ye ulaştı. Düzeyler östrus siklusunun 4. gününden 12. gününe devamlı olarak yükseldi. Luteal faz süresince plazma progesteron düzeyleri ortalama 3.3 1 ± 0.89 ng/ml olarak foliküler faz süresince elde edilen düzeylerden anlamlı biçimde daha yüksekti. Bu yüksek düzeyler östrus siklusunun 14. gününe kadar devam etti. Maksimum plazma progesteron değerleri 14. günden sonra hızlıca azaldı ve östrus öncesi beliden düzeylere ulaştı. Sonuç olarak, östrus siklusunun önemli hormonu olan progesteron ve konsantrasyonları Corpus luteum fonksiyonlarının varlığını yansıtmaktadır. Böylece koyunların üreme fizyolojisisinde, tohumlama zamanının belirlenmesi43 gibi östrus periyodunun, ovaryum fonksiyonlarının saptanması ve siklik düzeylerin izlenmesi için bir parametre olarak değerlendirilebilmektedir. Periferik kan plazma progesteron konsantrasyonları, doğru ve tekrarlanabilir sonuçlar veren, hassas, güvenilir ve hızlı EIA tekniğiyle belirlenebilmektedir. Anahtar Kelimeler : Progesteron, Östrus, Östrus Siklusu, Foliküler Faz, Luteal Faz

44 PROGESTERONE LEUELS DURING THE ESTROUS CYCLE IN AK KARAMAN SHEEP SUMMARY In this study, plasma progesterone concentrations were determined during the estrous cycle in Akkaraman ewes. Ten ewes of 3-4 years of age and one teaser ram of 5 year of age were used in this research. Estrous signals were checked by the ram and then, blood samples were collected daily throughout the two estrous cycles during the breeding season. The plasma samples were analysed for progesterone hormone by using microtitration Enzymeimmunoassay technique (EIA). The sensitivity of EIA was estimated to be 0.25 pg/well. The intra-assay coefficients of variation were 13.10 % and 3.70 % for low and high levels of the control samples, respectively. The inter-assay coefficients of variation were obtained to be 13.59 % and 4.10 % for the same samples. The mean length of estrous cycle was found to be 16.0 ± 0.65 days. During the estrous period the mean plasma progesterone concentration was 0. 18 + 0.07 ng/ml which is the lowest among the concentrations found in the other days of estrous cycle. The plasma progesterone levels were increased gradually in the following days of estrous cycle. The plasma progesterone values were reached up to 0,45 ± 0.10 ng/ml during the follicular phase. The levels rose consistently from the 4. day to 12. day of estrous cycle. The p]asma progesterone levels during the luteal phase were averaged as 3.31 ± 0.89 ng/ml and were significantly higher than those obtained during the follicular phase. These high levels continued until the 14. day of cycle. Maximum plasma progesterone values were declined rapidly from the day 14 and reached to the levels determined before the estrous. In conclusion, Progesterone is the predominant hormone of estrous cycle and its concentrations reveal the existence of Corpus luteum functions. So It can45 be evaluated as a parameter for confirming the estrous period, ovarian functions and monitorig the cyclic levels and as well as determining the insemination time in reproductive physiology of ewes. The peripheral plasma progesterone concentrations can be determined by the EIA technique, which is sensitive, reliable and rapid, giving correct and reproducible results. Key Words : Progesterone, Estrous, Estrous Cycle, Follicular Phase, Luteal Phase.