İlkokul müdürlerinin ve öğretmenlerin liderlik uygulamalarına ilişkin algıları: Çankaya ilçesinde bir uygulama

Abstract

Günümüz okul liderlerinin, hızla değişen ve gelişen toplum dinamiklerinin beklentilerini karşılayabilmek için, geçmişe oranla daha farklı uygulamalar sergilemeleri gerekmektedir. Okul yöneticilerinin, geleneksel bürokratik işlemler dizisini yöneten ve kontrol eden konumundan sıyrılıp, değişimi okul ortamına getiren, değişimi yöneten ve yönlendiren, yenilikçi, çağın gereklerine uygun örgütsel yönetim anlayışına ve uygulamalarına sahip liderler olması bir zorunluluktur. Bu da ancak okul yönetiminde, günümüz ihtiyaçlarına cevap verecek liderlik uygulamalarının gerçekleştirilmesi ile mümkün olacaktır.Bu çalışmada, Ankara ili Çankaya ilçesi devlet okullarında görev yapan ilkokul müdürlerinin ve öğretmenlerin liderlik uygulamalarına ilişkin algılarının, Kouzes ve Posner'ın (2003) ortaya koydukları örnek liderlik uygulamalarının beş boyutu temelinde ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini Çankaya İlçesi devlet okullarında görev yapan 63 ilkokul müdürü ve 637 ilkokul öğretmeni oluşturmuştur. Araştırma verileri Kouzes ve Posner (2003) tarafından geliştirilmiş Liderlik Uygulamaları Envanteri öz değerlendirme ve gözlemci formlarıyla toplanmış; veriler SPSS 15.0 programı ile analiz edilmiştir. Bu çalışmada veri analizi için ortalama, standart sapma, t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) testlerinden yararlanılmıştır.Araştırma sonucunda ilkokul müdürleri ile öğretmenlerin ilkokul müdürlerinin liderlik uygulamalarına ilişkin algılarında belirgin farklılık olduğu, öğretmenlerin ilkokul müdürlerinin liderlik uygulamalarını daha düşük düzeyde gerçekleştirdikleri algısına sahip oldukları ortaya çıkmıştır. Araştırmada dikkat çekici bir diğer sonuç ise erkek öğretmenlerin kadın müdürlerinin liderlik uygulamalarına ilişkin algılarının; kadın öğretmenlerin ise erkek müdürlerin liderlik uygulamalarını gerçekleştirmelerine ilişkin algılarının yüksek düzeyde olmasıdır.Anahtar Sözcükler: Kouzes ve Posner Liderlik Modeli, Liderlik Uygulamaları, İlkokul Müdürü, İlkokul Öğretmeni.

Today's school leaders, should execute different practices than in the past to satisfy the expectations of rapidly changing and evolving community dynamics, It is a necessity that school administrators should wriggle out of status that controls and governs traditional bureaucratic set of processes and should take in a position to bring change, lead and steer the change in school environment and should be innovator leaders who have practices that serve the requirements of organizational management approach of today's age. This will be only possible at school management with the leadership practices that respond the needs of age. This study aimed to reveal the leadership practices related to perception of principals and teachers, who are serving at the state primary schools in Çankaya county in Ankara, on the basis of five exemplary leadership practices model developed by Kouzes and Posner (2003). The sample of this research is formed by 63 primary school principals and 637 primary school teachers working in state primary schols in Çankaya county. The datas of research were collected with leadership practices inventory self-assessment and observer forms that are developed by Kouzes and Posner (2003) and analyzed with SPSS 15.0 software. In this study means, standard deviations, t-tests, and one-way analysis of variance (ANOVA) were utilized for analysing the datas. As a result of research it is come out that, the perceptions of primary school principals and teachers related to leadership practices of primary school principals, has a significant difference and the teachers have a perception that the primary school principals carry out leadership practices in lower levels. Another conspicuous result of this reearch is that, the perception of male teacher for female principals' leadership practices and the perception of female teachers regarding the leadership practices of male principals' were in high levels.Key Words: Kouzes and Posner Leadership Model, Leadership Practices, Primary School Principal, Primary School Teacher.