Marmara ve Trakya bölgesi bazı tarım işletmelerinde sığır mastitisinin ekonomik maliyet tahmini ve mücadele enformasyon sisteminin uygulanması

Abstract

ÖZET Hayvan Sağlığı Ekonomisi, hayvan hastalıklarının mali ve ekonomik yönlerini ve hastalıkların kontrolünü inceleyen bir disiplin olarak ortaya çıkmıştır. Sığır mastitisi, süt sığırcılığı yapan çiftçilerin karşılaştığı en bulaşıcı ve pahalı hastalıklardan biridir. Ancak mastitisin gerçek ekonomik maliyeti çiftçiler tarafından tam manasıyla bilinememektedir. Hastaları tedavi etme ve mastitisin maliyetini asgariye indirme amacıyla tedavi edici ve koruyucu kontrol tedbirleri uygulanmaktadır. Bu çalışmanın amacı sığır mastitisi kontrolünde 'karar verme mekanizmasını` destekleyecek enformasyon metodlannı değerlendirmek ve enformasyonu etkili bir şekilde kullanmaktır. Çalışmada kullanılan datalar, Marmara ve Trakya bölgelerinde bulunan 4 Tarım İşletmesinin klinik mastitis kayıtlarından elde edilmiştir. Sözkonusu datalara çoklu lineer regresyon yöntemi uygulanmış ve mastitis maliyeti tahmin edilmiştir. Mastitis vakası basma asgari ve azami maliyet sırasıyla 2.7 ve 53.3 milyon TL. olarak hesaplanmıştır. Ayrıca mastitis maliyetinin değişik meme loblannda farklı olduğu tesbit edilmiştir. Bu tür somut enformatik bilgiler gerek teşhis ve gerekse işletmecilik açısından hayvanları gruplandırma ve benzeri 'karar` gerektiren durumlar için kullanılabilir. Anahtar kelimeler: Sığır mastitisi, mastitis maliyeti, regresyon katsayıları, ön-arka loblar, Hayvan Sağlığı Ekonomisi. 55

SUMMARY Animal Health Economics has evalued an a dicipline to analyse economic anal financial features of animal disease and its control. Bovine mastitis is one of the most infectrous and costly diseases confronting dairy farmers. Hawover the real economic cost only is partially known by fanners. Curative and prevendire control measures have been implemental in order to progrem animal health and curtail the cost it mastitis. The aim of thin study is to assess the methods of using information more effectively to enderse decision making process in the control of bovine mastitis. Chemicel mastitis records obtained from 4 different State Forms located in the Marmara and Thrace regions were used. The method of multiple linear regression is applied to the data and mastitis cost predicted. Predicted minimum and maximum mastitis cost per episode were found to be 2.7 and 53.3 Million TL. respectively. It was also found that mastitis cost were different between different infected quarters of the voider. This kind of tanzible information may be used to help group cows for diagnostic and manigement purposen. Keywords: Bovine mastitis, Animal Econemics, Front and rear quartes, mastitis cost, regression coefficients. 56