Türkiye`de yetişen psoralea türleri üzerinde farmakognozik araştırmalar

Abstract

110 ÖZET Türkiye'de Yetişen Psoralea Türleri Üzerinde Farmakognozik Araştırmalar Fabaceae familyasının bir üyesi olan Psoralea genusunun dünyada 150 türü yetişmektedir. Yurt dışında Psoralea türlerinin terpenik bileşikleri, flavonoitleri ve kalkonları, izoflavonoitleri, kumestan yapısındaki bileşikleri ve kumarinleri üzerinde yapılmış fitokimyasal çalışmalar yanında farmakolojik, mikrobiyolojik ve fitoterapötik çalışmalara da rastlanmaktadır. Ülkemizde Psoralea genusu üç tür ile temsil edilmektedir: P. bituminosa L, P. acaulis Stev. in Bieb. ve P. jaubertina Fenzl. Bu çalışmamızda P. bituminosa ve P. acaulis türlerinin toprak üstü kısımlarında ve köklerinde etken bileşiklerin taraması yapılmıştır. P. acaulis'ln toprak üstü kısımlarından hazırlanan metanollü ekstre üzerinde izolasyon çalışmaları yapılmış olup furanokumarin yapısında psoralen ile ilk kez bu genustan izoflavonoit yapısında daidzin bileşiği izole edilmiştir. İzole edilen bileşiklerin yapıları UV, İR, kütle, 1H ve 13 C NMR spektral yöntemleriyle aydınlatılmıştır. P. bituminosa ve P. acaulis'ln yapraklı dal, çiçek, meyve ve köklerinde bulunan psoralen ve daidzin'in eksternal standart metodu kullanılarak YBSK ile miktar tayinleri yapılmış olup P. bituminosa'nm yapraklı dallarında % 0,0673 psoralen, % 1,6288 daidzin; çiçeklerinde % 0,1566 psoralen, % 0,2338 daidzin; meyvelerinde % 0,0708 psoralen, % 0,1510 daidzin; köklerinde % 0,0771 psoralen, % 0,3789 daidzin; P. acaulis'ln yapraklı dallannda % 0,2107 psoralen, % 1,4877 daidzin; çiçeklerinde % 0,3118 psoralen, % 1,4976 daidzin; meyvelerinde % 0,1641 psoralen, % 1,3387 daidzin; köklerinde % 0,1016 psoralen, % 2,2840 daidzin bulunduğu tespit edilmiştir. Her iki türün kök ve herbasında kül, asitte erimeyen kül ve kuruma kaybı miktar tayinleri de yapılmış, sonuçta P. bituminosa'nm herbasında % 4,83-4,90 kül, % 1,15-1,45 asitte erimeyen kül, % 10,09-10,15 rutubet; köklerinde %4,77-4,91 kül, % 0,46-0,57 asitte erimeyen kül, % 4,89-5,16 rutubet; P. acau//s'in herbasında % 4,93-5,23 kül, % 0,35-0,42 asitte erimeyen kül, % 9,96-10,20 rutubet; köklerinde % 3,73-3,95 kül, % 0,55-0,60 asitte erimeyen kül, % 3,97-4,07 rutubet miktarları elde edilmiştir. Literatürlere göre çeşitli Psoralea türlerinin özellikle kuvvetli antistafilokok aktivite göstermelerinden yola çıkılarak her iki türün de % 70'lik etanol ve petrol eterinden hazırlanan yapraklı dal, çiçek ve kök ekstrelerinin 8 farklı Gram(+) ve Gram(-) bakteri ile 1 fungus üzerine gösterdikleri antimikrobiyal etkiler araştırılmıştır. Sonuçta % 70'lik etanollü ekstrelerde hiçbir etkiye rastlanmazken petrol eteriyle hazırlanmış ekstrelerin özellikle Staphylococcus aureus 'a karşı standart ampisilinden daha güçlü bir aktivite gösterdikleri tespit edilmiştir. Anahtar Sözcükler: Daidzin ve Psoralen İzolasyonu, Mikrobiyolojik Çalışmalar, Psoralea bituminosa, Psoralea acaulis, YBSK Analizleri

111 SUMMARY Pharmacognosic Investigations on the Species of the Genus Psoralea, that are Growing in Türkiye The genus Psoralea, a member of the Fabaceae family covers 150 world-wide species. Many phytochemical investigations, pharmacological, microbiological and phytotherapeutical ones have been made abroad Türkiye; on the terpenic compounds, flavonoids, calcones, isoflavonoids, compounds with cumestan structure and coumarins of the species of the genus Psoralea. In our country, the genus Psoralea is represented by 3 species: P. bituminosa L, P. acaulis Stev. in Bieb. and P. jaubertina Fenzl. In this study we determined the active compounds of aerial parts and roots of P. bituminosa and P. acaulis. Studies were caried on the methanolic extracts of the aerial part of P. acaulis, beside isolation of psoralen, a furanocoumarin derivative, daidzin, an isoflavonoid compound has also been isolated from this genus for the first time. The structures of these compounds have been elucidated by UV, IR, Mass, 1H and 13C NMR spectral methods. We also determined the quantity of these compounds, in the leafy branches, in flowers, fruits and in roots of these two species, by HPLC, using external standardisation method; we found that the psoralen and daidzin contents of the leafy branches of P. bituminosa were 0.0673% and 1.6288%, the flowers were 0.1566% and 0.2338%, the fruits were 0.0708 % and 0.1510%, the roots were 0.0771% and 0.3789%; and for P. acaulis the contents of these compound were 0.2107% and 1.4877% for the leafy branches, 0.3118% and 1.4976% for the flowes, 0.1641% and 1.3387% for the fruits, 0.1016% and 2.2840% for the roots. Quantitative analysis of acid insoluble ash and loss on dry on the roots and aerial parts of both species gave us the following results as 4.83-4.90% ash, 1.15- 1.45% acid insoluble ash, 10.09-10.15% humidity for the aerial part of P. bituminosa, and for the roots 4.77-4.91 % ash, 0.46-0.57 % acid insoluble ash and 4.89-5.16 humidity. For the other species, P. acaulis, these values were 4.93- 5.23%, 0.35-0.42 % and 9.96-10.20 % for the aerial part and 3.73-3.95%, 0.55- 0.60 % and 3.97-4.07% for the roots respectively. As a result of the previous studies which indicated that various species of the genus Psoralea had strong antistaphylococcus activity, We have done an additional study to determine the antimicrobial activities of these species, on 8 different Gram(+) and Gram(-) bacteria and on 1 fungus, by preparing root and flower extracts with ethanol 70% and petroleum ether. As a result of this work, we found that the extracts prepared with ethanol 70% had no effect, but the ones prepared with petroleum ether had strong activities, especially on Staphylococcus aureus in comparison with standardised ampicillin. Key Words: Isolation of daidzin and psoralen, Microbiological Studies, Psoralea bituminosa, Psoralea acaulis, HPLC Analysis