At ve eşeklerde Dictyocaulus arnfieldi (Cobbold, 1884)`in yayılışı

Abstract

36 ÖZET At ve Eşeklerde Dictyocaulus arnfieldi` ( Cobbold, 1884 ) in Yayılışı Türkiye' de at ve eşeklerde D.arnfieldi' nin yayılışını tespit etmek amacıyla Temmuz 1995 ile Ocak 1997 arasında yapılan bu çalışmada 38 eşek, 58 at ve 4 katır olmak üzere toplam 100 tek tırnaklı hayvanın kesim sonrası akciğer muayenesi yapılmış; Anadolu, Çifteler ve Karacabey T. İ. ile değişik kurumlardaki atlardan ve çeşitli il ve ilçelerde halk elindeki at ve eşeklerden toplanan toplam 484 dışkı incelenmiştir. Akciğer ve dışkı muayenesi yapılan hayvanların yaşı, ırkı, cinsiyeti, klinik bulguları kaydedilmiş, alınan dışkıların taze ve temiz olmasına dikkat edilmiştir. Kesilen hayvanların akciğerleri traheadan itibaren kalp ile beraber bütünlüğü bozulmadan ve soğuk ortamda laboratuara getirilmiştir. Laboratuarda yapılan perfüzyon yöntemiyle bronş ve bronşiollerdeki parazitlerin suyla beraber sürüklenerek bir kapta toplanması sağlanmıştır. Daha sonra akciğerler bir makas yardımıyla bronş ve bronşiollere kadar açılmış kalması muhtemel parazitler bir pens yardımıyla toplanarak FTS içeren petrilere konulmuştur. Kesimi yapılan hayvanlardan alınan taze dışkılar ile diğer ünitelerden soğuk termoslarda ve kapalı ortamlarda taze olarak getirilen dışkılar D.arnfieldi' nin yumurta ve larvaları yönünden Baerman- Wetzel ve doymuş tuzlusu flotasyon yöntemleriyle incelenmiştir. Akciğer bakısı yapılan 38 eşeğin 3' ünde ( % 7,89 ) ve 58 atın 1' inde ( % 1,72 ) D.arnfieldi' nin olgununa ve bu hayvanların dışkılarında da larvalarına rastlanmıştır. Bunun haricinde dışkı muayenesi yapılan hayvanların hiçbirisinde D.arnfieldi' nin yumurta ve larvaları tespit edilmemiştir. Enfeksiyondan sorumlu parazit sayısı bir eşekte 15 dişi, 13 erkek toplam 28, atta ise 4 dişi, 1 erkek toplam 5 olarak belirlenmiş, enfekte diğer iki eşekte parazit sayısı tespit edilememiştir. Enfekte hayvanların Baerman - Wetzel yöntemi ile yapılan dışkı muayenesinde 100 gr dışkıda eşeklerde 5-168, atta ise 200 larva bulunmuştur. Toplanan ipliğimsi yapıda, beyaz renkli ve kıvrılmış durumdaki parazitlerin, laktofenolde şeffaflandırıldıktan sonra yapılan incelemelerinde erkekler 25-38 mm, dişiler 55-75 mm uzun, larvalı yumurtalar 81-91x48,75- 52 (im, Lı'leri ise 384-424 um ölçülmüş olup, parazite ilgili diğer ölçülerin literatür verileriyle paralellik gösterdiği belirlenmiştir. Enfekte hayvanların kesim öncesi yapılan muayenelerinde herhangi bir klinik bulgu tespit edilmemiştir. Yapılan bu çalışmada D.arnfieldi enfeksiyonunun sınırlı yayılış göstermesi nedeniyle yaş, cinsiyet ve mevsimin yayılışa etkisi sağlıklı bir şekilde tespit edilememiş; ancak, Türkiye' de ilk defa D.arnfieldi' nin yayılışı hakkında bilgi verilmiştir. Anahtar Sözcükler: At, eşek, akciğer, Dictyocaulus arnfieldi, yayılış

37 SUMMARY The prevalence of Dictyocaulus arnfieldi ( Cobbold, 1884 ) in horses and donkeys To determine the prevalences of D.arnfieldi in horses and donkeys in Turkey between July, 1995 and January 1997, the lungs and the fecal samples of 100 equide ( 38 donkeys, 58 horses, and 4 mules ) were examined following slaughtering, and also 484 fecal samples from the equidae of different areas such as Anadolu, Çifteler, Karacabey T. i. were examined. The age, race, sexuality, location and other clinical symptoms of these animals were recorded. Fecal semples were fresh and uncontaminated. After autopsy, the lungs together with heart were brought to laboratory in ice. Lungs were opened with the procedure of perfusion parasites in the bronche and bronchiols were washed through a bucket. Following washing, remaining parasites collected from bronche and bronchioles with a pens, and they were transferred into petri dishes. All the fecal samples were examined for the eggs and larvae of D.arnfieldi by Baerman- Wetzel and saturated salt solution. The adult and larvae of D.arnfieldi were encountered in 3 out of 38 ( 7,89 % ) donkeys and 1 out of 58 horses ( 1,72 % ) during autopsy and fecal examination. No eggs or larvae of D.arnfieldi were not found in the remaining animals. 1 5 females and 1 3 males of total of 28 were found in one donkey. In other infected two donkeys, the number of parasites were not counted. 4 females and 1 male of total of 5 worms were found in the infected horse. By the procedure of Baerman- Wetzel, 5-168 and 200 larvae were found in donkeys and horse respectively in 100 gr of feces. Thread like, white colared, and curled worms were cleared in lactophenol, and the sizes of worms, larvae, and their eggs were measured. These measurements were for males as 25-38 mm, females of 55-75 mm, larvated eggs as 81- 91x 48,75-52 (.um, and U as 384-424 um. All these measurements were harmonious with literature about D.arnfieldi. No clinical symptoms were observed in infected animals before butchering. In these study, the infections rates with D.arnfieldi were low. Therefore, the effects of age, sex and season were not detected appropriately., but this study gives the information about the prevalences of D.arnfieldi. Key Words: Horse, donkey, lung, Dictyocaulus arnfieldi, prevalence