Bazı kimyasal maddelerin mutajenik etkisinin Drosophila`da somatik mutasyon ve rekombinasyon testi ile araştırılması

Abstract

39 ÖZET Bazı Kimyasal maddelerin Mutagenik etkisinin Drosophila melanogaster'de Somatik Mıttasyon ve Rekombinasyon Testi (SMART) ile Araştırılması Bu araştırmada Veteriner Hekimlikte ve tarımsal mücadelede kullanılan kimyasalların mutajen etkisinin rutin uygulama yöntemi SMART yöntem ile kimyasallar hakkında bilgi edinmek amaçlanmıştır. SMART yönteminde işaret geni kullanılarak elde edilen heterozigot sineklerde kimyasalların etkisiyle oluşan mutasyon sonuçlan fenotipte gözlenerek belirlenmiştir. Kullanılan kimyasalların larvaya uygulanmasından sonra yaşayan sinek yüzdelerine bakılmış Diklorvos'ım 2 ve 4 saatlik 3 ppm'lik dozunda; Azametifos'xm 4 saat 10 ppm ve 2 saat 15 ppm dozunda; Metil parathiorinm 4 saat 7; 5; 2,5 ppm doz uygulamasında süre ile doz arasında letal etki bakımından pozitif bir korelasyon bulunmuştur. Araştırma sonucunda Aflatoksin Bı 'de letal etki ile mutasyon etkisi arasında ilişki gözlenmiştir. Bu ilişkide yaşam yüzdesi artsa bile mutasyon etkisinin gözlenebildiği belirlenmiştir. Çalışmada araştırılan kimyasal maddelerin farklı süre ve dozlarda sinek kanatlarında oluşan mutasyon tipleri yönünden farklılıklar gözlenmiştir. Azametifos 'âa. 4 saat 10 ppm'de 0,97; Metil parathion 'da 4 saat 5 ppm'de 0,57; Diklorvos'âa. 4 saat 3 ppm'de 0,63; Aflatoksin Bı -de 0,47 S 1-2 hücre kümesi sayısı bulunmuştur. Azametifos 4 saat 10 ppm'de 0,15; Metil parathion'âa. 4 saat 5 ppm'de 0,09; Diklorvos 4 saat 3 ppm'de 0,05; Aflatoksin Bı de 0,08 S>2 hücre kümesi sayısı bulunurken Azametifos, Metil parathion, Diklorvos'âa. ise normal değerler bulunurken Aflatoksin 5/ 'de t tipi hücre kümesi sayısı 0,05 bulunmuştur. Kimyasal maddelerin çeşitli süre ve dozlarda oluşturdukları toplam mutasyon ve mutasyon gözlenen kanat sayışma göre Azametifos 4 saat 5 ppm'de toplam mutasyon, Metil parathion 4 saat süreli tüm doz uygulamasında toplam mutasyon ve mutayon gözlenen kanat sayısına göre, Diklorvos'âa. 4 saatlik 3 ppm uygulamasında toplam mutasyon ve mutasyon gözlenen kanat sayısına göre önemli olduğu belirlenmiştir. Aflatoksin Bı 'in ise mutasyon etkisi bilinip fenotipte gözlendiği için diğer kimyasalların incelenmesinde yol gösterici olarak kullanılmış ve toplam mutasyon, mutasyon gözlenen kanat sayısı olarak önemli bulunmuştur. Kimyasalların genel olarak yaşam yüzdeleri ve mutasyon etkileri bakımından süre ve doz ilişkisi bulunduğu açıklanmıştır. Sonuçta gözlenen farklılıkların uygulama sinekleri arasındaki farktan olabildiği gibi kimyasal maddelerin, dozları arasındaki canlılık ve mutasyon etkisinin süre ve doza bağlı olarak değişebileceği gözlenmiştir. Çalışmada kullanılan yöntem; insan ve çevre sağlığını kalıntı bırakarak etkileyen kimyasalların metabolik aktivitelerinin izlenmesi açısından önemlidir. Çevre kirliliği ve biyolojik önemi yönünden incelemeler bilime yararlı sonuçlar katmaktadır. Anahtar Sözcükler: Drosophila, genetik toksikoloji, mitotik rekombinasyon, mutajenite testi, somatik hücre.

40 SUMMARY The Detection of Mutagenic Activity of some Chemicals by Somatic Mutation and Recombination Test in Drosophila melanogaster The purpose of the study was to analyse mutagenic effects of some chemicals used in veterinary and agricultural fields. Routine SMART test was utilised to detect these effects. The principle of the technique was to observe the chemical effects on phenotype of the heterozygote flies carrying marker gene. The percentages of the survival of flies were taken following the administration of the chemicals into the larvae. A positive time versus dosage relation for lethal effect was observed at the dose 3 ppm. at 2nd and 4th hrs. of Dichlorvos; 10 ppm. of Azamethiphos at 4th, and 15 ppm. at 2th hr; 7ppm, 5ppm and 2,5 ppm. of Methyl parathion at 4 th hr. Whereas, Aflatoxin Bi revealed little change in lethal effect at increased dosages. Types of mutation at the wings showed variation at various dosages and time following the chemical administration. The number of cell groups were 0,97 of 10 ppm. at 4th hr; 0,57 of 5 ppm. at 4th hr; 0,63 of 3 ppm. at 6 th and 0,47 of S 1-2 at l-2nd hrs. for Azamethiphos, Methyl parathion, Dichlorvos and Aflatoxin Bj respectively. The number of t-cell groups were 0,15 of 100 ppm. at 4th hr; 0,09 of 5 ppm. at 4 th hr; 0,05 of 3 ppm. at 4 th hr, and 0,08 of S>2 for Azamethiphos, Methyl parathion, Dichlorvos and Aflatoxin Bj respectively. Total mutation and number of mutant wings at various time and dosages were as follow; 5 ppm. at 4th hr; the all dosages at 4th hr for Azamethiphos and Methyl parathion respecing 3 ppm. of Dichlorvos at 4th hr had significant effect in terms of mutation and number of mutant wings. Aflatoxin Bi was used for its known mutagenic effect as a standard mutagen to define the magnitude of the mutagenic effects of the other chemicals used in the study. Aflatoxin B i had significant effect for me total mutation and number of mutant wings. The correlations between the general life span and mutation effects were successfully explained in the study. It was concluded that the observed differences and levels of the mutation were due to the individual constitution and the dosages as well as the post-administration time. The study carries an important task in human and environmental health which are under the threat of hazardous chemical pesticide residues. Such biologic and genetical studies are beneficial for the environmental health. Key Words:Drosophila, genetic toxicology, mitotic rekombinasyon, mutagenity test, somatic cell