Beyaz yakalı çalışanlarda kararlara katılımın rol stres kaynaklarına etkisi üzerine bir araştırma

Abstract

Çalışanların karar süreçlerine dahil edilmesi ile güçlenen işletmelerin rekabet üstünlüğü kazanabileceği düşünülmektedir. Böylelikle kararlara katılım kavramının işletme geleceği açısından önemli bir rol aldığını söylemek mümkündür. Öte yandan işletmeler için fazlaca sorun teşkil eden bir faktör ise rol stresidir. Genel bir yaklaşımla, rol stresinin başlıca kaynakları olan rol belirsizliği ve rol çatışması bir işletmede çalışmakta olan kişilerin, tutarsızlık, bilgi eksikliği, uyuşmazlık veya çatışma yaşamasından kaynaklanmaktadır. Kişiler bu sorunlar nedeniyle, kendilerine atfedilen rolleri layıkıyla yerine getiremez. Rol belirsizliği ve rol çatışmasından kaynaklanan rol stresinin azaltılmasında önemli olan etkenlerden biri olarak kararlara katılım kavramı olarak görülmektedir. Bu araştırmanın temel amacı; beyaz yakalı çalışanlarda kararlara katılımın, rol stres kaynakları üzerindeki etkisini incelemektir.Bu çerçevede; Ankara ilinde merkezi ve üretim tesisi olan, uluslararası alanda faaliyette bulunan, çeşitli ülkede ofis şubeleri ve şantiyeleri olan bir inşaat işletmesinin 203 beyaz yakalı çalışanı üzerinde anket uygulanmıştır. Araştırma beyaz yakalı olan çalışanları ve yöneticileri kapsamaktadır. Araştırmada katılımcıların; kararlara katılımın alt boyutları olan katılım atmosferleri ve katılıma yönelik tutumlarının; rol stres kaynaklarının alt boyutları olan rol belirsizliği ve rol çatışması durumları üzerindeki etkisi sorgulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; kararlara katılımın alt boyutlarından olan katılım atmosferinin hem rol belirsizliğini hem de rol çatışmasını negatif yönde anlamlı olarak etkilediği sonuçları elde edilmiştir. Bununla beraber kararlara katılımın diğer alt boyutu olan katılıma yönelik tutumun ise, rol belirsizliğini anlamlı olarak negatif yönde etkilediği ancak, rol çatışması ile aralarında anlamlı bir ilişki bulunamadığı bulguları elde edilmiştir. Son olarak kararlara katılımın rol stres kaynaklarını kısmen negatif yönde etkilediği sonucu elde edilmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda, araştırmanın amacına yönelik önerilere ise son bölümde yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Kararlara katılım, Rol stres kaynakları, Rol çatışması, Rol belirsizliği, Beyaz yakalı çalışanlar

It has been thought that empowered enterprises can gain competitive advantage by the inclusion of employees into the decision processes. In this way it is also possible to state that the notion of participation to decisions has a significant role for the enterprise's future. On the other hand, another substantial problematic factor for enterprises is role stress. With a general approach, role ambiguity and role conflict being the primary sources of role stress are due to the workers' living of discrepancy, lack of knowledge, disagreement or conflict in an enterprise. Persons cannot fulfill their assigned roles due to these problems. The notion of participation in decision making is seen as one of the significant determinants in diminishing role ambiguity and role conflict rooted role stress. Basic goal of this study is to examine the effect of white collar workers' participation in decision making on role stress sources.In this framework, an interview has been conducted with 203 white collar workers of a construction enterprise which has a head office and production plant in Ankara province, operating internationally with offices, branches and building sites in various countries. Research includes white collar employees and managers. In the research; the effect of participation atmosphere and attitude towards participation being the sub-dimensions of white-collar participation in decisions on role stress sources which sub dimensions are role ambiguity and role conflict were investigated. According to the research results; it has been deduced that the participation atmosphere which is one of the sub-dimensions of participation in decisions, negatively affects both role ambiguity and role conflict with a significant relationship between participation atmosphere and role ambiguity-conflict. It was also found that attitude towards participation, which is one of the sub-dimensions of participation in decisions, negatively affects role ambiguity but there is no significant relationship between role attitude towards participation and role conflict. Finally, it has also been deduced that participation in decisions partially negatively affect role stress sources. In line with the obtained results, suggestions for the purpose of the research are given in the last section.Keywords: Participation in decision, Role stress sources, Role conflict, Role ambiguity, White-collar employees