Türkiye`de veteriner ilaç sanayiinin tarihsel gelişimi

Abstract

85 ÖZET Türkiye'de Veteriner İlâç Sanayiinin Tarihsel Gelişimi Veteriner hekimliğinde ilâç uygulamalarının, hayvanın evciltilrnesi ile başladığı; Lyon-Fransa'da 1762'de ilk Veteriner Okulunun açılmasından sonra, bu alanda sistemli bir gelişmenin kaydedildiği; ilâcın sınai bir ürün niteliği kazandığı 19'uncu yy.dan itibaren yeni bir döneme girildiği kabul edilmektedir. Türkiye'de her ne kadar 1842 yılında açılan ilk Veteriner Okulu ile modern anlamda ilâç kullanımı başlamış ise de Osmanlı döneminde sanayii nitelikli bir girişim gerçekleştirilememiştir. Veteriner ilâç sanayiin temelleri 1950'li yıllarda endüstriyel anlamda ilâç üretimine geçilmesi ile atılmıştır. Türkiye'de ilk ilâç ruhsatının verildiği 1938 yılından bugüne kadar 1775 yerli ve ithal ilâç ruhsatlandırılmış; bunların 312'si çeşitli nedenlerle iptal edilmiştir. Veteriner ilâç üreten veya ithal eden firma sayısı 81 olarak belirlenmiş; uygulanan alan araştırmasına katılan 45 firmadan dördünün faaliyet alanının sadece veteriner ilâçlarıyla ilgili olduğu anlaşılmıştır. Çeşitli yayınlarda, Türkiye'de veteriner ilâçlarının ve sanayiin geçirdiği aşamalara ilişkin dağınık bilgiler bulunmakla birlikte konuyu, başlangıcından bugüne bütünsel olarak efe alan bir çalışma saptanamamıştır. Tez, bu açığı kapatabilmek ve yapılacak diğer inceleme ve araştırmalara kaynak oluşturmak amacı ile hazırlanmıştır. İlk elden belge temini ve analize dayalı tarihsel metodoloji yanında; alan araştırması da uygulanmış; elde edilen sonuçlar tartışılarak değerlendirilmiştir. Anahtar Sözcükler: l.İlâç Sanayii Tarihi 2. Tıp ve Bilim Tarihi 3. Veteriner Hekimliği Tarihi 4. Veteriner İlâçları 5. Veteriner İlâç Sanayii

86 SUMMARY Historical Developments in Veterinary Pharmaceutical Industry in Turkey Drug applications in veterinary medicine were introduced with the domestication of animals and systematically improvement was noted in this field following the establishment of first veterinary school in 1762 in Lyon-France. It has been thought that a new era began in the 19 century in which drug acquired an industrial product quality. Although drug applications in modern sense started with the establishment of first veterinary school in 1842, no industrial initiative was taken place during Ottoman period. The basis of Veterinary Pharmaceutical Industry was set up in the middle of the 20th century with the introduction of industrial drug production. A total of 1775 local and imported drugs were licensed since 1938 when the first drug was licensed in Turkey, but 312 of these were abandoned due to various reasons. The number of companies producing or importing drugs were determined to be 81. Among 45 companies participated the questionnaire, four were determined to deal with veterinary drugs only. Although some disordered information about the progress of veterinary drugs and industry in Turkey was provided in various publications, to our knowledge no studies were conducted on the development of this subject from the beginning to today as a whole. The aim of this study was to fulfil to need in this aspect and to provide data for future studies. In addition to provision of original document and analysis of historical methodology, a questionnaire survey was applied and results were discussed. Key Words: 1. History of Pharmaceutical Industry 2. History of Medicine and Science 3. Veterinary History 4. Veterinary Medicines 5. Veterinary Pharmaceutical Industry