Bolu, Ankara, Sakarya ve İzmir illerindeki kanatlı mezbahalarından elde edilen etlik piliçlerin et ve karaciğerinde klenbuterol kalıntılarının incelenmesi

Abstract

44 ÖZET Bolu, Ankara, Sakarya ve İzmir İllerindeki Kanatlı Mezbahanelerinden Elde Edilen Etlik Piliçlerin Et ve Karaciğerinde Klenbuterol Kalıntıların İncelenmesi. Bu çalışma Türkiye'de kanatlı sektöründe anabolik amaçlı olarak beta agonistlerden olan klenbuterolün kullanılıp kullanılmadığını araştırmak ve bunu tüketen insanların risk altında olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bunun için Sakarya, Bolu, Ankara ve İzmir olmak üzere dört ilden mevsimsel olarak 96 adet tavuk eti ve 96 adet tavuk karaciğeri toplanıldı. Stok standartlar hazırlandıktan sonra, kalibrasyon eğrisi çizildi. Kör örneklere standartlar katılarak geri alımlar tespit edildi. Karaciğerde ve ette geri alımlar sırasıyla %60.26 ve %62.15 bulundu. Toplanan 192 tavuk eti ve karaciğer örneği GC-MS metoduyla analize alındı. Örnekler katı faz özütlemeden geçirilerek çoklu kalıntı metoduyla ve GC-MS yöntemiyle analiz edildi. Cihazın tespit limiti 2.5 ppb olarak belirlendi. Yapılan analizler sonucunda herhangi bir örnekte klenbuterol kalıntısının tespit edilmemiş olması, tüketici sağlığı yönünden memnuniyet verici bulundu. Sonuçlar Türk Gıda Kodeksi Tebliğine göre ppb düzeyinde değerlendirilmiştir (2002/30). Ülkemiz açısından tüketici sağlığının korunabilmesi için gerek kanatlı ve gerekse kırmızı etlerde klenbuterol ve diğer anabolik amaçlı hormonlar yönünden sürekli olarak kalıntı analizlerinin daha fazla örnekte çalışılması gerektiği sonucuna varılmıştır. Anahtar kelimeler: Etlik piliç, doku, GC-MS, klenbuterol, kalıntı

45 SUMMARY The Research of Clenbuterol Residues in Liver and Meat of Broilers Collected from Hatcheries in Ankara, Bolu, Sakarya and İzmir Provinces. This study was carried out to research if clenbuterol, a beta agonist was used for anabolic purposes in the poultry sector in Turkey and to detect if people consumed these products were under the risk. For the research, from four cities, Sakarya, Bolu, Ankara and İzmir 96 pieces of chicken meat and 96 pieces of chicken liver are collected seasonly. After the preparation of stock standarts the calibration graphic is prepared. The standarts are added to blanc samples by determining the recovery. In liver and meat the recovery in row are found as 60.26 % and 62.15 %. The collected 192 chicken meat and liver samples are taken into analyse by GC-MS methot. The samples are analyzed by passing through solid -phase extraction (C18 fulling substance tiny colon) by multiresidue methot and by GC-MS application. The lovest determination level of the apparatus is determination for clenbuterol 2.5 ppb. At the end of these analyses, it was evaluated to be good from the human health point of view since no clenbuterol was detected in any samples. The results are evaluated on ppb level according to Turkish Nutrition Codex Announcement (2002/30). It is concluded that more studies should be carried out, to analyse and to monitor the poultry meat and beef for clenbuterol and the other anabolic hormons, and by means of this to protect consumer health in Turkey. Key words: Broilers, clenbuterol, GC-MS, residue, tissue,