Genelleştirilmiş tahmin denklemlerinin incelenmesi ve sağlık alanında bir uygulaması

Abstract

60 ÖZET Genelleştirilmiş Tahmin Denklemlerinin İncelenmesi ve Sağlık Alanında Bir Uygulaması Genelleştirilmiş Tahmin Denklemleri (GTD) başta sağlık alanları olmak üzere birçok alanda yapılan araştırmalarda, değişkenlerin birbirlerine bağımlı olduğu durumlardaki ilişkisel yapının aydınlatılmasını sağlar. Bir denekten elde edilen birçok özellik (tekrarlı ölçümün) arasındaki korelasyonu göz önünde bulundurarak birbirinden bağımsız bir durum gibi incelenmesinin önlenmesi sağlayan bir yöntem olarak karşımıza çıkar. Sağlık alanında yaygın olarak kullanılan lojistik regresyon analizinde bağımlı ve bağımsız değişkenler sadece tek bir zaman biriminde ölçülerek bağımlı değişken ile bağımsız değişkenler arasındaki ilişki incelenir. Araştırmada, bağımlı değişkenin birden fazla zaman diliminde ölçüldüğü durumda kullanılan yöntemlerden biri olan genelleştirilmiş tahmin denklemleri bir uygulama ile açıklanacaktır. Çalışmamızda, GTD modelleri ile E antijen pozitif olan Hepatit B hastalarında kişisel özellikler ve verilen tedavi yöntemlerinin hastalığın seyri üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Değerlendirme sonucunda tedavi yöntemlerinden hiçbir ilaç tedavisinin hastalık üzerinde etkili olmadığı sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler : Genelleştirilmiş Doğrusal Modeller (GDM), Genelleştirilmiş Tahmin Denklemleri (GTD), Binom Dağılımı, Çalışan Korelasyon Matrisi, Hepatit B

61 SUMMARY Studies of the Generalized Estimating Equations (GEE) and Its Application On The Health Science GEE methodology, used primarily in medicine research amongst other areas, helps to enlighten the association structure when the variables are dependent on one and other. Taking into consideration the correlation that is amongst many characteristics obtained from a subject the method enables to prevent the examination of the situation as if it were independent from each other. The logistic regression analysis commonly used in medicine research measures the dependent and independent variables only by one time unit and examines the association between the dependent variables and the independent variables. GEE is a method that is used when the dependent variable is being measured by more than just one time unit and will be explained with an application. In our research we have studied, by applying the GEE models, the effects of personal characteristics and the way of treating patients tested positive for E antigen with Hepatitis B throughout the disease. After the evaluation it has been concluded that none of drug treatments that took place had any effect over the disease. * Key Words : Generalized Linear Models (GLM), Generalized Estimating Equations ( GEE ), Binomial Distribution, Working Correlation Matrix, Hepatitis B