Dünya Sağlık Örgütü `Gelişim için bakım programı`nın annelerin bebeklerinin gelişimini destekleme konusundaki bilgi ve tutumları üzerine etkisi

Abstract

ÖZET Dünya Sağlık Örgütü `Gelişim İçin Bakım Programı`nın Annelerin Bebeklerinin Gelişimini Destekleme Konusundaki Bilgi ve Tutumları Üzerine Etkisi Pek çok ülkede sağlık izleminin çocuk gelişimini desteklemede tek firsat olması nedeniyle, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), sağlık çalışanlarını ailelerin çocuklarıyla oyun ve etkileşimlerini desteklemeleri konusunda eğiten Gelişim İçin Bakım Programını (GİBP) geliştirmiştir. Dünyada ilk kez GÎBP'nm etkinliğini değerlendiren bu araştırmanın amacı, DSÖ önerilerindeki gibi çocuğun akut hafif bir hastalıkla başvurusunda verilen GÎBP önerilerinin çocuğun ev ortamına etkisini saptamaktır. Araştırma deseni seçkisiz kontrollü prospektif çift kör klinik çalışmadır. Örneklem 2 yaş ve altında, akut hafif hastalıkla Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatri polikliniğine başvuran 113'ü kontrol, 120'si deney grubunda 233 çocuktan oluşmuştur. Hipotezleri bilmeyen iki çocuk hekimine rutin poliklinik yöntemleri uygulamaları söylenmiş, kontrol grubu tamamlandığında hekimler GÎBP'da eğitilmiş, deney grubuna rutin yöntemlere ek olarak GÎBP önerilerini vermişlerdir. Poliklinik başvurularından bir ay sonra çocukların evlerinde hipotez ve grupları bilmeyen araştırmacılar tarafından CaldwelPin `Ev Ortamı Değerlendirme ÖlçeğP'nden uyarlanan GÎBP Değerlendirme Ölçeği uygulanmıştır. Her iki grubun sosyodemografik özellikleri ve başvurudaki hastalıklannm tanılan benzerdir: bebeklerin %74' ünün yaşı < 12 aydır ve en sık başvuru nedeni üst solunum yolu enfeksiyonları (%37) ve sağlıklı bebek kontrolüdür (%26). Annelerin %78'inin, babaların ise % 63' ünün eğitimi lise ya da daha düşük düzeydedir. Çalışma grubu olgularının EODÖ- `uygun oyuncak sağlanması' ve 'günlük yaşamda uyaranların çeşitliliği' alt ölçeklerinden aldıkları puan daha yüksektir. Bu farklılık çalışma grubunda evde oyuncak yapılması oranının %43 iken kontrol grubunda %11 olması ile ilgilidir (p< 0.001). Çalışma ve kontrol grubunda hastalıkların seyri benzer olupailelerin tedaviye uyumları ve hekimden memnuniyetleri çalışma grubunda kontrol grubuna göre yüksektir. Araştırmamız, akut hafif hastalık sırasında kullanılan GÎBP'nm çocukların ev ortamındaki uyaranları ve ailelerin tedaviye uyumunu arttırdığını göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Çocuk Gelişimi, Dünya Sağlık Örgütü, Erken Destek programları, Anne Bilgi Düzeyi, Annelik Tutumları 77

SUMMARY The `WHO-Care for Development Intervention`; A Study to Test Effect of Intervention on Maternal Knowledge and Attitudes Regarding Child Development In developing countries, health care encounters may be the only opportunity for professionals to positively influence child development. The WHO has developed the Care for Development Intervention (CDI), designed to train health care providers in using health care visits to enhance caregivers' play and communication with their children. This is the first study evaluating the efficacy of the CDI on improving the home environment of young children. To determine if the CDI when implemented during an acute health care visit subsequently enhances the stimulation provided in the home environment. We used a clinical trial with the control arm completed first; then CDI training was provided to the pediatricians, followed by implementation of the intervention arm by the same pediatricians. A total of 233 children < 24 months of age, coming to Ankara University School of Medicine Department of Pediatrics with minor illnesses, were recruited for the study: 113 in control and 120 in the intervention groups. Two pediatricians blinded to study hypotheses prior to CDI training were instructed to provide standard health care for patients in the control group. The intervention group received standard health care plus the CDI. One month after the clinic visits, an adapted version of the Home Observation for Measurement of the Environment (HOME) Scale was administered in the subjects' homes by researchers blinded to hypotheses. Sociodemograhic characteristics and presenting illnesses of the two groups were similar: most of the children were 12 months of age or younger (74%), and were seen for acute upper respiratory tract infection (37%) or well child care (26%). Most mothers (78%) and fathers (63%) had high school education or less. At the 1- month home visit, the intervention group scored higher than the control group on the 'provision of play materials' and 'variety in daily stimulation' subscales of the HOME. These differences were due to home made play materials observed in 43% of the intervention group versus 11% in the comparison group (pO.OOl); 20% of families in the intervention group reported reading to their children versus 3% of families in the comparison group (pO.OOl). Parental satisfaction with physician encounters and compliance with treatment recommendations were also higher in the intervention group. The CDI when used during health care visits may be an effective method of supporting caregivers' efforts to provide a more stimulating environment for their children. Key Words: Child Development, World Health Organization, Early Intervention, Maternal Knowledge, Maternal Attitudes 78