Tek aşamalı indirekt pulpa tedavisi, iki aşamalı indirekt pulpa tedavisi ve çürüğün tek seansta tamamen kaldırılması yöntemlerinin derin çürüklü süt ve genç sürekli dişlerde karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi

Abstract

Çalışmamızda derin çürüklü dişlerde pulpa perforasyonun önlenmesi amacıyla önerilen tekaşamalı indirekt pulpa tedavisi ve iki aşamalı indirekt pulpa tedavisi, hem süt hem de süreklidişlerde uygulanarak, bu yöntemlerin tek seansta çürüğün tamamen temizlenmesi yönteminekarşı başarısının klinik ve mikrobiyolojik olarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Bu amaçla çalışmaya 4-15 yaşları arasındaki 123 çocuğun (59 kız, 64 erkek) derin çürüklezyonları bulunan 94 adet alt 2. süt azı ve 60 adet alt sürekli 1. büyük azı dişi olmak üzeretoplam 154 dişi dahil edilmiştir. Bu dişlerden 50 tanesine tek aşamalı indirekt pulpa tedavisi,49 tanesine iki aşamalı indirekt pulpa tedavisi uygulanmış, 55 tanesinde ise çürük tek seanstatamamen temizlenmiştir. Tedavi gruplarında meydana gelen pulpa perforasyonu oranlarıbelirlenerek, tedavi edilen dişlerde kavite tabanındaki dentin dokusunun klinik olarakdeğerlendirilmesi amacıyla renk, kıvam ve nem özellikleri kaydedilmiş, mikrobiyal içeriğinincelenebilmesi amacıyla örnekler alınmıştır. Tedavilerin tamamlanmasının ardından dişler,3'er aylık aralıklarla 1 yıl süre boyunca takip edilmiş, tedavi sonuçları klinik ve radyografikbaşarı ölçütlerine göre değerlendirilmiştir.Tek aşamalı indirekt pulpa tedavisi ile %6, iki aşamalı indirekt pulpa tedavisi ile %8,16 veçürüğün tek seansta tamamen temizlendiği grupta %21,82 oranında pulpa perforasyonu tespitedilmiştir. Gruplar arası karşılaştırmaya göre, sadece tek aşamalı indirekt pulpa tedavisi ileçürüğün tek seansta tamamen temizlendiği gruplar arasındaki farkın istatistiksel olarakönemli olduğu görülmüştür. 1 yıllık takibin sonunda tek aşamalı indirekt pulpa tedavisi ile%100, iki aşamalı indirekt pulpa tedavisi ile %97,78, çürüğün tek seansta tamamentemizlendiği grupta ise %95,35 oranında başarı elde edilmiştir. Gruplar arasında genel başarıaçısından istatistiksel olarak önemli bir fark bulunmamıştır. Hem pulpa perforasyonu hem degenel başarı açısından süt ve sürekli dişler arasında hiçbir grupta istatistiksel olarak önemlibir fark bulunmamıştır.Tek aşamalı indirekt pulpa tedavisi gerçekleştirilen dişlerin çoğunluğunda, kavitetabanındaki dentin rengi açık ve koyu kahverengi (%46,81 ve %34,04), dentin kıvamı ortasert (%70,21) ve nem özelliği kuru (%70,21) olarak belirlenmiştir.İki aşamalı indirekt pulpa tedavisinin ilk aşamasında ise, değerlendirilen dişlerinçoğunluğunda kavite tabanında kalan dentin renginin açık ve koyu kahverengi (%35,56 ve%40), dentin kıvamının yumuşak (%48,89) ve orta sert (%31,11) ve nem özelliğinin ıslak(%66,67) olduğu belirlenmiştir. Bu grupta ikinci aşamada geçici dolgu kaldırıldığında, ilkaşamaya oranla dentin renginin koyulaştığı ve dentin dokusunun daha sert, daha kuru birhale geldiği görülmüştür. İkinci aşamada, önceden kavitede bırakılan çürüğün tamamenuzaklaştırılması ile dentin dokusunun sertliğinde ve kuruluğunda daha fazla bir artış olduğu,dentin renginin ise daha açık bir hale geldiği izlenmiştir. Çürüğün tek seansta tamamen temizlendiği dişlerin tümünde kavite tabanındaki dentinkıvamının sert (%100), nem özelliğinin kuru (%100) olduğu, dentin renginin ise genellikleaçık kahverengi (%37,21) ve sarı (%30,23) olduğu gözlenmiştir.Tek aşamalı indirekt pulpa tedavisi gerçekleştirilen dişlerde kavite tabanından alınanörneklerin %36,17'sinde bakteri üremesi olmadığı tespit edilmiştir. İki aşamalı indirektpulpa tedavisinde ise, ilk aşamada yapılan çürük uzaklaştırma işlemi sonunda kavitetabanından elde edilen tüm örneklerde bakteri üremesi olduğu belirlenmiştir. Bu gruptaikinci aşamada kaviteler yeniden açılıp bırakılan çürük dentin dokusu tekrar incelendiğinde,bakteri sayılarının önemli derecede azaldığı, aynı aşamada önceden bırakılmış olan çürükdentinin tamamen temizlenmesi sonunda dişlerin %97,78'inde kavite tabanının bakterisizolduğu saptanmıştır. Çürüğün tek seansta tamamen temizlendiği dişlerde kavite tabanındanelde edilen örneklerin ise %74,42'sinin bakterisiz olduğu belirlenmiştir. Elde edilen dentinörneklerindeki bakteri sayıları açısından tedavi gruplarının hiçbirinde süt ve sürekli dişlerarasında istatistiksel olarak önemli bir fark bulunmamıştır.Tek aşamalı indirekt pulpa tedavisi ve iki aşamalı indirekt pulpa tedavisi uygulanan dişlerarasında kavite tabanında bırakılan çürük dentinin kıvam ve nem özelliği bakımındangörülen farkın istatistiksel olarak önemli olduğu belirlenmiştir. Ayrıca tek aşamalı indirektpulpa tedavisi gerçekleştirilen dişlerde kavite tabanında, iki aşamalı indirekt pulpatedavisinin ilk aşamasına oranla istatistiksel olarak daha az sayıda bakteri tespit edilmiştir.İki aşamalı indirekt pulpa tedavisi ve çürüğün tek seansta tamamen temizlendiği gruparasında sağlam olduğu düşünülen kavite tabanının klinik özellikleri açısından istatistikselolarak önemli bir fark gözlenmemiştir. Benzer şekilde bu iki grupta kavite tabanından eldeedilen örnekler arasında da bakteri sayıları açısından istatistiksel olarak önemli bir farkbulunmamıştır.Tek aşamalı ve iki aşamalı indirekt pulpa tedavisi ile, tek seansta çürüğün tamamentemizlenmesi yöntemine oranla sayısal olarak daha az pulpa perforasyonu meydana gelmesive 1 yıllık takip başarısı açısından tek aşamalı ve iki aşamalı indirekt pulpa tedavisi arasındaistatistiksel olarak belirgin fark olmaması nedeniyle, derin çürüklü süt ve genç süreklidişlerin tedavilerinde pulpa vitalitesinin korunması amacıyla çürüğün tek seansta tamamenkaldırılması yöntemi yerine tek aşamalı veya iki aşamalı indirekt pulpa tedavisiyöntemlerinden birinin tercih edilmesi uygundur.Anahtar Sözcükler: Derin dentin çürüğü, tek aşamalı indirekt pulpa tedavisi, iki aşamalıindirekt pulpa tedavisi, mikrobiyoloji, pulpa perforasyonu.

single stage indirect pulp treatment, and double stage indirect pulp treatment which arerecommended for prevention of pulp perforation in comparison with direct completeexcavation technique applied in deciduous and permanent teeth with deep carious lesions.The study included 154 teeth having deep carious lesions on 94 of which are mandibulardeciduous second molar and on 90 of which are mandibular permanent first molar teeth ofthe 123 children (59 girls, 64 boys) that are 4 to 15 years old. Out of 154, single stageindirect pulp treatment was applied on 50 teeth, whereas double stage indirect pulp treatmentwas applied on 49 teeth. The caries in 55 teeth was treated with direct complete excavationtechnique. Pulp perforation proportions of treatment groups were determined. Color,consistency and humidity of dentine were recorded for clinical assessment of dentine incavity base of the teeth and dentin samples were taken for evaluation of microbial content inall treatment groups. Upon the completion of the treatments, the teeth were monitored inevery three months during one year. Results of the treatments were assessed according toclinical and radiographic success criteria.It was detected that pulp perforation in single stage indirect pulp treatment was %6, indouble stage indirect pulp treatment was %8,16 and in direct complete excavation techniquewas %21,82. It was seen that there was a significant statistical difference between thegroups treated with single stage indirect pulp treatment and with direct complete excavationtechnique when a comparison was made between the groups. At the end of 1-year follow-upof teeth, it was seen that the success rate of single stage indirect pulp treatment was 100%, ofdouble stage indirect pulp treatment was 97,78%, and of direct complete excavationtechnique was 95,35%. No significant statistical difference was found among the groups interms of success in general terms. No important statistical difference was discoveredbetween deciduous and permanent teeth in any of the group in terms of pulp perforation andthe success.The color of dentin in cavity base was found out to be light and dark brown (46,81% and34,04%), the consistency of it was found out to be medium hard (%70,21) and its humiditywas detected as dry (%70,21) in most of the teeth on which single stage indirect pulptreatment was applied.In the first stage of double stage pulp treatment, the color of dentin in cavity base was foundout to be light and dark brown (35,56% and 40%), the consistency of it was found out to besoft (%48,89) and medium hard (%31,11) and its humidity was detected as wet (%66,67) inmost of the teeth. When the temporary filling was removed in this group at the second stage,it was seen that the color of dentin became darker and dentine became harder and drier whencompared with the first stage. In the second stage, it was observed that hardness and drynessof dentine increased and the color of it became lighter once the caries left in the cavityremoved completely.The consistency of dentin in cavity base was found out to be hard (100%), the humidity of itwas found out to be dry (100%) in all of the teeth on which complete excavation techniquewas applied. Dentin color was observed as light brown (%37,21) or yellow (%30,23).No bacterium reproduction was observed on 36,17% of the samples taken from cavity baseof teeth on which single stage indirect pulp treatment was applied. However, in double stageindirect pulp treatment, bacterium reproduction was observed on all of the samples takenfrom cavity base of teeth after the first stage at which excavation of caries was made. Whencavities were opened up again and carious dentine was examined at the second stage, it wasobserved that the number of bacteria significantly decreased and once the carious dentinewas completely excavated, the cavity base of 97,78% of teeth was found out to be bacteriumfree. No bacterium was observed on the 74,42% samples taken from cavity base of the teethon which complete excavation technique was applied. No important statistical difference wasdiscovered between deciduous and permanent teeth in any of the treatment groups in termsof bacterium numbers in the samples of dentine.It was determined that the difference observed between the teeth on which single stageindirect pulp treatment was applied and the ones on which double stage indirect pulptreatment was applied in terms of consistency and humidity of carious dentine left in thecavity base was statically important. Furthermore, lesser number of bacteria was found incavity base of teeth on which single stage indirect pulp treatment was applied in comparisonwith the first stage of double stage indirect pulp treatment.No significant statistical difference was observed, in terms of clinical features of cavity basewhich was assumed to be intact, between double stage indirect pulp treatment and the groupon which complete excavation technique was applied. Similarly, no important statisticaldifference was found between the samples taken from cavity base in these two groups interms of number of bacteria.It is assessed that the preference of either single stage indirect pulp treatment or double stageindirect pulp treatment over the direct complete excavation treatment in deciduous andyoung permanent teeth with deep carious lesions is appropriate in order to save pulp vitalityand due to the fact that lesser pulp perforation occurs in single stage and double stageindirect pulp treatment in comparison to direct complete excavation technique and that thereis no evident statistical difference between single stage and double stage indirect pulptreatment in terms of one year follow up success.Key Words: Deep dentin caries, single stage indirect pulp treatment, double stage indirectpulp treatment, microbiology, pulp exposure.