Hastane işletmelerinde maliyet analizi: Bir üniversite hastanesinde uygulama

Abstract

Türkiye'de 2002 yılından sonra yapılan yasal düzenlemelerle birlikte özel hastanelerin sayısında önemli artışlar yaşanmış, bu artışlarla birlikte rekabet de şiddetlenmiştir. Artan rekabetle birlikte hastane yöneticileri en kaliteli sağlık hizmetini en uygun fiyata sunmanın arayışına girmiştir. Ancak Türkiye'de sosyal devlet anlayışı gereği sağlık hizmetleri devlet tarafından ücretlendirilmektedir. Böyle bir ortamda hastaneler için maliyet kontrolu hayati bir önem kazanmıştır. Bu doğrultuda tezin uygulama kısmında bir üniversite hastanesinin 2019 yılı maliyet analizi yapılmıştır. Uygulamada hastane bir bütün olarak ele alınıp tüm bölümler gelir getiren ve gelir getirmeyen bölümler olarak ikiye ayrılmıştır. Hastane gelirleri doğrudan ilişki kurulabilen bölümlere işlenmiş, doğrudan ilişki kurulamayan gelirler dağıtım anahtarları ile gelir getiren bölümlere dağıtılmıştır. Maliyet dağıtımında geleneksel maliyetleme yöntemlerinden basit dağıtım yöntemi kullanılmıştır. Üç aşamalı bu yöntemde öncelikle gelir getirmeyen bölümlerdeki giderler dağıtım anahtarları ile gelir getiren bölümlere aktarılmıştır. İkinci aşamada yardımcı üretim maliyet merkezlerindeki gelir ve giderler dağıtım anahtarları ile esas üretim maliyet merkezlerine dağıtılmış ve bölümlerin kar zarar durumları ortaya konmuştur. Hastanede 28 esas üretim maliyet merkezi belirlenmiş, bu bölümlerden 15'i zararla dönemi kapatmıştır. Ancak hastane 2019 yılını karla kapatmıştır. Uygulamada ayrıca hastanede uygulanan maliyetleme sistemi ile ilgili tespit edilen bazı olumsuzluklara yer verilerek öneriler sunulmuştur. Çalışma ile hastane yöneticilerinin alacakları kararlara yardımcı olmak amaçlanmış ve bu alanda yapılacak araştırmalara destek olacak bilgiler üretilmeye çalışılmıştır.

With the legal regulations made after 2002 in Turkey, there has been a significant increase in the number of private hospitals, and competition has intensified with these increases. With the increasing competition, hospital managers have sought to offer the highest quality health service at the most affordable price. However, in Turkey, health services are charged by the state in accordance with the social state understanding. In such an environment, cost control has gained vital importance for hospitals. In this direction, a cost analysis of a university hospital for 2019 was made in the application part of the thesis. In practice, the hospital was considered as a whole and all departments were divided into two as income-generating and non-income-generating departments. Hospital revenues were processed to departments that could be directly related, and revenues that could not be directly related were distributed to revenue generating departments with distribution keys. Simple distribution method, one of the traditional costing methods, was used in cost distribution. In this three-stage method, firstly, expenses in non-revenue-generating departments are transferred to revenue-generating departments with distribution keys. In the second stage, income and expenses in the auxiliary production cost centers were distributed to the main production cost centers with distribution keys and the profit and loss status of the departments was revealed. 28 main production cost centers were determined in the hospital, 15 of these departments closed the period with a loss. However, the hospital closed 2019 with snow. In practice, some of the negativities determined about the costing system applied in the hospital were also included and suggestions were presented. With the study, it was aimed to help the decisions to be taken by the hospital managers and it was tried to produce information that would support the researches to be done in this field.