Bibliyoterapik metin temelli yaratıcı okuma eğitiminin Türkçe öğretmeni adaylarının yaratıcı okuma becerilerine ve okumaya yönelik tutumlarına etkisi

Abstract

Bibliyoterapik metin temelli yaratıcı okuma eğitiminin Türkçe öğretmeni adaylarının yaratıcı okuma becerilerine ve okumaya yönelik tutumlarına etkisinin belirlenmesi bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Araştırma, 2020-2021 eğitim öğretim yılında Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Lisans Programı'nda öğrenim görmekte olan ve TEB00120 kodlu Yaratıcı Yazma dersini alan ikinci ve üçüncü sınıf düzeyi 52 öğretmen adayıyla gerçekleştirilmiştir. Karma yöntem ekseninde planlanan araştırma, nicel ve nitel aşamalar arası etkileşim seviyesi bakımından bağımsız, nicel ve nitel aşamaların önceliği bakımından eşit öncelikli, nicel ve nitel aşamaların zamanlaması bakımından eş zamanlı, nicel ve nitel verilerin birleştirilmesi bakımından da yakınsayan paralel desenlidir. Araştırmanın nicel aşamasında, `tekrarlı (ilişkili) ölçümler tek gruplu zayıf deneysel desen`; nitel aşamasında ise `durum çalışması` eş zamanlı olarak kullanılmıştır.Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen Öğretmen Adaylarına Yönelik Okuma Tutumu Ölçeği (OTÖ), Öğretmen Adaylarına Yönelik Yaratıcı Okuma Becerisi Ölçeği (YOBÖ), öğretmen adayını tanıma formu, bibliyoterapik metin temelli yaratıcı okuma kılavuzları (1-8) ve yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Sekiz hafta süren uygulama sonucunda elde edilen nicel verilerin çözümlenmesinde aritmetik ortalama, standart sapma, yüzde, frekans gibi tanımlayıcı istatistiklerden faydalanılmıştır. Araştırma kapsamında toplanan verilerin çözümlenmesinde; nicel ve nitel yöntemlerin doğasına uygun tekniklerden yararlanılmış; nicel ve nitel verilerin çözümleme süreci birbirinden bağımsız olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın nicel boyutunu oluşturan YOBÖ ve OTÖ'ye yönelik ön test, son test ve kalıcılık testi verileri tekrarlı ölçümler tek yönlü ANOVA ile analiz edilmiş, nitel boyutunda ise yaratıcı okuma kılavuzları betimsel analize tabi tutulmuş, rubrik aracılığıyla puanlanmış ve elde edilen veriler sayısallaştırılarak (dönüştürülerek) sunulmuştur. Son olarak odak grup görüşmesi yazıya aktarılmış; görüşme içerik analizine tabi tutularak derinlemesine incelenmiş, elde edilen veriler kodlar hâline getirilmiş ve ardından kategorileştirilip temalaştırılmıştır.Araştırma sonuçları Türkçe öğretmeni adaylarının OTÖ ön test-son test ve ön test-kalıcılık testi puanları arasında anlamlı bir fark olduğunu göstermektedir, F(1.26, 64.55)=447.69, p<.01. Ayrıca hesaplanan etki büyüklüğüne göre (η2=.89) farkın %89'u açıklanabilmektedir. Ölçümlere göre son test (X̄=139.09) ve kalıcılık testi (X̄=138.46) puanları arasında bir düşüş gözlemlense de bu düşüş istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır.Ölçüm sonuçlarına göre çalışma grubunun YOBÖ ön test-son test ve ön test-kalıcılık testi puanları arasında anlamlı bir fark olduğu tespit edilmiştir, F(1.12, 57.53)=44.01, p<.01. Ayrıca hesaplanan etki büyüklüğüne göre (η2=.46) farkın %46'sı açıklanabilmektedir. Öte yandan son test (X̄=137.63) ve kalıcılık testi (X̄=134.63) puanları arasında bir düşüş gözlemlense de bu düşüş istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. YOKDR'ye göre yaratıcı okuma kılavuzları puanlandığında sürecin başından sonuna kadar gelişim eğrisini oluşturan toplam puanlarda pozitif yönde 1412 puanlık bir yükseliş olduğu tespit edilmiştir. Gerek çalışma grubunun toplam puanlarında gözlenen artışlar gerekse öğretmen adaylarının görüşleri BMTYO eğitiminin Türkçe öğretmeni adaylarının yaratıcı okuma becerilerini pozitif yönde etkilediğini göstermektedir. Bu bulgu YOBÖ'den elde edilen sonuçları destekler niteliktedir.Elde edilen tüm veriler bibliyoterapik metin temelli yaratıcı okuma çalışmalarının Türkçe öğretmeni adaylarının yaratıcı okuma becerileri ile okumaya yönelik tutumlarını olumlu yönde etkilediğini ve geliştirdiğini göstermektedir.

The main purpose of this study is to determine the effect of bibliotherapeutic text-based creative reading education on the creative reading skills and attitudes of Turkish teacher candidates. The research was carried out with 52 second and third grade teacher candidates who were studying at Muğla Sıtkı Koçman University Faculty of Education Turkish Language Teaching Undergraduate Program in the 2020-2021 academic year and took the Creative Writing course with the code TEB00120. The research planned on the axis of mixed methods is independent in terms of the level of interaction between the quantitative and qualitative stages, equal priority in terms of the priority of the quantitative and qualitative stages, simultaneous in terms of the timing of the quantitative and qualitative stages, converging in terms of combining the quantitative and qualitative data. In the quantitative phase of the research, `repeated (associated) measurements single-group quasi-experimental design`; In the qualitative phase, `case study` was used simultaneously.As a data collection tool in the study, the Reading Attitude Scale for Pre-service Teachers (OTÖ), Creative Reading Skills Scale for Pre-Service Teachers (YOBÖ), a pre-service teacher identification form, bibliotherapeutic text-based creative reading guides (1-8) and a semi-structured interview form were developed by the researcher. used. Descriptive statistics such as arithmetic mean, standard deviation, percentage and frequency were used to analyze the quantitative data obtained as a result of the eight-week application.In the analysis of the data collected within the scope of the research; techniques suitable for the nature of quantitative and qualitative methods were used; The analysis process of quantitative and qualitative data was carried out independently of each other. The pre-test, post-test and retention test data for YOBÖ and OTÖ, which constitute the quantitative dimension of the research, were analyzed with repeated measures, one-way ANOVA, and in the qualitative dimension, creative reading guides were subjected to descriptive analysis, scored using a rubric, and the data obtained were digitized (converted). Finally, the focus group discussion was transcribed; The interview was analyzed in depth by subjecting it to content analysis, the data obtained were converted into codes and then categorized and themed.The results of the study show that there is a significant difference between the pre-test-post-test and pre-test-permanence test scores of Turkish teacher candidates, F(1.26 , 64.55)=447.69, p<.01. In addition, according to the calculated effect size (η2=.89), 89% of the difference can be explained. According to the measurements, although a decrease was observed between the posttest (X̄=139.09) and retention test (X̄=138.46) scores, this decrease was not found to be statistically significant.According to the measurement results, it was determined that there was a significant difference between the study group's YOBÖ pretest-posttest and pretest-permanence test scores, F(1.12, 57.53)=44.01, p<.01. In addition, according to the calculated effect size (η2=.46), 46% of the difference can be explained. On the other hand, although a decrease was observed between the posttest (X̄=137.63) and retention test (X̄=134.63) scores, this decrease was not statistically significant.When the creative reading guides were scored according to YOKDR, it was determined that there was a positive 1412 point increase in the total scores that constitute the development curve from the beginning to the end of the process. Both the increases observed in the total scores of the study group and the opinions of the pre-service teachers show that BMTYO education positively affects the creative reading skills of the Turkish teacher candidates. This finding supports the results obtained from YOBÖ.All the data obtained show that bibliotherapeutic text-based creative reading studies positively affect and develop Turkish teacher candidates' creative reading skills and attitudes towards reading.