Geleneksel Prizren evleri üzerine biçim grameri araştırması

Abstract

Prizren, Kosova'nın tarihi ve kültürel bir şehridir. Şar Dağları'nın eteklerinde kurulan kent, üç taraftan dağlarla çevrilidir ve Arnavutluk sınırına yakın bir konumdadır. Osmanlı döneminde önemli bir sancak merkezi olan Prizren, Balkanlar'da Osmanlı etkisinin yoğun olarak hissedildiği yerlerden biridir. Prizren, aynı zamanda çok dinli ve hoşgörülü bir şehirdir. Burada Türk, Arnavut, Sırp ve Boşnak gibi farklı etnik gruplar bir arada yaşamaktadır. Kosova'nın kültür başkenti olarak da bilinen Prizren, camileri, kiliseleri, köprüleri ve sivil mimari örnekleri ile sürdürülebilir kültür turizmi bakımından önemli bir potansiyele sahiptir.Bu tez çalışması kapsamında Prizren kent kimliğinin belirleyici unsurlarından biri olan, Prizren evlerinin tipolojilerini çıkarmak üzere tarihi kent merkezinde 17 adet konut seçilerek biçim grameri yöntemi üzerinden analizleri yapılmış, kural setleri elde edilmiş ve bu mimari dilden türeyen yeni plan şemaları üretilmiştir. Tarihi dokuya gelecekte yapılacak gerek eklemeler gerek yeni konut yapılarında, belirlenen bu kural setleri bağlamında tasarımların yapılması ile tarihi kent merkezin de ki mimari kimliğin sürdürülebilirliğinin sağlanması hedeflenmektedir.

Prizren is a historical and cultural city in Kosovo. Located at the foot of the Šar Mountains, the city is surrounded by mountains on three sides and is close to the Albanian border. An important district center during the Ottoman period, Prizren is one of the places in the Balkans where Ottoman influence was strongly felt. Prizren is also a multi-religious and tolerant city. Different ethnic groups such as Turks, Albanians, Serbs and Bosniaks live together here. Known as the cultural capital of Kosovo, Prizren has significant potential for sustainable cultural tourism with its mosques, churches, bridges and examples of civil architecture.Within the scope of this thesis study, 17 houses were selected in the historical city center of Prizren to extract the typologies of Prizren houses, which are one of the determining elements of Prizren city identity, and their analyses were made through shape grammar method, rule sets were obtained and new plan schemes derived from this architectural language were produced. It is aimed to ensure the sustainability of the architectural identity in the historical city center by making designs within the context of these rule sets determined in both additions to be made to the historical texture in the future and new housing constructions.