Ortaokul öğrencilerinin okul yaşantılarına yönelik algıları, bilişsel esneklikleri ve matematik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Ortaokul öğrencilerinin okul ortamında karşılaştıkları durumlar ve bilişselesneklikleri, eğitim sürecindeki başarıları üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Olumluokul deneyimleri ve bilişsel esneklik seviyelerinin yüksekliği, öğrencilerin akademikilerlemeleri üzerinde rol oynamaktadır. Bu nedenle, öğrencilerin okuldaki eğitim,öğretim deneyimlerini algılama ve bilişsel esneklik düzeylerini araştırmak büyük önemarz etmektedir. Yüksek akademik beklentiler, özerk öğrenme, okul devamsızlığındaazalma ve yıkıcı davranışlarda azalma, öğrencilerin okula aidiyet duygularından veöğrenmeye yönelik tutumlarından etkilenir. Bu durumla birlikte okulda karşılaşılanbeklenmedik olaylar karşısında ortaokul öğrencilerinin yüksek düzeyde bilişselesnekliğe sahip olması, okul yaşantılarında kendilerine yardımcı bir yetidir. Yüksekbilişsel esnekliğe ve okula karşı olumlu tutumlara sahip öğrencilerde, bir sonraki eğitimseviyesine geçmeye daha istekli olma ve sınıfta yeni şeyler öğrenme konusundamotivasyon artışı sağlanabilir. Bilişsel esnekliği yüksek ve akademik olarak motive olanöğrenciler, sınavlarında daha başarılı olur, ödevlerini ve sorumluluklarını tamamlamakiçin gereken hassasiyet ile duyarlılığı sergileyebilirler.Bu çalışmanın amacı, üç farklı değişkenin ortaokul öğrencileri üzerinde bazıdemografik değişkenler bakımından nasıl farklılaştığını ve bu değişkenlerin birbiriarasında nasıl bir ilişki olduğunu incelenmesidir. Ortaokul öğrencilerinin okulyaşantılarına yönelik algı, bilişsel esneklik ve matematik başarısı değişkenlerinebakılarak incelemeler gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ortaokul çocuklarının matematikbaşarısı ile bilişsel esneklik ve algılanan okul deneyimleri arasında nasıl bir ilişkininolduğunun ortaya konulmasına da odaklanılmıştır. Çalışmada nicel bir araştırma deseniolan ve üç değişken arasındaki ilişkilerin incelenmesi amacıyla ilişkisel tarama modelikullanılmıştır.Araştırmaya 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Antalya ili ve ilçelerinde bulunanbazı ortaokullarda öğrenim gören 5., 6., 7. ve 8.sınıf düzeyinde 1391 öğrenci katılmıştır.Araştırmanın verileri, Baytemir, Akın Kösterelioğlu ve Kösterelioğlu (2015) tarafındanTürkçeye uyarlanan `Algılanan Okul Yaşantıları Ölçeği` ve Çelikkaleli (2014a)tarafından geliştilirilen `Bilişsel Esneklik Ölçeği` kullanılarak ve öğrencilerin birincidönem aldıkları matematik dersi not ortalamaları öğrenilerek toplanmıştır. İstatistikselhesaplamalarda ise bağımsız örneklem t testi, ANOVA, Pearson korelasyon testi veregresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular ışığında bilişselesneklik, okul yaşantılarına yönelik algı ve matematik başarısı arasındaki ilişkilerindüşük düzeyde pozitif yönlü istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptanmıştır. Bir diğersonuç ise ortaokul öğrencilerinin matematik başarıları orta düzey, bilişsel esnekliklerive okul yaşantılarına yönelik algıları yüksek düzey bulunmuştur. Matematik başarıpuanlarında cinsiyet değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark görülmediği,okul yaşantılarına yönelik algıları ve bilişsel esnekliklerinde ise istatistiksel olarakanlamlı bir fark görüldüğü sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf düzeylerine göre incelendiğindeise öğrencilerin bilişsel esneklikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farkgörülmemekle birlikte algılanan okul yaşantıları ve matematik başarılarında istatistikselolarak anlamlı bir fark görüldüğü sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca matematik başarılarınagöre öğrencilerin bilişsel esneklikleri ile algılanan okul yaşantıları anlamlı bir şekildefarklılaşmaktadır. Son olarak ortaokul öğrencilerinde bilişsel esnekliklerin ve okulyaşantılarına yönelik algıların matematik başarılarını belirli miktarda yordadığısonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Sözcükler: Bilişsel esneklik, Matematik, Matematik başarısı, Okul yaşantısı, Ortaokul öğrencileri.

The situations that secondary school students encounter in the schoolenvironment and their cognitive flexibility have a significant impact on theirmathematics success in learning process. Positive school experiences and high levels ofcognitive flexibility have a significant impact on students' academic progress.Therefore, it is of great importance to investigate students' perception of education andteaching experiences at school and their cognitive flexibility levels. High academicexpectations, autonomous learning, reduction in school absenteeism and reduction indisruptive behaviors are affected by students' sense of school belonging and attitudestowards learning. With this situation, secondary school students' high level of cognitiveflexibility in the face of unexpected events at school is a helpful ability in their schoollife. Students with high cognitive flexibility and positive attitudes towards school can bemore willing to move on to the next level of education and increase motivation to learnnew things in the classroom. Students who are highly cognitively flexible andacademically motivated will do better on their exams and display the sensitivity andresponsiveness needed to complete their assignments and responsibilities.The purpose of this study is to examine the effects of three different variableson middle school students. These variables are middle school students perceptions ofschool experiences, cognitive flexibility, and mathematics achievement. In the study,the cognitive flexibility inventory and the perceived school experiences scale wereused to investigate the relationship between the three different conditions and themathematicsachievement of middle school children. A quantitative research designwas used in the study. Since the relationships between three different variables wereexamined in the study, the relational survey model was used.In the 2022-2023 academic year, 1391 students in the 5th, 6th, 7th and 8th gradesecondary schools in Antalya province and its districts participated in the research. Thedata of the research were collected throughthe `Perceived School Experiences Scale`adapted into Turkish by Baytemir, Akın Kösterelioğlu and Kösterelioğlu (2015) the`Cognitive Flexibility Scale` developed by Çelikkaleli (2014a) and their mathematicsgrades taken in the previous teaching-learning year. In statistical calculations,independent sample t test, ANOVA, Pearson correlation test and regression analysiswere used. In the light of the findings obtained in the study, a low-level positive andstatistically significant relationship was found between cognitive flexibility, perceptionof school life and mathematics achievement. Another result is that middle schoolstudents' mathematics achievement is moderate, their cognitive flexibility andperceptions about school life are high. It was concluded that there was no statisticallysignificant difference in mathematics achievement scores according to the gendervariable, but a statistically significant difference was observed in their perceptions ofschool life and cognitive flexibility. When analyzed according to grade levels, it wasconcluded that although there was no statistically significant difference betweenstudents' cognitive flexibility, there was a statistically significant difference in perceivedschool life and mathematics achievement. In addition, students' cognitive flexibility andperceived school life differ significantly according to their mathematics achievement.Finally, it was concluded that the cognitive flexibility of secondary school students andtheir perceptions of their school life predicted their mathematics achievement to acertain extent.Keywords: Cognitive flexibility, Mathematics, Mathematics achievement, School life, Secondary school students.